Pafawag 5Bs/6Bs
 ED72-016 na stacji Białogard | |
| Kraj produkcji | |
|---|---|
| Producent | |
| Lata budowy | 1993–1997 |
| Układ osi | 2’2’+Bo’Bo’+Bo’Bo’+2’2’ |
| Układ wagonów | r+s+s+r |
| Wymiary | |
| Masa służbowa | 182 t |
| Długość | 86 840 mm |
| Szerokość | 2800 mm |
| Wysokość | 3720 mm |
| Średnica kół | napędnych: 1000 mm |
| Napęd | |
| Typ silników | 001÷007: LKf-450 |
| Liczba silników | 001÷007: 8×145 kW |
| Napięcie zasilania | 3 kV |
| Parametry eksploatacyjne | |
| Moc ciągła | 001÷007: 1160 kW |
| Przyspieszenie rozruchu | 0,41 m/s² |
| Prędkość konstrukcyjna | 110 km/h |
| Maksymalna prędkość eksploatacyjna | 110 km/h |
| System hamulca | Oerlikon |
| Parametry użytkowe | |
| Liczba miejsc siedzących | 232÷237 |
Portal  Transport szynowy | |
ED72 (typ 5Bs+6Bs+6Bs+5Bs) – normalnotorowy czterowagonowy dalekobieżny elektryczny zespół trakcyjny, wyprodukowany w zakładach Pafawag we Wrocławiu w latach 1993–1997 w liczbie 21 sztuk. Seria ta stanowi rozwinięcie najpopularniejszego polskiego zespołu trakcyjnego EN57 i jego przedłużonej wersji EN71.
Historia
W 1993 roku Pafawag podjął się budowy pierwszego dalekobieżnego elektrycznego zespołu trakcyjnego – ED72, zaprojektowanego z myślą o obsłudze przewozów międzyregionalnych na liniach Południowej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych[2]. Jego konstrukcja bazowała na rozwiązaniach z EN57 i jego przedłużonej wersji EN71[2].
Konstrukcja
Elektryczny zespół trakcyjny serii ED72 składa się z czterech wagonów – dwóch rozrządczych i dwóch silnikowych. Wagony rozrządcze (fabryczne oznaczenie 5Bs) są wagonami skrajnymi i oznaczane są na PKP jako ra i rb (wagon rozrządczy a i b). Wagony silnikowe (fabryczne oznaczenie 6Bs) znajdują się w środku składu i noszą oznaczenia sa i sb (wagon silnikowy a i b). Wagony są połączone ze sobą tzw. krótkim sprzęgiem „fabrycznym” (bez głowicy, nierozłączalnym w warunkach eksploatacyjnych), oraz przejściem dla pasażerów. Na czołach wagonów sterowniczych (początek i koniec zespołu) zastosowano tzw. sprzęgi długie (samoczynne sprzęgi Scharfenberga), które umożliwiają połączenie zespołów w składy. Jednostki ED72 są przystosowane do jazdy w trakcji ukrotnionej z jednostkami tej samej serii oraz z seriami EN57 i EN71. Nie ma możliwości przejścia pomiędzy połączonymi jednostkami.
W każdym z wagonów znajdują się trzy przedziały ze środkowym przejściem między siedzeniami dostępne dla podróżnych, rozdzielone dwoma przedsionkami – każdy z parą rozsuwanych automatycznie drzwi o napędzie pneumatycznym. Skrajne przedziały wagonów rozrządczych są nieco inaczej urządzone i mogą służyć za pomieszczenie dla kierownika pociągu, przedziały służbowe, bagażowe, do przewozu rowerów, wózków, większych bagaży itp. Ze skrajnych przedziałów drzwi prowadzą do kabiny maszynisty.
W ED72 zastosowano klasyczny rozruch oporowy.
Modyfikacje
Produkując ED72 wprowadzono wiele innowacji w stosunku do starszego taboru. Należało do nich m.in. wprowadzenie w wagonie ra zespołu klasy pierwszej (z bardziej komfortowymi fotelami), a także nowej tapicerki w klasie drugiej oraz przedziału barowego. Wprowadzono przyciski indywidualnego otwierania drzwi, elektroniczne wyświetlacze kierunkowe (w miejsce tradycyjnych „filmów” – taśm z nazwami stacji) i dwuwarstwowe szyby. Ostatnia z wyprodukowanych jednostek (ED72-021) została wyposażona w drzwi odskokowo-przesuwne.
Wygląd zewnętrzny początkowo znacząco różnił się od starszych jednostek ze względu na odmienną kolorystykę (malowanie czerwono-żółte), a także połówkowe pantografy w liczbie dwóch (po jednym na dachu każdego z wagonów silnikowych) i odmienny wygląd czołowych ścian wagonów rozrządczych (wzorowaną podobnie jak w EN57 od numeru 1900 na EW58). Z czasem ujednolicono malowanie zespołów trakcyjnych, w części ED72 zastąpiono pantografy połówkowe tradycyjnymi. Po 2008 jednostki są poddawane modernizacjom w ramach napraw czwartego poziomu utrzymania i nadawano im malowanie interREGIO. Na jednostkach, które przeszły w ostatnim czasie naprawę rewizyjną, przywrócono malowania: czerwone lub przemalowano jednostki w nowe barwy przewoźnika.
%2c_Wroc%c5%82aw_G%c5%82%c3%b3wny%2c_2018-06-15.jpg)
W 2011 dwie jednostki poddano gruntownej modernizacji, zmieniając ich oznaczenie na ED72A. Jednostki zmodernizowały województwa śląskie (ED72A-005) oraz świętokrzyskie (ED72A-004)[4]. 19 kwietnia 2012 Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego ogłosił przetarg na modernizację czterech sztuk EZT serii ED72. 28 czerwca ogłoszono, że wykonawcą tej modernizacji będzie konsorcjum ZNTK „Mińsk Mazowiecki” i PESA Bydgoszcz[5]. Zmodernizowane jednostki otrzymały zmienione malowanie województw: śląskiego, kujawsko-pomorskiego i świętokrzyskiego. Jedna z jednostek – ED72A-005 została przemalowana w barwy klasyczne – czerwone po przebazowaniu do PR Kraków po likwidacji PR Katowice. 15 kwietnia 2017 spółka Polregio (wówczas Przewozy Regionalne) ogłosiła przetarg na naprawę główną z modernizacją 5 elektrycznych zespołów trakcyjnych serii ED72, z opcją rozszerzenia o kolejne 7 jednostek. Zostaną one poddane gruntownej modernizacji[6] Po modernizacji jednostkom nadano nowe oznaczenie ED72Ac i zmieniono im numerację, nadając numery od 101 do 105. Nowe jednostki przydzielono do zakładów: Opolskiego, Łódzkiego i Dolnośląskiego[7].
Modernizacje
| Oznaczenie serii (modernizacji) | Numery boczne | Liczba sztuk | Właściciel / Użytkownik | Wykonawca Rok modernizacji | Zakres modernizacji | Liczba i moc silników Prędkość maksymalna | Uwagi | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ED72 (ED72A) | 004 | 1 | Polregio | ZNTK MM 2011 |      | 8 × 250 kW 120 km/h | [8][9], | |
| ED72 (ED72A) | 005 | 1 | Polregio | ZNTK MM 2011 | | 8 × 250 kW 120 km/h | [8] | |
| ED72 (ED72A) | 001, 003, 007, 020 | 4 | Województwo kujawsko-pomorskie/Polregio | ZNTK MM 2012-2013 | | 8 × 175 kW 110 km/h | [10][11][12],, | |
| ED72 (ED72Ac) | 101, 102, 103, 104, 105, 106 | 6 | Polregio | ZNTK MM 2017-2018 |  | 8 × 250 kW 120 km/h | [6][13],[14],[15][16] | |
| Modyfikacje zewnętrzne i elektryczne: | ||||||||
| – rozruch impulsowy • – silniki asynchroniczne • – drzwi odskokowo-przesuwne | ||||||||
| Udogodnienia dla pasażerów: | ||||||||
| – wnętrze dostosowane dla niepełnosprawnych • – stojaki na rowery • – klimatyzacja części pasażerskiej | ||||||||
Modernizacje bez wymiany ścian czołowych
| Oznaczenie serii (modernizacji) | Numery boczne | Liczba sztuk | Właściciel / Użytkownik | Wykonawca Rok modernizacji | Zakres modernizacji | Liczba i moc silników Prędkość maksymalna | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ED72 (ED72) | 019 | 1 | Przewozy Regionalne | Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu 2015 | | 8 × 175 kW 110 km/h | [17] |
| ED72 (ED72) | 009, 011, 014 | 3 | Przewozy Regionalne | Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu 2016 | | 8 × 175 kW 110 km/h | [18][19] |
| ED72 (ED72) | 010 | 1 | Przewozy Regionalne | Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu 2019 | | 8 × 175 kW 110 km/h | [20] |
| ED72 (ED72) | 008, 012, 013 | 3 | Przewozy Regionalne | Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu 2020 | | 8 × 175 kW 110 km/h | [20] |
| – stojaki na rowery | |||||||
Eksploatacja
| Kraj | Przewoźnik | Liczba sztuk | Seria | Numery | Właściciel |
|---|---|---|---|---|---|
 Polska | Polregio | 10 | ED72 | 009 ÷ 015, 018 ÷ 019, 021 | Polregio |
| ED72A | 004, 005 | Polregio | |||
| Delegacja: Arriva RP (2013-2015), Polregio (od 2015)[21][22] | 4 | ED72A | 001, 003, 007, 020 | Województwo kujawsko-pomorskie | |
| Polregio (od 2018)[23] | 6 | ED72Ac | 101, 102, 103, 104, 105, 106 | Polregio |
Przypisy
- ↑ Paweł Terczyński: Atlas Lokomotyw 2007. Wyd. III. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2007, s. 91. ISBN 978-83-920757-7-6. (pol.)
- ↑ a b c Paweł Terczyński. Elektryczny zespół trakcyjny ED72. „Świat Kolei”. 8/2001, s. 37. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
- ↑ Jacek Goździewicz. Zmodernizowane ED72 dla Kujawsko-Pomorskiego. „Świat Kolei”. 3/2013, s. 12-13. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962 (pol.).
- ↑ Karol Wach: ED72 po modernizacji. 2011-08-29. [dostęp 2012-08-02].
- ↑ Postępowanie WZP.272.16.2012 – Modernizacja czterech sztuk elektrycznych zespołów trakcyjnych serii ED 72. 2012-04-19. [dostęp 2012-08-02].
- ↑ a b PZP1-25-60/2017 Modernizacja elektrycznych zespołów trakcyjnych, polregio.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ PR: Przełomowa modernizacja ED72 [aktualizacja] - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady jazdy PKP, Kolej, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2018-12-23].
- ↑ a b ED72 po modernizacji, inforail.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Nowoczesne oblicze kolei w Świętokrzyskiem | Przewozy Regionalne, www.przewozyregionalne.pl [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-10] (pol.).
- ↑ Kujawsko-pomorskie zaprezentowało zmodernizowany ED72 - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady jazdy PKP, Kolej, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25].
- ↑ Kujawsko-Pomorskie ED72 po remoncie wyruszają na trasy, inforail.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ http://archiwum.kujawsko-pomorskie.pl/files/przetargi/20120419_przetarg_16/20120528_wyjasnienie_formularz.pdf
- ↑ PolRegio wysyła do modernizacji ED72 - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady jazdy PKP, Kolej, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25].
- ↑ http://polregio.pl/media/4657/12-wynik-postepowania.pdf
- ↑ Jeden bilet na autobus i pociąg | Samorząd Województwa Opolskiego. [dostęp 2017-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-16)].
- ↑ odnalazl-sie-trzeci-elfopodobny-ed72, inforail.pl [dostęp 2018-07-02] (pol.).
- ↑ Postępowanie: Wykładzina podłogowa PCV - 12,20mb, listwy wykończeniowe, narożnik wklęsły i wypukły, zakończenie, łączenie, klej kontaktowy. - Platforma Zakupowa, platformazakupowa.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Ente dostarczy Przewozom Regionalnym systemy informacji pasażerskiej - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady ja..., www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25].
- ↑ Postępowanie: Zakup szyb pakietowych do elektrycznych zespołów trakcyjnych EN57/71, ED72 itp. - Platforma Zakupowa, platformazakupowa.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ a b Naprawa ślizgacza odbieraka prądu AKP4E/5ZL. - Platforma Zakupowa, platformazakupowa.pl [dostęp 2019-09-25] (pol.).
- ↑ Informacja dotycząca bezpośredniego zawarcia umowy o świadczenie usług publicznych w zakresie transportu kolejowego | BIP Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pom..., bip.kujawsko-pomorskie.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Ryszard Rusak. Nowe i zmodernizowane ezt w kujawsko-pomorskim. „Świat Kolei”. 2/2016, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
- ↑ Modernizacja ED72 do standardu ED72Ac, rynek-kolejowy.pl [dostęp 2018-06-14] (pol.).
Zobacz też
Pozostałe pojazdy z rodziny 5B/6B
Media użyte na tej stronie
Autor: Bardrock, Licencja: CC BY-SA 3.0
Zmodernizowana ED72A-003 na hali Sekcji Utrzymania Taboru Trakcyjnego w Toruniu Kluczyki
Bicycle icon for railway descriptions
Snowflake
Autor: Milek4, Licencja: CC BY-SA 4.0
Elektryczny zespół trakcyjny ED72A-004 w okolicach stacji Trzebinia.
Autor: Milek4, Licencja: CC BY-SA 4.0
Elektryczny zespół trakcyjny ED72A-004 w okolicach stacji Kraków Płaszów.
Autor: Muri, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ikona drzwi odskokowo-przesuwnych.
Autor: Grzegorz W. Tężycki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jednostka elektryczna ED72 na stacji w Białogardzie.
Autor: Olo Kolejarz, Licencja: CC BY 3.0
Zmodernizowany elektryczny zespół trakcyjny ED72Ac-101, należący do Przewozów Regionalnych, jako pociąg R64418/9 relacji Wrocław Główny - Kędzierzyn-Koźle.