Pajęczakokształtne

Pajęczakokształtne
Arachnomorpha
Lameere, 1890
Okres istnienia: kambr–dziś
538.8/0
538.8/0
Ilustracja
Przedstawiciele szczękoczułkopodobnych. Lewy górny róg: kikutnica, prawy górny: wielkorak, lewy dolny: ostrogon, prawy dolny: pajęczak
Ilustracja
Cheirurus, przedstawiciel trylobitów
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Nadtyp

wylinkowce

(bez rangi)Panarthropoda
Typ

stawonogi

(bez rangi)pajęczakokształtne
Synonimy
  • Arachnata Paulus, 1979
  • Palaeopoda Packard, 1903

Pajęczakokształtne[1] (Arachnomorpha) – hipotetyczny klad stawonogów, obejmujący podtypy szczękoczułkopodobnych i trylobitokształtnych oraz niektóre inne taksony wymarłe.

Do pajęczakokształtnych powszechnie zalicza się szczękoczułkopodobne (w tym szczękoczułkowce) i trylobitokształtne (w tym trylobity), natomiast reszta ich składu, stanowiąca już wyłącznie taksony wymarłe, może się zmieniać u różnych autorów. Bergström i Hou w analizie z 2003 zaliczyli doń m.in. Marrellomorpha, natomiast poza nimi umieścili Fuxianhuia[2]. Inny kladogram zaprezentowany został w pracy Lamsdella z 2013. Zaliczył on doń Fuxianhuia (w pozycji bazalnej) i rząd Megacheira, natomiast wykluczył zeń Marrellomorpha[3].

Odkrycie w 2019 roku u trylobitów oczu złożonych o fasetkach zbudowanych z soczewki i stożka krystalicznego (właściwy aparat dioptryczny) może podważać monofiletyzm pajęczakokształtnych, jako że są to struktury charakterystyczne dla żuwaczkowców, nieznane u szczękoczułkopodobnych. Sugeruje to siostrzaną relację żuwaczkowców z trylobitami lub wywodzenie się od nich[4].

Kladogram pajęczakokształtnych (Arachnomorpha) wg Lamsdella (2013)

Arachnomorpha

Fuxianhuia



Antennulata

Emeraldella



Trilobitomorpha



Sidneyia




Megacheira

Yohoia




Alalcomenaeus



Leanchoilia




Chelicerata
Pycnogonida

Palaeoisopus




Pycnogonum



Haliestes




Euchelicerata

Offacolus


Prosomapoda

Weinbergina





Venustulus



Camanchia





Legrandella



Xiphosura

Kasibelinurus




Willwerathia


Xiphosurida

Lunataspis




Bellinurina



Limulina






Planaterga


Pseudoniscus



Cyamocephalus




Pasternakevia




Bunodes



Limuloides




Bembicosoma


Dekatriata

Sclerophorata




Arachnida



Eurypterida














Skoncentrowany na trylobitokształtnych kladorgram stawonogów z pracy Bergströma i Hou (2003)


stawonogi
pajęczakokształtne

Limulavida

Sidneyia




Aglaspidida



szczękoczułkopodobne



Cheloniellon




trylobitokształtne (s.s.)
Marrellomorpha
Acercostraca

Vachonisia


Marellida

Mimetaster



Marrella




Emeraldellida

Emeraldella


Retifaciida

Retifacies



Concilioterga

Helmetia



Kuamaia




Sapenion



Tegopelte




Nectopleura

Naraoia


Petalopleura

Cindarella




Xandarella



Phytophilaspis





trylobity









sześcionogi



skorupiaki




Yohoia




Canadaspis



Fuxianhuia






Przypisy

  1. Czesław Jura: Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalne, systematyki i filogenezy. Wyd. 3. Warszawa: PWN, 2005, s. 488-531.
  2. J. Bergström, X.G. Hou. Arthropod origins. „Bulletin of Geosciences”. 78 (4), s. 323–334, 2003. 
  3. James C. Lamsdell. Revised systematics of Palaeozoic 'horseshoe crabs' and the myth of monophyletic Xiphosura. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 167 (1), s. 1–27, 2013. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2012.00874.x. ISSN 0024-4082. 
  4. Gerhard Scholtz, Andreas Staude, Jason A. Dunlop. Trilobite compound eyes with crystalline cones and rhabdoms show mandibulate affinities. „Nature Communications”. 10 (2503), 2019. 

Media użyte na tej stronie

Trilobite Ordovicien 8127.jpg
Autor: Vassil, Licencja: CC BY-SA 3.0
Paraceraurus (syn=Cheirurus), trilobite, Ordovicien moyen, proenance: Volchow River, Russie.