Palárikovo

Palárikovo

Państwo	Słowacja
Kraj	nitrzański
Powiat	Nowe Zamki
Starosta	Jozef Derňár[1]
Powierzchnia	51,29[2] km²
Wysokość	117[3] m n.p.m.
Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość	4254[4] 83,11[5] os./km²
Nr kierunkowy	+421 35[3]
Kod pocztowy	941 11[3]
Tablice rejestracyjne	NZ
Położenie na mapie kraju nitrzańskiego Palárikovo
Położenie na mapie Słowacji Palárikovo
48°02′26″N 18°04′15″E/48,040556 18,070833
Strona internetowa

Palárikovo (węg. Tótmegyer, do roku 1948 Slovenský Meder) – wieś (obec) w południowo-zachodniej Słowacji w kraju nitrzańskim, w powiecie Nowe Zamki.

Położenie

Leży na terenie Niziny Naddunajskiej, 88 km na południowy wschód od Bratysławy i 13 km na północny zachód od Nowych Zamków

Historia

Badania archeologiczne wykazały, że tereny wsi były zamieszkane prawie nieprzerwanie od neolitu do średniowiecza. Szczególnie liczne są znaleziska celtyckie z okresu kultury lateńskiej.

Pierwsza pisemna wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1248. Jej rozwój został zahamowany w latach 1308–1321 podczas konfliktu między węgierskim możnowładcą Matuszem Czakiem a królem Węgier Karolem Robertem. Później wchodziła w skład majątków Ścibora ze Ściborzyc, a następnie jego syna Ścibora Ściborowica. Wieś ucierpiała ponownie w roku 1430, kiedy dwukrotnie przeciągnęły przez nią wojska husyckie. Po śmierci Ściborowica król Zygmunt Luksemburski darował ją za wierną służbę Michałowi Orsághowi.

W okresie ekspansji Imperium Osmańskiego wieś od 1559 r. była kilkakrotnie spustoszona przez Turków tak dokładnie, że w 1617 r. była wspominana jako Puszta Megyer. W ostatnim dziesięcioleciu XVII w. należała do rodu von Kaunitz z Moraw i wtedy (w latach 1690–1694) została ponownie zasiedlona osadnikami słowackimi i morawskimi oraz odbudowana.

Pod koniec XIX w. ośrodek popularyzowania się idei socjalistycznych wśród chłopstwa. W 1890 r. miała tu miejsce jedna z pierwszych na ówczesnych Węgrzech manifestacji pierwszomajowych, w której wzięło udział ok. 3 tys. chłopów z okolicznych wsi.

Części wsi

Čiky, Ľudovítov, Jur, Žofia i Drahy

Struktura narodowościowa mieszkańców

• Słowacy – 96,70%
• Węgrzy – 2,13%
• Czesi – 0,69%
• Ukraińcy – 0,04%
• Niemcy – 0,02%
• i inni

Nazwa miejscowości

• 1248 Meger
• 1773 Megyer
• 1808 Tót-Megyer
• 1863–1913 Tótmegyer,
• 1920–1938 Slovenský Meder,
• 1938–1945 Tótmegyer,
• 1945–1948 Slovenský Meder, Tót-Megyer
• od 1948 Palárikovo (na cześć słowackiego dramaturga i publicysty Jana Palárika).

Osoby związane z Palárikovem

W Palárikovie urodzili się:

• Karol Strmeň (1921-1995) – romanista, redaktor emigracyjnej prasy słowackiej w USA, poeta i tłumacz poezji;
• Agneša Gundová-Jergová (1926-2010) – redaktor rozgłośni Głos Ameryki, pisarka i publicystka.

Przypisy

Bibliografia

• Adamec Vladimír, Jedličková Nora: Slovensko. Turistický lexikon, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1991, ISBN 80-7096-152-X.
• Rezník Jaroslav: Od pevnosti po pevnosť, w: „Krásy Slovenska” R. LXXXIX, nr 7-8/2012, s. 36–40.