Palazzo in fortezza
Palazzo in fortezza – specyficzny rodzaj pałacu, posiadający cechy obronne[1]. Zazwyczaj był to budynek pałacowy otoczony umocnieniami typu bastejowego, bastionowego, a w oszczędniejszych realizacjach parkanem i fosą[1]. Idea tego typu budowli narodziła się w okresie renesansu we Włoszech (stąd włoska nazwa) i rozpowszechniła się w Europie[1].
Na obszarze I Rzeczypospolitej rozkwit tego typu budownictwa przypada na koniec XVI i początek XVII wieku, a najbardziej znane to:
- Zamek w Baranowie Sandomierskim, z lat 1591-1606,
- Zamek w Brodach, obecnie na Ukrainie,
- Zamek w Ćmielowie, przebudowany w tym duchu w XVII w.,
- Zamek w Gorzkowicach[2]
- Zamek w Łańcucie,
- Zamek w Wiśniczu,
- Zamek w Ołyce, w posiadaniu Radziwiłłów, obecnie na Ukrainie,
- Zamek w Podhorcach, obecnie na Ukrainie,
- Zamek w Rzeszowie,
- Zamek w Ujeździe, zwany Krzyżtopór,
- Zamek w Wiśniowcu, obecnie na Ukrainie,
- Zamek w Zbarażu, obecnie na Ukrainie,
- Zamek w Złoczowie, obecnie na Ukrainie,
- Zamek w Zbąszyniu, przebudowany w XVII w.[3],
- Zamek w Żółkwi, obecnie na Ukrainie,
Inne:
- Zámek Bučovice, Czechy
- Pałac Lobkowitzów w Żaganiu, z lat 30. XVII w.[1][4]
Według tej idei fortyfikowane były też klasztory i kościoły, np. klasztor na Jasnej Górze.
Galeria
Pałac i zamek w Zbarażu w szerokim kadrze
Bastion w zamku w Złoczowie
Pałac w zamku w Brodach z kazamatami
Pałac Farnese w Capraroli, rzut przyziemia
Krzyżtopór, rzut przyziemia
Zamek w Nieświeżu i Nieśwież, 1604
Zamek w Zbarażu. Schemat
Przypisy
- ↑ a b c d Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 7. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ Leszek Kajzer, Z problematyki badań założeń typu palazzo in fortezza, Uniwersytet Łódzki
- ↑ Przebudowany przez Zbąskich i Ciświckich
- ↑ W posiadaniu Albrechta von Wallensteina, na obszarze Rzeszy, od 1945 r. Polski
Bibliografia
- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
Media użyte na tej stronie
Autor: Rbrechko, Licencja: CC BY-SA 4.0
To jest zdjęcie miejsca lub budynku wpisanego do Państwowego Rejestru Zabytków Nieruchomych Ukrainy pod numerem: 46-203-0010
Nieśwież (miasto i zamek), miedzioryt, Tomasz Makowski, 1604
Autor: Tomasz Leśniowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zamek w Zbarażu. Schemat
Autor: Tomasz Leśniowski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pałac Potockich z poł. XVIII wieku w Brodach na Ukrainie
Autor: Krzysztof Kuba Wawrzosek (Kuba ads), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Krzyżtopór Zamek Krzyżtopór - widok od strony bastionu zwanego "wysokim barbakanem"
Autor: Катерина Байдужа, Licencja: CC BY-SA 4.0
To jest zdjęcie miejsca lub budynku wpisanego do Państwowego Rejestru Zabytków Nieruchomych Ukrainy pod numerem: 61-224-0001
Autor: DushenkoV, Licencja: CC BY-SA 3.0
To jest zdjęcie miejsca lub budynku wpisanego do Państwowego Rejestru Zabytków Nieruchomych Ukrainy pod numerem: 61-224-0006
Autor: Enamo, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Barokowy pałac Lobkowitzów w Żaganiu przy ulicy Szprotawskiej 4. Widok od strony parku. Obecnie Żagański Pałac Kultury. Miasto Żagań.
Autor: Tomasz Leśniowski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Zamek w Żółkwi na Ukrainie. Zbudowany w latach 1594-1610 z woli ówczesnego hetmana wielkiego koronnego Stanisława Żółkiewskiego, kolejno własność Daniłowiczów, Sobieskich (m.in Jan III Sobieski) i Radziwiłłów. Po pierwszym rozbiorze Rzeczypospolitej zamek przejęli Austriacy, podczas I wojny światowej zamek spalili Rosjanie, w okresie II Rzeczypospolitej po częściowej odbudowie były tu koszary wojskowe, a potem szkoła. Współcześnie w części zamkowych pomieszczeń znajduje się muzeum.