Pallas (1938)

Pallas (Q189)
Ilustracja
Jednostka siostrzana „Pallas” – „Junon”
Klasa

okręt podwodny

Typ

Minerve

Projekt

T2

Historia
Stocznia

Chantiers et Ateliers Augustin Normand,
Hawr

Położenie stępki

19 października 1936

Wodowanie

25 sierpnia 1938

 Marine nationale
Wejście do służby

1939

Zatopiony

samozatopiony 9 listopada 1942

Los okrętu

złomowany

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


662 tony
856 t

Długość

68,1 m

Szerokość

5,62 m

Zanurzenie

4,03 m

Zanurzenie testowe

80 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1800 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1230 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


14,5 węzła
9 w.

Zasięg

powierzchnia: 4000 Mm przy 10 w.
zanurzenie: 85 Mm przy 5 w.

Sensory
hydrofony
Uzbrojenie
1 działo kal. 75 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm (2 x I)
9 torped
Wyrzutnie torpedowe

6 × 550 mm
3 × 400 mm

Załoga

42

Pallas (Q189) – francuski dwukadłubowy okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z sześciu zbudowanych jednostek typu Minerve. Okręt został zwodowany 25 sierpnia 1938 roku w stoczni Chantiers et Ateliers Augustin Normand w Hawrze, a w skład Marine nationale wszedł w 1939 roku. Jednostka pełniła służbę na Morzu Śródziemnym i Atlantyku, a od zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami znajdowała się pod kontrolą rządu Vichy. Po lądowaniu Aliantów w Afryce Północnej, 9 listopada 1942 roku okręt został samozatopiony w Oranie. Podniesiony, nigdy nie został wyremontowany i w 1944 roku został sprzedany na złom.

Projekt i budowa

„Pallas” zamówiona została w ramach programu rozbudowy floty francuskiej z 1936 roku[1][2]. Oficjalny, sygnowany przez marynarkę projekt (o oznaczeniu T2), stworzony przez inż. Jeana-Jacquesa Roqueberta, stanowił ulepszenie 600-tonowych typów Sirène, Ariane i Circé, uwzględniając też doświadczenia stoczni prywatnych przy budowie okrętów typów Argonaute, Diane i Orion[3][4]. Usunięto większość wad poprzedników: okręty charakteryzowały się wysoką manewrowością i krótkim czasem zanurzenia; poprawiono też warunki bytowe załóg[3]. Na jednostkach powiększono też liczbę wyrzutni torped do dziewięciu, jednak bez możliwości zabierania torped zapasowych[4].

„Pallas” zbudowana została w stoczni Augustin Normand w Hawrze[4][5]. Stępkę okrętu położono 19 października 1936 roku[6][a], a zwodowany został 25 sierpnia 1938 roku[3][4].

Dane taktyczno-techniczne

„Pallas” była średniej wielkości dwukadłubowym okrętem podwodnym[3]. Długość między pionami wynosiła 68,1 metra, szerokość 5,62 metra i zanurzenie 4,03 metra[4][5][b]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 662 tony, a w zanurzeniu 856 ton[3][4][c]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Normand–Vickers o łącznej mocy 1800 KM[3][4]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1230 KM[3][4]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 14,5 węzła na powierzchni i 9 węzłów w zanurzeniu[3][4][d]. Zasięg wynosił 2500 Mm przy prędkości 13 węzłów w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 10 węzłów) oraz 85 Mm przy prędkości 5 węzłów w zanurzeniu[3][1][e]. Zbiorniki paliwa mieściły 60 ton oleju napędowego[4][f]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów[5].

Okręt wyposażony był w dziewięć wyrzutni torped: cztery stałe kalibru 550 mm na dziobie, dwie kalibru 550 mm na rufie oraz potrójny zewnętrzny obracalny aparat torpedowy kalibru 400 mm[3][5]. Łącznie okręt przenosił dziewięć torped, w tym sześć kalibru 550 mm i trzy kalibru 400 mm[5]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kalibru 75 mm L/35 M1928 oraz dwa pojedyncze wielkokalibrowe karabiny maszynowe Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[3][4]. Jednostka wyposażona też była w hydrofony[5].

Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 39 podoficerów i marynarzy[1][3][g].

Służba

„Pallas” weszła do służby w Marine nationale w 1939 roku[1][5]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q189[5]. W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, wchodząc w skład 15. dywizjonu 5. eskadry 1. Flotylli okrętów podwodnych w Tulonie (wraz z siostrzanymi jednostkami „Iris”, „Vénus” i „Cérès”)[7]. Dowódcą jednostki był w tym okresie kpt. mar. (fr. lieutenant de vaisseau) M.G.R. Douenel[7].

22 lutego 1940 roku wszystkie okręty 15. dywizjonu dotarły na Martynikę, zastępując powracające do metropolii jednostki 8. dywizjonu („Agosta”, „Bévéziers”, „Ouessant” i „Sidi Ferruch”)[8]. 1 maja „Pallas”, „Iris”, „Vénus” i „Cérès” wyruszyły w drogę powrotną, 31 maja przechodząc przez Cieśninę Gibraltarską i docierając 3 czerwca do Tulonu[8][9]. W czerwcu 1940 roku okręt nadal wchodził w skład 15. dywizjonu w Tulonie, a jego dowódcą był kpt. mar. L.P.A. Tremellat[10][11]. 10 czerwca, po wypowiedzeniu wojny przez Włochy jednostka opuściła bazę, udając się na patrol na Morze Tyrreńskie (wraz z „Iris”, „Vénus” i „Archimède”)[12][13]. 14 czerwca cztery okręty podwodne patrolowały wody nieopodal Savony, gotowe do wzajemnego wsparcia[12]. 22 czerwca, w dniu zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami, „Pallas” stacjonowała w Hyères[14]. W listopadzie 1940 roku rozbrojona „Pallas” znajdowała się w Tulonie w składzie 4. grupy okrętów podwodnych (wraz z „Iris”, „Vénus” i „Cérès”) pod kontrolą rządu Vichy[15].

6 lutego 1941 roku „Pallas”, „Iris”, „Vénus” i „Cérès” wyszły z Tulonu i 9 lutego dopłynęły do Oranu, skąd dwa dni później w eskorcie uzbrojonego trawlera „La Havraise” udały się w rejs do Casablanki, docierając do portu docelowego 13 lutego[16].

W październiku 1942 roku stacjonujący w Oranie okręt został rozbrojony[6]. 8 listopada 1942 roku, w momencie desantu Aliantów na Oran „Pallas” wraz z siostrzaną „Cérès” znajdowały się w porcie[17][18]. Następnego dnia, na rozkaz dowódcy bazy wiceadm. Rioulta okręt został samozatopiony, by uniknąć przejęcia przez wojska amerykańskie[5][19]. Później jednostkę podniesiono, nie została jednak nigdy wyremontowana i w 1944 roku została sprzedana na złom[5][6].

Uwagi

  1. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 84 i Gogin 2020 ↓ podają, że stępkę okrętu położono w marcu 1936 roku.
  2. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 84 podaje, że zanurzenie wynosiło 3,66 metra.
  3. ↑ Lipiński 1999 ↓, s. 540 podaje wyporność nawodną 597 ton, a podwodną 844 tony, McMurtrie 1937 ↓, s. 208 podaje wyporność 597/809 ton, zaś McMurtrie 1941 ↓, s. 193 – 597/825 ton.
  4. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 84 podaje, że okręt na powierzchni rozwijał prędkość 14,29 węzła, zaś w zanurzeniu 9,3 węzła.
  5. ↑ McMurtrie 1937 ↓, s. 208 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podają, że zasięg nawodny wynosił 3000 Mm przy prędkości 10 węzłów, zaś podwodny 78 Mm przy prędkości 5 węzłów.
  6. ↑ Gogin 2020 ↓ podaje, że okręt zabierał 51 ton paliwa.
  7. ↑ McMurtrie 1937 ↓, s. 208 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podają, że załoga okrętu liczyła 48 osób.

Przypisy

  1. ↑ a b c d Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 84.
  2. ↑ McMurtrie 1937 ↓, s. 208.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l Fontenoy 2007 ↓, s. 192.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 275.
  5. ↑ a b c d e f g h i j Gogin 2020 ↓.
  6. ↑ a b c Helgason 2020 ↓.
  7. ↑ a b Kindell 1939a ↓.
  8. ↑ a b Kindell 1939b ↓.
  9. ↑ Kindell 1940a ↓.
  10. ↑ Kindell 1940b ↓.
  11. ↑ Franz 2016 ↓, s. 225.
  12. ↑ a b Kindell 1940c ↓.
  13. ↑ Rohwer 1940 ↓.
  14. ↑ Kindell 1940d ↓.
  15. ↑ Kindell 1940e ↓.
  16. ↑ Kindell 1941 ↓.
  17. ↑ Rohwer 1942 ↓.
  18. ↑ Franz 2017 ↓, s. 37.
  19. ↑ Perepeczko 2014 ↓, s. 363-364.

Bibliografia

Okręty podwodne typu Minerve

Francja

Media użyte na tej stronie

Ffs Junon FL4368.jpg
Ffs Junon
At a buoy in Plymouth Sound.
Ensign of France.svg
Marine Nationale and French merchant ensign. Used from 1794 to 1814/1815, and from 1848 to present.
Notice that its proportions differ from those of the French civil flag. (ensign : 30:33:37, civil : 1/3,1/3,1/3)