Pan (księżyc)
 Zdjęcie wykonane przez sondę Cassini, z widocznym wyraźnie nieregularnym kształtem księżyca. | |
| Planeta | |
|---|---|
| Odkrywca | M.R. Showalter |
| Data odkrycia | 16 lipca 1990 |
| Tymczasowe oznaczenie | S/1981 S13 |
| Charakterystyka orbity | |
| Półoś wielka | 133 585 km[1] |
| Mimośród | 0,0000[1] |
| Okres obiegu | 0,5751 d[1] |
| Nachylenie do płaszczyzny Laplace’a | 0,000°[1] |
| Długość węzła wstępującego | 52,076°[1] |
| Argument perycentrum | 103,331°[1] |
| Anomalia średnia | 351,187°[1] |
| Własności fizyczne | |
| Wymiary | 34,4 × 31,4 × 20,8 km[2] |
| Masa | (0,495 ± 0,075) × 1016 kg[2] |
| Średnia gęstość | (0,420 ± 0,150) g/cm³[2] |
| Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni | 0,0001 – 0,0018 m/s²[2] |
| Prędkość ucieczki | 6 m/s |
| Okres obrotu wokół własnej osi | synchroniczny |
| Albedo | 0,5 |
| Jasność obserwowana (z Ziemi) | 19m |
| Temperatura powierzchni | 78 K |
Pan (Saturn XVIII) – księżyc Saturna, drugi (po S/2009 S 1) pod względem odległości od planety. Został odkryty przez Marka R. Showaltera w 1990 r. na podstawie analizy zdjęć pochodzących z sondy Voyager 2 wykonanych dziewięć lat wcześniej.
Pan krąży w przerwie Enckego w pierścieniu A Saturna. Jego obecność jest przyczyną istnienia tej przerwy; przerwa Enckego nie jest pusta, oprócz Pana krążą tam również wąskie pasma pyłu, poskręcane i lokalnie zagęszczone przez przyciąganie księżyca.
Nazwa księżyca pochodzi od Pana – w mitologii greckiej boga natury i lasów, strzegącego pasterzy oraz ich trzód, przedstawianego w postaci pół człowieka, pół kozła[3][4].
Odkrycie
Obecność księżyca w przerwie Enckego pierwszy raz została przewidziana przez Jeffreya Cuzziego i Jeffreya Scargle’a w roku 1985 w oparciu o faliste brzegi przerwy, który wskazywały na zaburzenia grawitacyjne[5].
W roku 1986 Showalter obliczył orbitę i masę Pana modelując jego interakcje grawitacyjne z pierścieniami. Astronom uzyskał bardzo dokładne przewidywanie 133 603 ± 10 km dla półosi wielkiej i masy odpowiadającej 5–10×10−12 masy Saturna, oraz stwierdził, że w przerwie może być tylko jeden księżyc[6]. Faktyczna wartość półosi wielkiej różni się o 19 km, a rzeczywista masa stanowi 8,6×10−12 masy Saturna.
Pan został odkryty w zakresie 1° od przewidywanej pozycji. Poszukiwania podjęto korzystając ze wszystkich zdjęć sondy Voyager 2 w oparciu o obliczenia komputerowe pozwalające przewidzieć, gdzie księżyc powinien być widoczny w sprzyjających odkryciu warunkach. Wszystkie fotografie wybrane w celu poszukiwania Pana, które miały rozdzielczość lepszą niż ~50 km/piksel wyraźnie ukazują księżyc. W efekcie uzyskano jedenaście zdjęć z Voyagera, które przedstawiały nowo odkrytego Pana[7][8].
Fotografie z sondy Cassini
9 marca 2017 roku NASA opublikowała jak dotąd najostrzejsze zdjęcie księżyca wykonane przez sondę Cassini z odległości 24 500 kilometrów.
Galeria
Widoczne fragmenty pierścienia Saturna
Pan w przerwie Enckego
Pan widoczny wśród pierścieni Saturna
Zdjęcie wykonane przez sondę Cassini, blisko płaszczyzny pierścieni. Przerwa, w której krąży Pan, jest niewidoczna
Zdjęcia wykonane podczas ostatniego przelotu sondy Cassini
.jpg)
Zobacz też
- Chronologiczny wykaz odkryć planet, planet karłowatych i ich księżyców w Układzie Słonecznym
- Księżyce Saturna
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Planetary Satellite Mean Orbital Parameters. Jet Propulsion Laboratory, 2011-12-14. [dostęp 2012-08-05]. (ang.).
- ↑ a b c d P.C. Thomas. Sizes, shapes, and derived properties of the saturnian satellites after the Cassini nominal mission. „Icarus”. 208 (1), s. 395–401, lipiec 2010. DOI: 10.1016/j.icarus.2010.01.025. (ang.).
- ↑ Pan. [w:] Solar System Exploration [on-line]. NASA. [dostęp 2018-12-26]. (ang.).
- ↑ Planet and Satellite Names and Discoverers. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, USGS, NASA. [dostęp 2018-12-26]. (ang.).
- ↑ J.N. Cuzzi, J.D. Scargle. Wavy Edges Suggest Moonlet in Encke’s Gap. „Astrophysical Journal”. 292, s. 276–290, maj 1985. [dostęp 2016-03-20]. (ang.).
- ↑ M.R. Showalter i inni. Satellite „wakes” and the orbit of the Encke Gap moonlet. „Icarus”. 66 (2), s. 297, 1986. DOI: 10.1016/0019-1035(86)90160-0. Bibcode: 1986Icar...66..297S. (ang.).
- ↑ M.R. Showalter. Visual Detection of 1981 S 13, the Encke Gap Moonlet. „Bulletin of the American Astronomical Society”. 22, s. 1031, 1990. (ang.).
- ↑ M.R. Showalter. Visual detection of 1981 S 13, Saturn’s eighteenth satellite, and its role in the Encke gap. „Nature”. 351 (6329), s. 709, 1991. DOI: 10.1038/351709a0. Bibcode: 1991Natur.351..709S. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Pan. [w:] Księżyce Układu Słonecznego [on-line]. [dostęp 2016-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-01)].
- Pan. [w:] Solar System Exploration [on-line]. NASA. [dostęp 2018-12-26]. (ang.).
| Księżyce pasterskie (6) | |
|---|---|
| Księżyce koorbitalne (2) | |
| Pierścień G (1) | |
| Alkyonidy (3) | |
| Duże wewnętrzne (4) z księżycami trojańskimi (4) | |
| Duże zewnętrzne (4) | |
| Grupa inuicka (8) | |
| Grupa nordycka (46) |
|
| Grupa galijska (5) | |
| Orbita wyznaczona z dużą niepewnością |
- Lista jest posortowana według odległości od Saturna. Największe księżyce mają nazwy pogrubione. Nazwy tymczasowe opisano kursywą.
| Planety (☾ ∅) | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Planety karłowate | |||||||||||||||||
| Małe ciała Układu Słonecznego |
| ||||||||||||||||
- Zobacz też
- powstanie i ewolucja Układu Słonecznego
- ciała niebieskie
- lista obiektów w Układzie Słonecznym ze względu na
- Portal: Astronomia
- ciała niebieskie
Media użyte na tej stronie
This is a revised version of Solar_System_XXIX.png.
Saturn Cassini-Huygens (NASA)
Instrument: Imaging Science Subsystem - Narrow Angle
Saturn's peaceful beauty invites the Cassini spacecraft for a closer look in this natural color view, taken during the spacecraft's approach to the planet. By this point in the approach sequence, Saturn was large enough that two narrow angle camera images were required to capture an end-to-end view of the planet, its delicate rings and several of its icy moons. The composite is made entire from these two images.
Moons visible in this mosaic: Epimetheus (116 kilometers, 72 miles across), Pandora (84 kilometers, 52 miles across) and Mimas (398 kilometers, 247 miles across) at left of Saturn; Prometheus (102 kilometers, 63 miles across), Janus (181 kilometers, 113 miles across) and Enceladus (499 kilometers, 310 miles across) at right of Saturn.
The images were taken on May 7, 2004 from a distance of 28.2 million kilometers (17.6 million miles) from Saturn. The image scale is 169 kilometers (105 miles) per pixel. Moons in the image have been brightened for visibility.
The Cassini-Huygens mission is a cooperative project of NASA, the European Space Agency and the Italian Space Agency. The Jet Propulsion Laboratory, a division of the California Institute of Technology in Pasadena, manages the Cassini-Huygens mission for NASA's Office of Space Science, Washington, D.C. The Cassini orbiter and its two onboard cameras, were designed, developed and assembled at JPL. The imaging team is based at the Space Science Institute, Boulder, Colo.
For more information, about the Cassini-Huygens mission visit, http://saturn.jpl.nasa.gov and the Cassini imaging team home page, http://ciclops.org.
Księżyc Pan - zdjęcia wykonane przez sondę Cassini w czasie przelotu 7 marca 2017.
Original description: The Cassini spacecraft has sighted tiny Pan, a body only 20 kilometers (12 miles) across. Pan is responsible for parting the Encke Gap in Saturn's outer A ring. The 22 narrow angle camera images making up this movie and taken in visible light were part of a sequence designed specifically to search for Pan and for small moonlets near Saturn's F ring.
The Encke Gap is a relatively narrow gap, approximately 270 kilometers (168 miles) wide. Pan was discovered in 1990 in images returned by the Voyager spacecraft in 1980 and 1981. This is the first time Pan has been seen since Voyager days.
In order of appearance beginning with the upper left, the movie shows the moons Prometheus (102 kilometers or 63 miles across), Pandora (84 kilometers or 52 miles across), Pan and Atlas (32 kilometers or 20 miles across). A separate Cassini movie release (see PIA06076) highlights Cassini's recent recovery of Atlas.
Cassini's closeness to Saturn makes it possible to now see that the F ring shepherd moons, Prometheus and Pandora, are not spherical. Also of note is the faint, discontinuous ring material in the Encke Gap ahead of Pan at the movie's start, and a great deal of complex knotted structure in the F ring.
The view is upward from Cassini's southern vantage point beneath the ring plane. The moons visible here are orbiting Saturn in a plane that is tilted 66 degrees away from the viewer.
These images were taken on June 21, 2004, from a distance of approximately 6.5 million kilometers (4 million miles) from Saturn. The image scale is approximately 39 kilometers (24 miles) per pixel. Contrast was enhanced in order to make Pan and Atlas more visible; as a result, the rings have a somewhat washed-out appearance.View of the ring shepherd Saturnian moon of Pan, taken from above its northern hemisphere on 7 March 2017 by the Cassini spacecraft. This is a crop of an image by the CL1 and CL2 filters of the Narrow-Angle Imaging Science Subsystem camera, N00277980, that was received on Earth on 8 March.
Paraphrased extract from the image's caption: en:Saturn's small, walnut-shaped moon, Pan, embedded in the planet's rings, coasts along in this image from the en:Cassini spacecraft. The image was taken in visible light with the Cassini spacecraft narrow-angle camera on en:April 29, en:2006, at a distance of approximately 209,000 kilometers (130,000 miles) from Pan. The image scale is approximately 1 kilometer (0.6 miles) per pixel.
Księżyc Pan z widocznymi fragmentami pierścienia A Saturna - zdjęcie wykonane przez sondę Cassini w czasie przelotu 7 marca 2017.
Księżyc Pan z widocznymi fragmentami pierścienia A Saturna - zdjęcie wykonane przez sondę Cassini w czasie przelotu 7 marca 2017.