Pancernik dziewięciopaskowy

Pancernik dziewięciopaskowy

Dasypus novemcinctus[1]
Linnaeus, 1758[2]
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	pancernikowce
Rodzina	pancernikowate
Rodzaj	pancernik
Podrodzaj	Dasypus
Gatunek	pancernik dziewięciopaskowy
Synonimy Dasypus octocintus Schreber, 1774[3] Dasypus longicaudatus Kerr, 1792[4] Dasypus longicaudatus Daudin, 1802[5] Loricatus niger Desmarest, 1804[6] Dasypus serratus G. Fischer, 1814[7] Dasypus decumanus Illiger, 1815[8] Dasypus decumanus Olfers, 1818[9] Dasypus peba Desmarest, 1822[10] Dasypus longicaudus Schinz, 1824[11] Dasypus longicaudus Wied, 1826[12] Dasypus uroceras Lund, 1839[13] Dasypus fenestratus Peters, 1864[14] Dasypus lundii Fitzinger, 1871[15] Tatusia platycercus Hensel, 1872[16] Tatusia boliviensis J.E. Gray, 1873[17] Tatusia brevirostris J.E. Gray, 1873[18] Tatusia granadiana J.E. Gray, 1873[19] Tatusia leptocephala J.E. Gray, 1873[17] Tatusia leptorhynchus J.E. Gray, 1873[18] Tatu novemcinctum texanum Bailey, 1905[20] Tatusia novemcincta mexianae Hagmann, 1908[21] Dasypus novemcinctus hoplites G.M. Allen, 1911[22] Dasypus longicaudus Larrañaga, 1923[23] Dasypus mazzai Yepes, 1933[24]
Podgatunki
D. n. novemcinctus Linnaeus, 1758 D. n. aequatorialis Lönnberg, 1913[25] D. n. davisi Russell, 1953[26] D. n. fenestratus Peters, 1864 D. n. mexianae (Hagmann, 1908) D. n. mexicanus Peters, 1864[27]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[28]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
(c) IUCN Red List of Threatened Species, species assessors and the authors of the spatial data., CC BY-SA 3.0

Pancernik dziewięciopaskowy^[29], pancernik długoogonowy^[30], peba^[30], tatusja^[30] (Dasypus novemcinctus) – gatunek ssaka lądowego z rodziny pancernikowatych (Dasypodidae). Prowadzi nocny tryb życia. Występuje na obszarze obu Ameryk. Zamieszkuje nory różnorodnych terenów.

Jest jednym z trzymaczy herbu Grenady.

Zasięg występowania

Pancernik dziewięciopaskowy występuje w Ameryce zamieszkując w zależności od podgatunku^[31]:

• D. novemcinctus novemcinctus – wschodnia Kolumbia, wschodnia i południowa Wenezuela, Gujana, większa część Brazylii, wschodni Ekwador, wschodnie Peru, Boliwia, Paragwaj, Urugwaj oraz północna i środkowo-wschodnia Argentyna; także na wyspach Margarita, Trynidad, Tobago i Grenada.
• D. novemcinctus aequatorialis – zachodnie stoki kolumbijskich Andów do północno-zachodniego Peru.
• D. novemcinctus davisi – zachodni Meksyk, od północnej części stanu Sinaloa na południe do stanu Guerrero.
• D. novemcinctus fenestratus – od Hondurasu na południowy wschód do Panamy (w tym wyspa Barro Colorado) i północnego krańca Ameryki Południowej w północno-wschodniej Kolumbii i północno-zachodniej Wenezueli.
• D. novemcinctus mexianae – delta Amazonki, Pará, Brazylia.
• D. novemcinctus mexicanus – środkowe, południowe i południowo-wschodnie Stany Zjednoczone, wschodni i południowy Meksyk, Belize i Gwatemala.

Występuje również w Salwadorze lecz nie wiadomo, do którego podgatunku należy^[31].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz nadając mu nazwę Dasypus novemcinctus^[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu wskazał Ameryką Południową (w oryg. łac. habitat in America meridionali), ograniczone do Pernambuco w Brazylii^[2][32].

Istnieją sprzeczne doniesienia dotyczące liczby podgatunków; tylko cztery z sześciu podgatunków zostały poparte analizami przeprowadzonymi w XXI wieku^[31]. Dane molekularne sugerują, że D. novemcinctus prawdopodobnie reprezentuje wiele ukrytych gatunków, ponieważ nie jest monofiletyczny i utworzył trzy główne klady z Gujany, Ameryki Północnej i Środkowej oraz Ameryki Południowej (który jest parafiletyczny w odniesieniu do D. mazzai i D. sabanicola)^[33][34]. Potrzebna jest kompleksowa rewizja taksonomiczna w obrębie gatunku^[31]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają sześć podgatunków^[31].

Etymologia

• Dasypus: gr. δασυπους dasupous „włochato-nogi”, od δασυς dasus „włochaty, kudłaty”; πους pous, ποδος podos „stopa”^[35].
• novemcinctus: łac. novem „dziewięć”^[36]; cinctus „opasany, paskowany”, od cingere „otaczać”^[37].
• aequatorialis: późnołac. aequatorialis „równikowy”, od aequator „równik”, od łac. aequare „zrównać się”, od aequus „równy”^[38].
• davisi: William Bennoni Davis (1902–1995), amerykański zoolog^[39].
• fenestratus: łac. fenestratus „okienny”, od fenestra „okno”^[38].
• mexianae: Ilha Mexiana, ujście Amazonki, Pará, Brazylia^[38].
• mexicanus: Meksyk^[38].

Charakterystyka

Długość ciała (bez ogona) 360–570 mm, długość ogona (~70% długości ciała) 260–450 mm, długość ucha 25–57 mm, długość tylnej stopy 80–110 mm; masa ciała 3–6 kg^[40].

Przypisy

Bibliografia

• W.C.H. Peters. Über Neue Arten der Säugethiergattungen Geomys, Haplodon und Dasypus. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1864, s. 177-181, 1865. (niem.). 
• J.E. Gray: Hand-list of the edentate, thick-skinned and ruminant mammals in the British Museum. London: The Trustees, 1873, s. 1–176. (ang.).
• R.W. Brown: Composition of scientific words; a manual of methods and a lexicon of materials for the practice of logotechnics. Washington: Published by the author, 1954, s. 1–882. (ang.).