Pancerniki typu Delaware

Pancerniki typu Delaware

USS „Delaware”
Kraj budowy	Stany Zjednoczone
Użytkownicy	US Navy
Stocznia	Northrop Grumman Shipbuilding Fore River Shipyard
Planowane okręty	2
Zbudowane okręty	2
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 20 380 ton wojenna: 22 400 ton
Długość	158,1 m
Szerokość	25,98 m
Zanurzenie	8,33 m
Napęd	BB-28 – dwa silniki parowe, czterocylindrowe potrójnego rozprężania (pionowe), BB-29 – dwie turbiny parowe firmy Curtiss moc: BB-28 – 25 000 ihp (18 650 kW), BB-29 – 31 000 KM 2300 ton węgla[1]
Prędkość	21 węzłów (39 km/h)
Zasięg	9750 mil morskich (18 060 km) przy prędkości 10 węzłów („North Dakota” 6560 mil morskich (12 150 km) przy prędkości 10 węzłów)
Załoga	w czasie pokoju – 933 ludzi (w tym 30 oficerów)[1]
Uzbrojenie	10 × 305 mm/cal 45 (12 ich) typu Mk 5 14 × 127 mm/cal 50 typu Mk 5 (5 ich) 2 × 21 wyrzutnie torpedowe (533 mm)[1]

Pancerniki typu Delaware – typ amerykańskich pancerników z okresu I wojny światowej. Był drugim typem drednotów służących w United States Navy. Okręt był uzbrojony w 10 dział kal. 305 mm i mógł płynąć z prędkością przekraczającą 20 węzłów. W skład typu wchodziły dwa okręty: USS „Delaware” (BB-28) i USS „North Dakota” (BB-29).

Założenia

Zaskoczone wodowaniem brytyjskiego HMS „Dreadnought” i mając zbyt mało dobrych informacji na temat tego okrętu US Navy i Kongres doszły do wniosku, że jest on znacznie lepszym pancernikiem, niż dwa okręty typu South Carolina, będące w tym czasie w końcowej fazie budowy. Był to ostatni przypadek, gdy Kongres narzucił limity tonażu okrętu, poza limitami wynikającymi z traktatów^[2]. W rzeczywistości nowe okręty amerykańskie ustępowały głównie pod względem prędkości^[2]. Zamówienie na nowe okręty opiewało na pancernik „wyposażony w ciężki pancerz i tak silne uzbrojenie, jakie ma jakikolwiek okręt tej klasy na świecie. Ma mieć także największą możliwą prędkości i największy promień działania”^[2][a].

Projekt

305 mm działa na pokładzie USS „Delaware” w 1913 roku

Pancernik typu Delaware był znacząco lepiej uzbrojony w porównaniu ze swoimi poprzednikami. Jedynym ograniczeniem ze strony Kongresu były koszty: kadłub i maszyny napędowe nie mogły kosztować więcej niż 6 milionów dolarów. Okręty miały dwa dodatkowe działa kal. 305 mm, artylerię średniego kalibru złożoną z dział 127 mm zamiast 76 mm. Był także szybszy o 2,5 węzła. W ramach eksperymentu okręty otrzymały różne maszyny: „Delaware” był wyposażony w maszynę potrójnego rozprężania, „North Dakota” w turbiny Curtissa (początkowo projektu bezprzekładniowego, następnie wymieniono je na turbiny z przekładniami). Okazało się, że USS „North Dakota” (BB-29) ma o 30% krótszy zasięg (5000 mil morskich kontra 7000 mil) w porównaniu z USS „Delaware” (BB-28). Duży promień działania był wymagany we wszystkich projektach okrętów amerykańskich. Wszystkie amerykańskie pancerniki miały być projektowane w taki sposób, by mogły przepłynąć Pacyfik i walczyć z siłami morskimi Japonii^[3]. Nowe pancerniki miały jednopokładową konstrukcję (przywrócono pełny pokład na rufie) i kubryk, by zredukować wrażliwość na stan morza.

Doświadczenie z okrętami tego typu potwierdziło, że pokład okrętu był zalewany falami w każdym stanie morza poza spokojnym morzem. Głównym uzbrojeniem przeciw niszczycielom były działa kal. 127 mm/50 zamontowane na sponsonach. Działa te były najbardziej efektywne w odległości 5000 m, co było głównym czynnikiem decydującym o zainstalowaniu akurat ich^[2]. Czternaście takich dział było zamontowanych w następujący sposób: 2 z przodu na głównym pokładzie, 10 na sponsonach po bokach i 2 na rufie w pobliżu wieży głównej nr 5. Wieże z przodu zostały przeniesione na nadbudówkę po próbach morskich^[2]. Sponsony na których zamontowano artylerię średniego kalibru znajdowały się jeden pokład poniżej głównego. Miały wady i zaburzały przepływ fal, co powodowało dodatkowe komplikacje i opóźnienia w projektowaniu^[2]. Tak jak na innych wczesnych drednotach pancerz pokładu był bardzo cienki: miał 1,5 cala, a nad maszynownią i magazynami 2 cale. Oceniano, że ogień będzie prowadzony z odległości mniejszej niż 10 000 metrów. Na takich odległościach trafienie w pokład byłoby rzadkie^[4]. Zmiany w technologii konstruowania pancerników były tak szybkie, że drednoty po 10 latach od zwodowania były już jednostkami przestarzałymi.

Służba operacyjna

USS „Delaware” płynął w czasie prób z prędkością 21 węzłów przez 24 godziny, by udowodnić, że ma prędkość i sprawność porównywalną z systemem potrójnego rozprężania pary. Doświadczenia operacyjne z wszystkimi silnikami tego typu na służbie na Pacyfiku były zniechęcające, więc US Navy chciała wprowadzić nową technologię^[3]. Okręty często pływały do Europy, były częścią Szóstej Eskadry Bojowej (ang. Sixth Battleship Squadron) brytyjskiej Grand Fleet w czasie I wojny światowej^[5]. W 1919 oba okręty miały niedostateczne uzbrojenie – nowsze pancerniki używały dział kal. 342 mm, 356 mm, 381 mm. Oba okręty pod koniec służby były trzymane w pobliżu amerykańskich wód terytorialnych i używane jako okręty szkolne. USS „Delaware” został zezłomowany w 1924, a USS „North Dakota” w 1931. Turbiny z tego ostatniego zostały przeniesione na USS „Nevada” (BB-36), którego maszyny były już zużyte^[5].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Norman Friedman: U.S. Battleships: An Illustrated Design History. ISBN 0-87021-715-1.

Linki zewnętrzne

• www.history.navy.mil