Pancerniki typu New York

Pancerniki typu New York

USS "New York", główny okręt typu
Kraj budowy	Stany Zjednoczone
Użytkownicy	US Navy
Stocznia	Brooklyn Navy Yard Newport News Shipbuilding
Wejście do służby	1914
Zbudowane okręty	2
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	dane na przykładzie USS "New York": standardowa: 27 000 ton wojenna: 28 367 ton
Długość	175 m
Szerokość	29,1 m
Zanurzenie	8,7 m
Napęd	28 100 KM, 2 śruby, maszyny potrójnego rozprężania, 14 kotłów zapas 2850 ton węgla i 400 ton ropy
Prędkość	21 węzłów
Załoga	1042 oficerów i marynarzy
Uzbrojenie	10 × 356 mm (5xII) 21 × 127 mm 4 podwodne wyrzutnie torpedowe kal. 533 mm

Pancerniki typu New York – typ amerykańskich pancerników z okresu I i II wojny światowej, którym określa się dwa okręty: USS "New York" (BB-34) i USS "Texas" (BB-35).

Projekt

W 1910 roku amerykańskiemu Bureau of Ordinance udało się zaprojektować i przetestować działo morskie kalibru 356 mm. Działo okazało się wyjątkowo celne i można było z niego oddawać strzały o powtarzalnych parametrach. Postanowiono, że na nowych okrętach będzie ono zastosowane jako główne uzbrojenie, gdyż na świecie pojawiła się tendencja do zwiększania kalibrów dział artylerii głównej wraz z wejściem do służby brytyjskich pancerników typu Orion uzbrojonych w działa 343 mm. Niemiecka marynarka zmieniła kaliber z 280 mm na 305 mm.

Pancerniki typu New York miały być piątym przedsięwzięciem w ramach budowy amerykańskich pancerników i były na etapie projektu wraz z szóstym typem – pancernikami typu Nevada. W tamtym czasie żaden z amerykańskich drednotów nie został przyjęty do służby, gdyż wszystkie znajdowały się na różnych stadiach projektowania i budowy. Praktycznie cała amerykańska Battle Line została zaprojektowana na podstawie doświadczeń z predrednotami lub obserwacji okrętów innych krajów^[1].

Pancerniki typu New York

Okręty typu New York były ulepszonymi jednostkami typu Wyoming. Główną różnicą było to, że okręty późniejszego typu miały 5 dwudziałowych wież z armatami kal. 356 mm, w przeciwieństwie do 6 wież dwudziałowych z działami 305 mm. Cztery działa znajdowały się w dwóch wieżach umieszczonych w superpozycji z przodu okrętu, cztery w podobnym ustawieniu z tyłu okrętu. Piąta wieża była umieszczona na śródokręciu, skierowana w tył i mogła strzelać tylko na boki. W pobliżu wieży centralnej i jej magazynów amunicyjnych przebiegały wychodzące z maszynowni przewody pary pod wysokim ciśnieniem, co sprawiało, że trudno było w nich utrzymać odpowiednio niską temperaturę. Typ New York był ostatnim, w którym użyto maszyn parowych potrójnego rozprężania. Zapewniały one większy zasięg niż turbiny, charakteryzowały się jednak gorszym stosunkiem prędkości maksymalnej do mocy.

Projekt pancerza

Okręty były wyposażone w schemat opancerzenia podobny do pancerników typu Wyoming z małymi zmianami. Schemat opancerzenia pokładu był jednolity w przeciwieństwie do schematu wszystko albo nic (ang. All or Nothing) zastosowanego na pancernikach typu Nevada.

Historia służby

• 1916–1918 – oba okręty służyły w 6. Eskadrze Bojowej (ang. 6th Battle Squadron) Grand Fleet. W tym czasie "Texas" został pierwszym amerykańskim pancernikiem wyposażonym w platformę dla samolotów.
• 12 listopada 1918 – oba okręty były obecne przy kapitulacji niemieckiej Hochseeflotte w Scapa Flow
• lata 20. XX wieku – oba okręty przeszły przebudowę, w skład której wchodziło wymienienie kotłów, usunięcie jednego komina, instalacja 76 mm dział przeciwlotniczych, zamiana masztów kratownicowych na trójnożne oraz instalacja katapult i pomieszczeń dla trzech samolotów.
• 20 maja 1937 – USS "New York" był obecny na koronacji Jerzego VI.
• II wojna światowa – oba okręty brały udział w działaniach wojennych. Oba służyły we Flocie Atlantyckiej, a do ich obowiązków należało eskortowanie konwojów i wsparcie ogniowe w czasie lądowania w Casablance. "Texas" ostrzeliwał także cele nabrzeżne w trakcie lądowania w Normandii i w południowej Francji. Okręty przeszły także do Floty Pacyfiku, by wspierać amerykańskich żołnierzy lądujących na Okinawie i Iwo Jimie. Tam też "New York" został trafiony przez samolot kamikaze. Po wojnie "New York" został użyty jako okręt cel w operacji Crossroads – testach bomb atomowych i został zatopiony w czasie ćwiczeń w 1948 roku. USS "Texas" został oddany stanowi Teksas na cele muzealne i do dziś pozostaje w San Jacinto State Park w pobliżu Houston. USS "New York" otrzymał w czasie służby trzy odznaczenia battle star, natomiast "Texas" 5 battle star i Navy Occupation Service Medal. "Texas" jest ostatnim istniejącym amerykańskim pancernikiem z okresu I wojny światowej.

Przypisy

Bibliografia

• Max R. Newhart: Battleships. Missoula: 2002.
• David Miller: WARSHIPS: 1860 to Present. Saint Paul: MBI Publishing, 2001.
• M. Hill Goodspeed: US Navy, A Complete History. Hugh Lauter Levin Associates, Inc., 2003.
• Norman Friedman: U.S. Battleships, An illustrated design history. ISBN 0-87021-715-1.