Pandan trwały

Pandan trwały
Ilustracja
(c) Eric Gaba, Wikimedia Commons user Sting, CC BY-SA 3.0
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządliliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rządpandanowce
Rodzinapandanowate
Rodzajpandan
Gatunekpandan trwały
Nazwa systematyczna
Pandanus utilis
Voy. îles Afrique 2: 3 1804.[3]

Pandan trwały, pochutnik trwały[4] (Pandanus utilis Bory) – gatunek roślin z rodziny pandanowatych (Pandanaceae). Pochodzenie: wilgotne lasy wschodniego Madagaskaru[4]. Strefy mrozoodporności: 10-11[5]. Szeroko rozprzestrzeniony w całej strefie tropikalnej.

Owoc
Kwiatostany męskie
Korzenie przybyszowe

Morfologia

Pokrój
Rozłożyste, wiecznie zielone drzewo, osiągające wysokość do 20 m[4][5]. Liczne szczudlaste korzenie przybyszowe. Pień pokryty pierścieniami blizn poliściowych.
Liście
Cienko skórzaste, długie, od spodu brązowawe, z wierzchu niekiedy pokryte sinawym nalotem. Blaszki liściowe taśmowate, brzegi kolczasto ząbkowane. kolce czerwone.
Kwiaty
Kwiaty męskie i żeńskie wyrastają na różnych roślinach, kwiatostany męskie o długości do 30 cm, w postaci złożonych wąskich kłosów, mocno pachnące; żeńskie kuliste około 15 cm średnicy, na długich szypułach.
Owoce
Okrągławe, przypominające ananasy, drewniejące synkarpium, o średnicy do 25 cm, dojrzałe w kolorze pomarańczowym, złożone z kilkudziesięciu pojedynczych owoców (nie grup owoców, w przeciwieństwie do podobnego gatunku – pandana połaciowego.

Zastosowanie

  • Z liści pozyskuje się długie, mocne i trwałe włókna, wykorzystywane na plecionki, do wyrobu kapeluszy, toreb, koszy żagli do łodzi rybackich.
  • Włókniste korzenie wykorzystywane do wyrobu pędzli.
  • Owoce jadalne, ale niezbyt smaczne, po ugotowaniu wykorzystywane do zagęszczania potraw[4].
  • Bielmo nasion spożywane po uprażeniu.
  • Sadzone na wybrzeżach dla zapobiegania ich erozji[5].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-04-23] (ang.).
  3. ↑ Pandanus utilis. W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-04-23].
  4. ↑ a b c d Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008, s. 239. ISBN 978-83-61320-17-3.
  5. ↑ a b c Kirsten Albrecht Llamas: Tropical Flowering Plants. A Guide to Identification and Cultivation. Portland: Timber Press, 2003, s. 307. ISBN 0-88192-585-3. (ang.)

Bibliografia

  • Kirsten Albrecht Llamas: Tropical Flowering Plants. A Guide to Identification and Cultivation. Portland: Timber Press, 2003. ISBN 0-88192-585-3. (ang.)
  • Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008. ISBN 978-83-61320-17-3..

Media użyte na tej stronie

Pandanus utilis male flowers2.JPG
Autor: B.navez, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Vacoa, inflorescences mâles
Réunion island (le Tampon)
Pandanus utilis at Itiquira Falls.jpg
(c) Eric Gaba, Wikimedia Commons user Sting, CC BY-SA 3.0
Two young common screwpines (Pandanus utilis) in the park of Itiquira Falls near Formosa in the state of Goiás, Brazil. The specimen at the right is about 2.5 – 3 m high.
ScrewPine03 Asit.JPG
Autor: Asit K. Ghosh Thaumaturgist, Licencja: CC BY-SA 3.0
A Screwpine Pandanus utilis (Pandanaceae) tree in Mounts Botanical Garden, West Palm Beach, Florida.
Pandanusutilisfruit.JPG
Pandanus utilis, photographed in the Jardín de la Marquesa de Arucas, Arucas, Gran Canaria