Pandemia COVID-19 w Kirgistanie

Trwa dyskusja nad usunięciem tego artykułu, kliknij i weź w niej udział.

Ten artykuł od 2022-08 wymaga modyfikacji na podstawie najświeższych informacji. Niektóre treści są na pewno lub najprawdopodobniej nieaktualne. Artykuł należy zweryfikować, wskazując w przypisach źródła informacji. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Ten artykuł dotyczy trwającego wydarzenia. Informacje w nim zamieszczone mogą się zmienić lub zdezaktualizować wraz z postępem zdarzenia, a początkowe doniesienia mogą być niepewne. Ostatnie aktualizacje do tego artykułu mogą nie odzwierciedlać najbardziej aktualnych informacji.

Pandemia COVID-19 w Kirgistanie

Mapa prezentująca zarażenia na COVID-19 w Kirgistanie      1–9 potwierdzonych przypadków      10–99 potwierdzonych przypadków      100-999 potwierdzonych przypadków      1000-9999 potwierdzonych przypadków      10000-99999 potwierdzonych przypadków
Choroba	COVID-19
Wirus	SARS-CoV-2
Lokalizacja	Kirgistan
Pierwsze wystąpienie	Rejon Suzak
Data wystąpienia	od 18 marca 2020 (977 dni temu)
Potwierdzone przypadki	85 619[1]
Ofiary śmiertelne	1446[1]
Strona internetowa

Pandemia COVID-19 w Kirgistanie – pandemia zachorowań na ostrą zakaźną chorobę układu oddechowego COVID-19 wywoływaną przez wirusa SARS-CoV-2. Pierwsze trzy przypadki zachorowań na terenie Kirgistanu odnotowano 18 marca 2020 roku.

Rozwój zakażenia

Pierwsze trzy przypadki zostały potwierdzone 18 marca u trzech osób powracających z pielgrzymki z Arabii Saudyjskiej będących mieszkańcami rejonu Suzak. Informację tę ogłosił ówczesny minister zdrowia Kirgistanu Kosmosbek Czołponbajew na specjalnie ogłoszonej konferencji. Dodatkowo poinformował o wykryciu wirusa u Kirgiza przebywającego na terytorium Arabii^[2].

30 marca wykryto pierwsze trzy przypadki osób wyleczonych z infekcji wirusem – byli to mieszkańcy obwodu dżalalabadzkiego (dwie kobiety oraz jeden mężczyzna)^[3].

Pierwszy przypadek zgonu miał miejsce 2 kwietnia, kiedy umarł 61-letni mieszkaniec rejonu Nookat. Wcześniej przebywał za granicą i przed hospitalizacją odbywał samoizolację. Leczony był w szpitalu w Nookat. Denat obciążony był wieloma chorobami współistniejącymi - m.in. chorował na cukrzycę. Pochowany został tego samego dnia. Według zapewnień rzecznika prasowego komendantury rejonów Nookatskiego oraz Karasuujskiego Dżenisza Aszirbajewa ceremonia pogrzebowa spełniała wszystkie wymogi sanitarne oraz odbyła się pod nadzorem policji^[4][5][6]. Kolejną ofiarą wirusa był 80-letni mężczyzna, który również powrócił z zagranicy. Zgon nastąpił 4 kwietnia w tym samym szpitalu. Bezpośrednią przyczyną zgonu był zawał mięśnia sercowego^[7].

Pierwsze informacje dotyczące zarażeń wśród personelu medycznego zostały podane 4 kwietnia przez przedstawiciela ministerstwa ochrony zdrowia Kasymbjeka Mambjetowa - chorych było dziewięcioro lekarzy^[8]. Liczba zarażonych pracowników ochrony zdrowia 19 kwietnia osiągnęła liczbę 134 osób (liczba potwierdzonych wszystkich przypadków na ten dzień do 554 osoby)^[9].

Wpływ na życie religijne

14 marca w Biszkeku odbyło się zebranie rady ulemów podczas którego zostały przyjęte ograniczenia skierowane do wyznawców islamu, m.in.: zakaz odbywania masowych zebrań w meczetach, ograniczyć daawat, a także unikanie pozdrawiania się poprzez podanie ręki^[10]. Przeprowadzona została również w obrębie meczetów dezynfekcja^[11]. Mufti Kirgistanu Maksat adży Toktomuszew wystosował odezwę w formie filmiku online, w której poprosił wszystkich muzułmanów o odmawianie Salatu w gronie rodziny, a w czasie Ramadanu spożywanie Iftaru w domu^[12].

Od 22 marca podjęto decyzję o czasowym zawieszeniu sprawowania liturgii w katolickich parafiach na terytorium Kirgistanu^[13]. Pierwsza Msza Święta została ponownie koncelebrowana 3 maja^[14]. Wierni Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego mieli możliwość 18 kwietnia obejrzenia na kanale Piramida transmisji wielkanocnej liturgii z soboru Zmartwychwstania Pańskiego w Biszkeku^[15]. W związku z ograniczeniem dostępu do świątyń patriarcha Cyryl I pozwolił na tradycyjne poświęcenie posiłków w warunkach domowych^[16].

Wprowadzone restrykcje prawne

Jeszcze przed pojawieniem się pierwszych zakażonych z dniem 16 marca zamknięte zostały wszystkie szkoły oraz uczelnie wyższe na terytorium Kirgistanu^[17]. Od 17 marca wprowadzono ograniczenia co do wydarzeń masowych – zabronione zostały te, w których uczestniczyłoby ponad 50 osób^[18]. 18 marca, po wykryciu pierwszych zakażeń w rejonie Suzak wprowadzony został stan sytuacji nadzwyczajnej polegający m.in. na zakazie wjazdu oraz wyjazdu z regionu^[19].

Od 19 marca zostały czasowo zamknięte granice republiki^[20]. Podjęto również decyzję o przeniesieniu terminu planowanego spisu ludności o miesiąc – ma się on odbywać od 23 kwietnia do 1 maja^[21]. Następnego dnia zamknięte zostały przedszkola^[17] oraz wprowadzony został stan sytuacji nadzwyczajnej w rejonie Nookat^[22]. 21 marca w godzinach przedpołudniowych stan sytuacji nadzwyczajnej wprowadzony został również w Rejonie Batkeńskim^[23]. Pod koniec dnia pierwszy wice-premier Kubanbek Boronow poinformował o wprowadzeniu tego stanu na terenie całego kraju z dniem 22 marca^[24].

24 marca prezydent Sooronbaj Dżeenbekow skierował do Rady Najwyższej ustawę o wprowadzeniu stanu wyjątkowego do 15 kwietnia w miastach: Biszkek, Osz oraz Dżalalabad, rejonie Nookat oraz Karasuu oszyńskiego obwodu, a także rejonie Suzak w dżalalabadzkim obwodzie^[25]. Tego samego dnia ustawa została przegłosowana przez deputowanych^[26]. Następnie zdecydowali o czasowym zawieszeniu działalności Rady Najwyższej i wyjechali do swoich wyborców, aby pomagać im w walce z chorobą^[27]. Postanowienie to wywołało oskarżenia o złamanie 25 artykułu kirgiskiej konstytucji, który mówi, że w czasie trwania stanu wyjątkowego niedopuszczalne jest zawieszanie prac Rady (zbierała się jedynie w trybie nadzwyczajnym)^[28][29].

30 marca zapowiedziano wprowadzenie od 8 kwietnia nauczania na odległość – miałoby ono odbywać się na dwóch kanałach telewizyjnych: Balastan dla uczniów klas 1–4 oraz przedszkolaków oraz Ilim Bilim dla uczniów klas 5–11. Lekcje wideo będą transmitowane w języku kirgiskim oraz rosyjskim. W projekcie ma wziąć udział ponad 200 nauczycieli^[30].

Ostatniego dnia marca komendant Biszkeku Ałmazbjek Orozalijew wydał dekret, w którym znacząco ograniczył możliwości poruszania się mieszkańców stolicy. Zabronione zostało między innymi poruszanie się prywatnym transportem (z wyjątkiem m.in.: pracowników jadących do miejsc zatrudnienia, których działalność została wpisana do specjalnego spisu komendanta miasta) oraz zbieranie się w grupy liczące ponad trzy osoby (z wyjątkiem członków jednej rodziny)^[31]

1 kwietnia zostali odwołani ze swoich stanowisk wice-premier Ałtynaj Omurbekow oraz minister ochrony zdrowia Kosmosbjek Czołponbajew. Miało to miejsce po tym jak dzień wcześniej Rada Bezpieczeństwa Kirgistanu zarekomendowała premierowi wyciągnięcie konsekwencji wobec członków rządu odpowiedzialnych za przedostanie się, a następnie rozprzestrzenianie się koronawirusa w Kirgistanie. Podobną krytykę wyraził na posiedzeniu Rady prezydent kraju^[32][33]. Tego samego dnia powołani zostali: na stanowisko wice-premiera Ajdę Dżekszenbajewną (Respublika-Ata Dżurt), a na stanowisko ministra ochrony zdrowia Sabirdżana Abdikarimowa (ówczesny dyrektor Republikańskiego centrum podlegających kwarantannie i szczególnie niebezpiecznych infekcji)^[34].

Parlamentarny Komitet do spraw praworządności, walki z przestępczością i przeciwdziałania korupcji pod kierownictwem Natalii Nikitjenko 4 kwietnia ogłosił, że uruchamia specjalną elektroniczną pocztę na którą obywatele będą mogli zgłaszać swoje zażalenia na działania organów państwowych, samorządów oraz osób zajmujących stanowiska kierownicze. Działania te miałby „zapewnić bardziej efektywny i nieprzerwany kontakt w obywatelami w czasie trwania nadzwyczajnej sytuacji”^[35].

W celu zapobieżenia szerzenia się zakażenia w szeregach Sił Zbrojnych Kirgistanu Sooronbaj Dżeenbekow zdecydował o anulowaniu wcześniej wydanych dekretów o przeniesieniu w rezerwę obecnych rekrutów oraz o planowanym na marzec i maj poborze^[36].

14 kwietnia z inicjatywy deputowanych Gjulszat Asyłbajewy (Önügüü-Progres), Natalii Nikitjenko (Ata Meken) oraz Alfii Samigułłinewy (SDPK) pod obrady Dżogorku Kengesz wniesiony został projekt ustawy wprowadzający zmiany w ustawie „O statusie pracownika ochrony zdrowia”, zakładający m.in.: zorganizowanie ze środków budżetu państwa darmowego transportu do pracy i z powrotem, obowiązek wyposażenia w środki ochrony osobistej, wprowadzenie dodatkowego sześciomiesięcznego urlopu po zakończeniu epidemii, a także szereg rekompensat wypłacanych w przypadku zakażenia oraz śmierci z powodu COVID-19^[37].

Pierwszy wice-premier Kubatbek Boronow 13 kwietnia wystąpił do prezydenta z propozycją przedłużenia obowiązywania stanu wyjątkowego^[38]. Następnego dnia poparcie dla tego wniosku wyrazili toraga Dastanbek Dżumabekow oraz premier Muchammetkałyj Abułgazijew^[39]. Jeszcze tego samego dnia Dżeenbekow podpisał projekt ustawy o przedłużeniu stanu wyjątkowego do 30 kwietnia^[40] oraz projekt ustawy o objęciu tym stanem Narynu oraz rejonu Atbaszy^[41], które następnego dnia zostały przyjęte przez parlament^[42][43].

Wpływ na gospodarkę

25 marca wprowadzono pierwsze ułatwienia podatkowe – przedłużono czas składania deklaracji podatkowych do 1 września 2020 roku, zaniechano przeprowadzanie kontroli skarbowych oraz zawieszono już trwające, a także wydłużono do 1 lipca termin obowiązkowego wystawiania elektronicznych faktur, elektronicznych listów przewozowych na produkty ropopochodne oraz pilotażu wdrażania wirtualnych kas fiskalnych^[44].

31 marca Euroazjatycka Ekonomiczna Komisja działająca przy Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej wprowadziła do 30 czerwca zakaz wywozu szeregu produktów (m.in.: ryżu, prosa, mąki) z krajów będących jej członkami^[45].

Wice-premier Erkin Asrandijew ogłosił 7 kwietnia wdrożenie krótkoterminowej tarczy antykryzysowej, której głównymi założeniami mają być: zapewnienie nieprzerywanych dostaw produktów spożywczych, wprowadzenie ulg dla przedsiębiorców (na trzy miesiące w zakresie podatków, opłat socjalnych oraz usług komunalnych) oraz gromadzenie środków na pomoc przedsiębiorcom. Zaznaczył jednocześnie, że państwo nie jest w stanie całkowicie zawiesić wszystkich opłat oraz oprocentowań kredytów. Zapowiedział również rozpoczęcie prac nad drugim oraz trzecim pakietem pomocowym, które miałby mieć charakter długoterminowy^[46].

Skala międzynarodowej pomocy udzielonej Kirgistanowi została podsumowana 9 kwietnia przez pierwszego zastępcę ministra spraw wewnętrznych Nurłana Nijazalijewa. Wynosiła ona na ten dzień: 120 mln dolarów od Międzynarodowego Funduszu Walutowego, 550 tysięcy dolarów od rządu Niemiec, 11 milionów dolarów od Islamskiego Banku Rozwoju oraz 200 tysięcy dolarów od Azjatyckiego Banku Rozwoju^[47].

Zobacz też

• pandemia COVID-19
• pandemia COVID-19 w Polsce

Przypisy