Panorama siedmiogrodzka
 Generał Józef Bem podczas bitwy o Sybin przedstawiony na panoramie | |
| Autor | Jan Styka |
|---|---|
| Data powstania | 1897 |
| Medium | Olej na płótnie |
| Wymiary | 1500 × 12000 cm |
Panorama siedmiogrodzka (inne nazwy Bem i Petöfi, Bem w Siedmiogrodzie, Bitwa pod Sybinem) – zachowany we fragmentach panoramiczny obraz namalowany pod kierunkiem Jana Styki, przedstawiający zdobycie Sybinu przez powstańców węgierskich dowodzonych przez generała Józefa Bema.
Geneza obrazu i jego losy
Dzieło zostało zamówione przez Węgrów z okazji obchodów 50. rocznicy Wiosny Ludów. Malowidło powstawało od kwietnia do września 1897 roku w budynku rotundy w Parku Stryjskim we Lwowie, w którym wcześniej namalowano „Panoramę Racławicką”. Obraz był wykonany techniką olejną na płótnie, a jego pierwotne wymiary były takie same jak „Panoramy Racławickiej”, czyli 120 metrów obwodu i 15 metrów wysokości. Uroczyste odsłonięcie dzieła miało miejsce w marcu 1898 roku w Budapeszcie. Wcześniej pokazano ją publiczności we Lwowie, ostatni raz wystawiono ją w Warszawie w 1907 roku. Później Jan Styka pociął swoje dzieło na 60 części. Po poprawieniu (częściowym przemalowaniu) i oprawieniu sprzedał je jako oddzielne obrazy sygnowane własnym podpisem[1]. Według ustaleń Alicji Majcher-Węgrzynek stało się tak dlatego, że strona węgierska nie wywiązała się ze swoich zobowiązań i nie zapłaciła autorom za wykonaną pracę[2].
Fragmenty obrazu rozproszone są po całym świecie, dotychczas odnaleziono 38 części[1]. Znajdują się w zbiorach polskich muzeów i w prywatnych kolekcjach w Polsce i za granicą[3]. Muzeum Okręgowe w Tarnowie prowadzi akcję poszukiwania zaginionych fragmentów panoramy. W swoich zbiorach posiada 23 obrazy (z czego dwa stanowią depozyt)[4].
Tematyka dzieła
Obraz przedstawia bitwę pod Wielkim Sybinem, która odbyła się 11 marca 1849 i zakończyła się zwycięstwem armii siedmiogrodzkiej pod dowództwem generała Józefa Bema nad koalicją wojsk austriackich i rosyjskich.
Autorzy
Obraz malowali pod kierunkiem Jana Styki malarze:
- węgierscy: Tihamér Margitay, Pál Vágó i Béla K. Spányi,
- polscy: Tadeusz Popiel, Zygmunt Rozwadowski i Michał Gorstkin-Wywiórski,
- oraz niemiecki malarz: Leopold Schönchen.
Przypisy
- ↑ a b Stała wystawa fragmentów Panoramy Siedmiogrodzkiej – Muzeum Okręgowe w Tarnowie, „Muzeum Okręgowe w Tarnowie”, 27 października 2017 [dostęp 2019-02-16] (pol.).
- ↑ Istvan Kovacs: „Józef Bem. Bohater wiecznych nadziei”, Rytm, Warszawa 2002, ISBN 978-83-7399-328-0.
- ↑ Kwartalnik: „Cenne, bezcenne, utracone” nr 2(51) kwiecień-czerwiec 2007, A. Majcherek-Węgrzynek „Panorama Siedmiogrodzka – fragmenty zlokalizowane poza granicami Polski”.
- ↑ Muzeum Okręgowe w Tarnowie ma kolejną część obrazu Jana Styki, Głos24, 19 lutego 2021 [dostęp 2021-02-20] (pol.).
Media użyte na tej stronie
Erdélyi Panoráma Bem a nagyszebeni ütközetben, 1849. március 11.