Panowanie charyzmatyczne

Panowanie charyzmatyczne – pojęcie wprowadzone przez Maxa Webera na oznaczenie jednego z typów panowania występującego wówczas, gdy osoby powoływane są (lub same się powołują) do panowania dzięki ich własnej silnej, nie kwestionowanej charyzmie[1]. Poza panowaniem charyzmatycznym Weber wyróżnił także panowanie tradycyjne i panowanie legalne.

Pojęcie to funkcjonuje niekiedy jako władza charyzmatyczna, choć sam Weber preferował pojęcie panowania (Herrschaft) jako bardziej precyzyjne z punktu widzenia socjologii[2].

Typ panowania charyzmatycznego charakterystyczny jest przede wszystkim dla społeczeństw pierwotnych, gdzie jednostką sprawującą władzę jest wódz, określany też mianem Wielkiego Człowieka, powoływany dla potrzeb wykonania bardziej skomplikowanych zadań, najczęściej związanych z łowiectwem.

W przypadku społeczeństw nowoczesnych panowanie charyzmatyczne występować może w sytuacjach niecodziennych, gdy potrzeba szybkiego zrealizowania zadania, a w społeczeństwie nie ma zorganizowanych dla takich wypadków instytucjonalnych środków np. podczas organizowania strajków w zakładach pracy, przy organizowaniu pomocy dla ofiar katastrof itp. Ten typ władzy występuje także w przypadku nieformalnych liderów organizacji, którzy na członkach tych organizacji potrafią wymuszać określone działania i realizacje wskazywanych przez siebie celów.

Panowanie charyzmatyczne jest jednak nietrwałe i z czasem ulega spowszednieniu (rutynizacji) i przekształceniu w panowanie legalne lub panowanie tradycyjne[3].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Max Weber: Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Warszawa: PWN, 2002, s. 181-205. ISBN 83-01-13216-7.
  2. ↑ Max Weber: Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Warszawa: PWN, 2002, s. 40. ISBN 83-01-13216-7.
  3. ↑ Max Weber: Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Warszawa: PWN, 2002, s. 185-192. ISBN 83-01-13216-7.

Bibliografia

  • Max Weber: Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Warszawa: PWN, 2002. ISBN 83-01-13216-7.