Panzerfaust

Panzerfaust

Panzerfaust 30
Państwo	III Rzesza
Rodzaj	ręczny granatnik przeciwpancerny
Obsługa	1
Historia
Produkcja	1942–1945
Wyprodukowano	6,7 mln (wszystkich wersji)
Dane techniczne
Kaliber	patrz tabela
Wymiary
Długość lufy	80 cm
Masa
broni	patrz tabela
Inne
Zasięg skuteczny	patrz tabela
Przebijalność pancerza	patrz tabela

Panzerfaust – niemiecki bezodrzutowy granatnik przeciwpancerny jednorazowego użytku z okresu II wojny światowej.

Historia

W roku 1942 powstał prototyp pocisku Faustpatrone (niem. dosłownie „nabój pięściowy”). Była to głowica o ładunku kumulacyjnym osadzonym na krótkiej rurze i miotana ładunkiem prochowym. Doskonałe wyniki balistyczne spowodowały opracowanie bezpiecznego sposobu wystrzeliwania głowicy. Na przełomie 1942 i 1943 roku pojawiło się ostateczne rozwiązanie: przedłużono rurową wyrzutnię, skonstruowano mechanizm odpalający wraz z prostym celownikiem oraz pociskiem nadkalibrowym stabilizowanym brzechwami ze sprężynującej, miękkiej blachy, które rozwijały się po wystrzeleniu.

Panzerfaust 30 klein

Pierwsze egzemplarze Panzerfaustów (niem. „Pancerna pięść”) – serie Panzerfaust 30 i 30 klein – trafiły na front już w połowie 1943 roku, szybko zyskując uznanie. Oba modele odróżniał jedynie kaliber głowicy i zdolność przebicia pancerza. Ładunek kumulacyjny w głowicy wykonany był z heksolitu (mieszaniny trotylu i heksogenu), którego efekt kumulacyjny dodatkowo wzmagała wkładka o odpowiednim, stożkowym kształcie, wykonana z miękkiej blachy (miedzi, ze względu na koszty, nie stosowano). Dla polepszenia własności aerodynamicznych głowica miała czepiec balistyczny, detonowana była prostym zapalnikiem bezwładnościowym, uderzającym w spłonkę osadzoną w małym ładunku pobudzającym Zündladung 34. Zapalnik był dodatkowo zabezpieczony (przed przypadkowym zadziałaniem) przez spiralną sprężynę, a cały ww. zespół znajdował się za ładunkiem kumulacyjnym. Rurowa wyrzutnia wykonana była z miękkiej stali i była trwale połączona z mechanizmem odpalającym i celownikiem. Wewnątrz rury umieszczano tekturowy pakiet z prochem – ładunkiem miotającym. Koniec rury zatkany był kartonową pokrywką, zabezpieczającą przed przypadkowym zapchaniem przewodu wyrzutni – przy strzale wyrzucało go ciśnienie gazów prochowych. Mechanizm odpalający składał się z iglicy ze sprężynką, przycisku spustowego, bezpiecznika, nadto dźwigni napinającej, będącej zarazem celownikiem. Działanie bezpiecznika polegało na zasłonięciu kanału ogniowego wiodącego od spłonki do ładunku prochowego. Jeśli tuleja bezpiecznika została przekręcona o 1/4 obrotu, odsłaniał się kanał ogniowy.

Porównanie różnych modeli Panzerfausta

Kolejne modele Panzerfausta, odpowiednio: 60, 100, 150, różnił kaliber głowicy i wielkość ładunku miotającego. Konstrukcja i mechanizm nie ulegały istotnym zmianom, z racji wzrastania zasięgu broni modyfikacjom ulegały nastawy celowników. Jedynie we wzorze 150 wprowadzono (początek 1945 roku) wielokrotne użycie wyrzutni rurowej. Osiągnięto to przez umieszczenie ładunku miotającego w głowicy oraz przez wzmocnienie rury. Model ten nie wszedł jednak do uzbrojenia z powodu problemów z transportem. Model 250 (o teoretycznym zasięgu 250 m) z racji zakończenia wojny nie opuścił desek kreślarskich nigdy nie wchodząc nawet w fazę prototypową. Z racji coraz większych problemów z dostępnością metalu, naukowcy niemieccy próbowali skonstruować Panzerfausta z rurą wielorazowego użytku wykonaną z tektury, lecz prace nad tym projektem przerwał koniec wojny. Opracowano również głowicę odłamkową, z nacięciami, poprawiającymi właściwości aerodynamiczne oraz donośność, ułatwiając również rażenie siły żywej przeciwnika.

Zgodnie z założeniami, panzerfaust okazał się bronią bronią tanią, łatwą w produkcji, prostą w użyciu i skuteczną.

• 

  Instrukcja obsługi na głowicy Panzerfausta 60

• 

  (c) Bundesarchiv, Bild 101I-710-0371-20 / Gronefeld, Gerhard / CC-BY-SA 3.0

  Technika celowania

• 

  (c) Bundesarchiv, Bild 146-1973-001-36 / CC-BY-SA 3.0

  Moment odpalenia pocisku

Użycie

Użycie w ZSRR

Armia Czerwona początkowo sporadycznie używała zdobycznych granatników od 1944 roku. Dopiero od początku 1945 roku, wraz ze zdobywaniem znacznej ich liczby podczas ofensywy styczniowej, ich użycie stało się względnie masowe, co zalecała dyrektywa dowódcy 1 Frontu Białoruskiego marszałka Żukowa z lutego 1945^[1]. Została także wydana radziecka instrukcja posługiwania się tą bronią. Wobec rzadszych starć z bronią pancerną, Panzerfausty przede wszystkim były używane przez żołnierzy radzieckich do niszczenia punktów oporu i umocnień podczas walk w miastach^[1].

Użycie w Polsce

Pc-100 (polska kopia Panzerfausta)

Oddziały Ludowego Wojska Polskiego używały w walkach od marca 1945 znacznej liczby zdobycznych Panzerfaustów, zwłaszcza do zwalczania umocnień, m.in. w walkach o Kołobrzeg i Berlin (wcześniej użycie tej broni bywało sporadyczne)^[1]. Po wojnie dziesiątki tysięcy zdobycznych granatników były na ogół likwidowane. Dopiero pod koniec 1949 roku zdecydowano o przyjęciu na uzbrojenie niewielkiej pozostałej liczby Panzerfaustów 30 i 60 (łącznie 4025 sztuk), jako zapas na wypadek wojny, pod oznaczeniem PG-49 (Przeciwczołgowy Granatnik wz.49)^[1]. Jednocześnie w 1949 roku podjęto decyzję o skopiowaniu Panzerfausta 100 i podjęciu jego produkcji jako Pc-100, co jednak nie przyniosło sukcesu (dopiero w 1952 roku zdołano wykonać 5000 sztuk bojowych granatników, po czym wstrzymano program)^[2].

Dane taktyczno-techniczne

Zobacz też

• Raketenpanzerbüchse Panzerschreck
• Granatnik Pc-100
• Granatnik RPG-2

Przypisy

Bibliografia

• II wojna światowa encyklopedia uzbrojenia. Warszawa: Muza S.A., 2000, s. 208. ISBN 83-7200-646-6.
• Bogusław Wołoszański: Encyklopedia II wojny światowej. Amber, 1997, s. 125. ISBN 83-7169-309-5.
• Stanisław Torecki: Ręczny granatnik przeciwpancerny RG PPANC-2. Wydawnictwo MON, 1975, s. 12-13.

Linki zewnętrzne

• Panzerfaust – Inne Oblicza Historii