Paoliida – wymarły rząd owadów o niejasnej systematyce i filogenezie. W zapisie kopalnym przedstawiciele są znani z karbonu i permu. Ich skamieniałości odnajdywano na terenie Europy, Azji i Ameryki Północnej[1].
Taksonomia
Hipotetyczne relacje filogenetyczne Paoliida wg Prokopa i innych, 2013[2] | †Paoliida |
| †Paoliidae |
|
| †Blattinopsidae |
|
|
| | Dictyoptera | |
|
|
Takson ten wyróżnił jako pierwszy Borys Rohdendorf w 1977, ale autorstwo przypisał on Antonowi Handlirschowi[3]. Jego pozycja filogenetyczna jest niejasna. Traktowane były m.in. jako najwcześniejsze nowoskrzydłe, przodków pluskwiaków, przedstawiciele takich grup jak Palaeodictyoptera, Protoblattoidea i Protorthoptera, a w 2013 Jakub Prokop i współpracownicy wskazują na nie jako grupę siostrzaną Dictyoptera[2]. Skład włączanych doń taksonów również jest różny u różnych autorów. Aleksandr Rasnicyn zaliczał tu w 2002 tylko rodzinę Paoliidae[4]. Prokop i współpracownicy dokonali w 2013 rewizji i redefinicji grupy, włączając doń dwie rodziny: Paoliidae i Blattinopsidae[2]. Natomiast Adré Nel, Romain Garrouste i Jakub Prokop w publikacji z 2015 zaliczają doń Anthracoptilidae[5]. Przedstawiony poniżej opis opiera się na definicji Prokopa i innych z 2013[2].
Opis
Owady te miały smukłe, nitkowate czułki, zbudowane z długich członów. Na przedpleczu nie występowały paranota. Obie pary skrzydeł miały prawie jednakową budowę, ale tylne były szersze u nasady, co nadawało im bliższy trójkątnemu kształt. Składane były w pozycji spoczynkowej dachowato nad ciałem. Obie pary cechował zredukowany wachlarz analny. Przednia żyłka radialna była silnie wypukła, przednia kubitalna wypukła, medialna i tylna radialna dość wypukłe, a tylna subkostalna i tylna kubitalna wklęsłe. Tylna żyłka subkostalna kończyła się w odsiebnej połowie skrzydła: na żyłce kostalnej lub na przedniej radialnej. Tylna żyłka radialna miała liczne odnogi. Obie żyłki kubitalne miały dość długi wspólny trzon u nasady. Przednie odgałęzienia przedniej żyłki kubitalnej były wklęsłe, a tylne odgałęzienia wypukłe. Tylna żyłka kubitalna była prosta lub sigmowata i miała najwyżej jedną, krótką odnogę w części końcowej[2].
Przypisy
- ↑ David Penney, James E. Jepson: Fossil Insects: An introduction to palaeoentomology. Manchester: Siri Scientific Press, 2014, s. 115.
- ↑ a b c d e Jakub Prokop, Wieslaw Krzeminski, Ewa Krzeminska, Thomas Hörnschemeyer, Jan-Michael Ilger, Carsten Brauckmann, Philippe Grandcolas, Andre Nel. Late Palaeozoic Paoliida is the sister group of Dictyoptera (Insecta: Neoptera). „Journal of Systematic Palaeontology”, 2013. DOI: 10.1080/14772019.2013.823468.
- ↑ Boris B. Rohdendorf. The rationalization of names of higher taxa in zoology. „Paleontological Journal”. 11, s. 149–155, 1977.
- ↑ A.P. Rasnitsyn: Order Paoliida Handlirsch, 1906 (=Protoptera Sharov, 1966). W: History of Insects. A.P. Rasnitsyn, D.L.J. Quicke (red.). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, 2002, s. 81–84.
- ↑ A. Nel, R. Garrouste, J. Prokop. The first African Anthracoptilidae (Insecta: Paoliida) near the Permian--Triassic boundary in Kenya. „Zootaxa”. 3925 (1), s. 145-150, 2015. DOI: 10.11646/zootaxa.3925.1.10.