Papowo Biskupie

Artykuł53°14′58″N 18°33′50″E
- błąd38 m
WD53°15'0.0"N, 18°34'0.1"E
- błąd14 m
Odległość206 m
Papowo Biskupie
wieś
Ilustracja
Ruiny zamku krzyżackiego z XIV wieku
Państwo Polska
Województwo kujawsko-pomorskie
Powiatchełmiński
GminaPapowo Biskupie
SołectwoPapowo Biskupie
Liczba ludności (III 2011)753[1]
Strefa numeracyjna56
Kod pocztowy86-221[2]
Tablice rejestracyjneCCH
SIMC0848121
Położenie na mapie gminy Papowo Biskupie
Mapa konturowa gminy Papowo Biskupie, w centrum znajduje się punkt z opisem „Papowo Biskupie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Położenie na mapie powiatu chełmińskiego
Mapa konturowa powiatu chełmińskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Papowo Biskupie”
Ziemia53°14′58″N 18°33′50″E/53,249444 18,563889

Papowo Biskupie (niem. Bischöflich Papau) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim, w gminie Papowo Biskupie na brzegu Jeziora Papowskiego.

Wiadomości ogólne

Integralne części wsi Papowo Biskupie[3][4]
SIMCNazwaRodzaj
0848138Wybudowanieczęść wsi

Miejscowość znajduje się niemal w centrum historycznej Ziemi Chełmińskiej. W zachodniej części wsi znajduje się Jezioro Papowskie o powierzchni ok. 35ha. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. Jest siedzibą władz gminy Papowo Biskupie. Jest wsią sołecką w skład której wchodzą jeszcze miejscowości Falęcin i Kucborek.

W odległości 2 km na zachód od centrum wsi przebiega Droga krajowa nr 91 łącząca Gdańsk z Łodzią, natomiast od strony wschodniej w odległości 4 km przebiega niezelektryfikowana linia kolejowa łącząca Toruń z Malborkiem ze stacją we Wrocławkach.

Historia

Pierwsza wzmianka o Papowie pojawiła się 5 sierpnia 1222. Wcześniej wieś była znana pod nazwami Papouo (1222), Papowe (1284), Popow (w 1326), Papav lub Papaw (1327) i Pfaffendorf (w 1554)[5].

Pierwsza wzmianka o miejscowości dotyczy przekazania jej przez biskupa płockiego Gedko biskupowi Chrystianowi[6]. W latach 1466–1505 królewszczyzna królów Polski, a następnie darowana przez króla Aleksandra Jagiellończyka biskupom chełmińskim. W XVII w. ośrodek klucza obejmującego wsie Chrapice, Dubielno, Falęcin, Folgowo, Kończewice, Nowy Dwór Królewski, Pluskowęsy, Sarnowo, Staw, Trzebcz Królewski i Zegartowice[7]. Własnością kościelną miejscowość przestała być w 1773 roku.

W latach 30. XX wieku właścicielami majątków ziemskich w Papowie Biskupim byli m.in.: Stanisław Gościniak, Jan Koliński, Bogdan Neumann, Jan Rudnicki, Jan Sadowski oraz Władysław Waligóra[8].

Czasy współczesne

W latach 1986–1991 w Papowie budowano pawilon handlowy[9]. W 1991 oddano do użytku drogę łączącą Papowo Biskupie z Bielczynami (przez Kucborek) oraz 2,4 km wodociągu (10 przyłączy)[9]. W 1993 roku wybudowano dywanik asfaltowy o długości 150 metrów do nowego młyna w Papowie Biskupim[9]. W 1995 roku rozbudowano hydrofornię oraz wybudowano sieć wodociągową[10]. W 1999 roku wybudowano boisko sportowe, salę gimnastyczną, wymieniono kotłownię na olejową w gimnazjum oraz wyremontowano dach w ośrodku zdrowia[10]. Rok później oddano do użytku pierwszej w gminie pełnowymiarową salę gimnastyczną[11]. W 2000 roku rozpoczęto kanalizację i modernizacje odcinka wodociągu w Papowie Biskupim[11]. Rok później rozbudowano kanalizację sanitarną oraz wybudowano chodnik w głównej części wsi[11]. W 2002 roku Papowo Biskupie wykupiło działki od Wiejskiej Spółdzielni Handlowo-Produkcyjnej (obecnie znajduje się tam plac zabaw)[11]. W 2005 roku rozpoczęto remont drogi Papowo Biskupie-Falęcin o długości 914 metrów, wymieniono część oświetlenia ulicznego oraz wybudowano nowe chodniki i zatoki postojowe[12]. W 2006 roku wybudowano parking, plac zabaw i drogę Papowo Biskupie-Żygląd[12]. W latach 2006-2007 budowano drogę Papowo Biskupie-Storlus oraz wymieniono kolejną część lamp ulicznych[12]. Dzięki wsparciu powiatu w 2006 roku wyremontowano drogę Papowo Biskupie-Staw[12]. W 2008 roku wymieniono zaplecze kuchenne w Gminnym Ośrodku Kultury oraz wyremontowano drogę Papowo Biskupie-Falęcin[13]. W 2009 roku rozpoczęto II etap remontu drogi Papowo Biskupie-Żygląd, placu postojowego przy kościele wraz z dojazdami, budowę kanału tłocznego ścieków Wrocławki-Papowo Biskupie, ogrodzenie boiska, budowy sieci kanalizacyjnej i ciśnieniowej[13]. W 2010 roku zakończono budowę sieci ciśnieniowej, zmodernizowano ujęcia wody oraz wyremontowano drogę przy ośrodku zdrowia[13][14]. W 2011 roku wyremontowano remizę OSP[14]. W 2012 roku wybudowano trybuny na boisku szkolnym[13]. W 2013 roku wyremontowano świetlicę przy OSP, drogę Papowo Biskupie-Falęcin oraz wyposażono kuchnię Gminnego Ośrodka Kultury[13].

Zabytki

gotycki kościół

Zbudowany pod koniec XIV wieku. W roku 1768 została dobudowana kaplica św. Huberta, która ufundował Jakub Zalewski, właściciel Zakrzewa. W tym czasie powstała też być może dolna część wieży. Górna część została dobudowana w 1841 roku. Kościół był remontowany w roku 2005 (dzwonnica), 2007 (elektronika) oraz w latach 2008-2009 (organy kościelne). Obiekt wpisany na listę rejestru zabytków (nr rej: A/106 z 13.04.1937)[15].

zamek krzyżacki

Zamek krzyżacki zbudowany pomiędzy w latach 1280-1300, obecnie w ruinie. Zamek był wybudowany z głazów narzutowych oraz granitu[16][17]. Obiekt wpisany na listę rejestru zabytków (nr rej: A/106 z 13.04.1937)[18].

park dworski

Zbudowany pod koniec XIX w., obecnie w rękach prywatnych. Położony na końcu wsi przy drodze na Dubielno. Obiekt wpisany na listę rejestru zabytków (nr rej: 477 z 17.06.1985)[18].

Szlaki piesze:

Demografia

Ludność Papowa Biskupiego
RokLiczba ludności
1773 (pierwszy spis)291
1864494
1885427
1910519
1945[21]568

Oświata i kultura

W Papowie Biskupim znajduje się biblioteka i gimnazjum (wybudowane w 1968 r.). W bibliotece znajduje się 18 964 woluminów, w tym 5205 dla dzieci i młodzieży, 7922 dla dorosłych oraz 5767 książek literatury niebeletrystycznej. Biblioteka dostała w 2004 dofinansowanie od Ministerstwa Nauki i Informatyzacji RP na możliwość korzystania z internetowej bazy danych. Początki oświaty we wsi datuje się na XVII wiek. W 1647 powstała tu pierwsza szkoła z jednym nauczycielem.

W Papowie Biskupim znajduje się również jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej. Według przekazów założył ją w 1928 roku Jan Frąckiewicz. W 1963 roku wybudowany został aktualnie użytkowany budynek straży. W połowie lat 80. przebudowano część garażową remizy na dodatkowy pojazd. W 1995 roku papowska jednostka została włączona do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (KRSG)[22].

Przyroda

Na obszarze wsi położone jest Jezioro Papowskie. W parku koło pałacu i przy ruinach zamku rosną dwa dęby będące pomnikami przyrody[23].

Urodzeni w Papowie Biskupim

Sport

W Papowie Biskupim istnieje drużyna piłkarska, która nazywa się LKS Kasztelan[24]. Drużyna ta występuje obecne w V lidze (A klasa) podokręgu toruńskim.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 903 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Obwieszczenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 4 sierpnia 2015 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2015 r. poz. 1636)
  4. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  5. ↑ Waldemar Rodzynkowski: Zarys dziejów gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 1996. ISBN 978-83-940216-0-3.
  6. ↑ Diecezja toruńska historia i teraźniejszość tom 5 dekanat chełmżyński
  7. ↑ Waldemar Rozynkowski: Zarys dziejów gminy Papowo Biskupie. 1996.
  8. ↑ Europa w rodzinie. Ziemiaństwo polskie w XX wieku. [dostęp 2017-07-18].
  9. ↑ a b c Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 141. ISBN 978-83-940216-0-3.
  10. ↑ a b Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 142. ISBN 978-83-940216-0-3.
  11. ↑ a b c d Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 143. ISBN 978-83-940216-0-3.
  12. ↑ a b c d Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 144. ISBN 978-83-940216-0-3.
  13. ↑ a b c d e Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 145. ISBN 978-83-940216-0-3.
  14. ↑ a b Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 146. ISBN 978-83-940216-0-3.
  15. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. kujawsko-pomorskiego. [dostęp 2013-02-05].
  16. ↑ . Był siedzibą komturstwa a później prokuratorstwa. Informacje pochodzą z tabliczki znajdującej się na ruinach zamku. Zdjęcie tabliczki dostępne jest tutaj.
  17. ↑ archeozamki.pl, archeozamki.pl [dostęp 2018-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-23].
  18. ↑ a b http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/stan%20na%2030%20czerwca%202014/KUJ-rej.pdf
  19. ↑ Chełmno - Kornatowo (Martyrologii, pieszy, czerwony) 🌲🚶🌳 Wirtualne Szlaki, wirtualneszlaki.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  20. ↑ Papowo Biskupie - Chełmża (szlak pieszy, żółty) 🌲🚶🌳 Wirtualne Szlaki, wirtualneszlaki.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  21. ↑ Szkice z dziejów gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014, s. 54, 85,.
  22. ↑ OSP Papowo Biskupie, www.osp.papowobiskupie.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  23. ↑ Przyroda Województwa Toruńskiego. Toruń: Oficyna Wydawnicza Turpress, 1992.
  24. ↑ LKS Kasztelan Papowo Biskupie - strona nieoficjalna (pol.). [dostęp 2014-12-27].

Bibliografia

Gmina Papowo Biskupie
Wsie
Osada
Integralne części wsi
  • Bucmanówka
  • Pod Bajerze
  • Pod Kijewo
  • Pod Las
  • Pod Papowo
  • Przy Szosie
  • Sarnowo
  • Wybudowanie (Kucborek)
  • Wybudowanie (Papowo Biskupie)

Herb gminy Papowo Biskupie

Media użyte na tej stronie

Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Chełmno County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Chełmno County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 53.45 N
  • S: 53.16 N
  • W: 18.26 E
  • E: 18.75 E
POL Szlak czerwony.svg
Czerwony szlak turystyczny.
POL Szlak żółty.svg
Żółty szlak turystyczny.
Papowo Biskupie (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Papowo Biskupie, Polska
POL gmina Papowo Biskupie COA.gif
Herb wsi i gminy Papowo Biskupie.
Papowo Biskupie-ruiny zamku(js).jpg
Autor: Jerzy Strzelecki, Licencja: CC BY 3.0
Papowo Biskupie - zamek pokrzyżacki w ruinie, powstały w latach 80. XIII wieku. Od 1505 do 1772 z nadania króla Aleksandra Jagiellończyka własność biskupów chełmińskich