Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Maleszach

Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła
Cerkiew parafialna
Państwo	Polska
Siedziba	Malesze
Adres	Malesze 78 17-121 Łubin Kościelny
Data powołania	przed 1727
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	warszawsko-bielska
Dekanat	Bielsk Podlaski
Cerkiew	Świętych Apostołów Piotra i Pawła
Filie	cerkiew św. Symeona Słupnika w Brańsku
Proboszcz	ks. prot. mgr Marek Jakimiuk
Wezwanie	Świętych Apostołów Piotra i Pawła
Wspomnienie liturgiczne	29 czerwca/12 lipca, 14/27 września
Położenie na mapie gminy Wyszki Cerkiew parafialna
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cerkiew parafialna
Położenie na mapie województwa podlaskiego Cerkiew parafialna
Położenie na mapie powiatu bielskiego Cerkiew parafialna
52°47′40,0″N 22°57′46,6″E/52,794444 22,962944

Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła – parafia prawosławna w Maleszach, w dekanacie Bielsk Podlaski diecezji warszawsko-bielskiej.

Na terenie parafii funkcjonują 2 cerkwie:

• cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Maleszach – parafialna
• cerkiew św. Symeona Słupnika w Brańsku – filialna

Historia

Cerkiew filialna św. Symeona Słupnika w Brańsku

Zabytkowy cmentarz prawosławny w Brańsku

Parafia została erygowana przed 1727, o czym mówi najwcześniejsza lustracja cerkwi. Wspólnota obejmowała wówczas wsie: Malesze, Szpaki, Puhacze i Chojewo. W 1839, po likwidacji unii na Białostocczyźnie parafia została przyłączona do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. W 1847 liczyła 634 wiernych. Pod koniec lat 60. XIX w. rozebrano pounicką cerkiew drewnianą (będącą w bardzo złym stanie technicznym) i na jej miejscu wzniesiono świątynię murowaną. W celu wyprodukowania cegieł przeznaczonych na budowę cerkwi zbudowano w Maleszach cegielnię. Nową świątynię konsekrowano 29 czerwca 1870 pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Pod koniec XIX w. na terenie parafii istniały 3 szkoły cerkiewne: w Maleszach, Bujnowie i Chojewie. Na początku XX w. parafia liczyła około 1250 wiernych zamieszkujących wsie: Malesze, Abramiki, Bujnowo, Chojewo, Łukawicę, Puhacze, Szpaki i Trocze. Działalność parafii przerwał wybuch I wojny światowej i udanie się większości wiernych na bieżeństwo.

Po zakończeniu wojny i odzyskaniu przez Polskę niepodległości parafia w Maleszach przestała być etatową. Dopiero w 1929 nadano jej status etatowej filii parafii św. Archanioła Michała w Bielsku Podlaskim, po przyłączeniu do niej części miejscowości po zlikwidowanych parafiach w Brańsku^[a] i Hodyszewie. Po takim powiększeniu terytorialnym, w 1936 liczba wiernych placówki filialnej w Maleszach wynosiła 1957 osób.

Murowana cerkiew Świętych Piotra i Pawła uległa zniszczeniu w czasie działań wojennych w 1944. Bezpośrednio po wojnie parafia w Maleszach odzyskała samodzielność, jednak około 20 rodzin zostało przymusowo przesiedlonych do ZSRR. 2 lutego 1946 oddział Narodowego Zjednoczenia Wojskowego pod dowództwem Romualda Rajsa („Burego”) zamordował 30 parafian (ze wsi Szpaki i Zanie).

Na początku lat 50. XX w. wzniesiono obecną drewnianą cerkiew parafialną, konsekrowaną w 1954. W 1968 do parafii należało 656 wiernych, jednak od tego czasu wskutek migracji ludności do ośrodków miejskich (Białystok, Bielsk Podlaski) liczba parafian uległa zmniejszeniu. W 1988 przy cerkwi zbudowano dwukondygnacyjny dom parafialny. W latach 90. XX w. wyremontowano wnętrze cerkwi parafialnej (m.in. pozłocono ikonostas).

W latach 1997–2005 zbudowano w Brańsku (przy ulicy Tadeusza Kościuszki 2) murowaną cerkiew filialną pod wezwaniem św. Symeona Słupnika, w bezpośrednim sąsiedztwie cerkwi drewnianej, rozebranej w 2011.

W 2012 ukończono remont zewnętrzny cerkwi parafialnej (m.in. pomalowano elewację na niebiesko).

Obecnie parafianie mieszkają w Maleszach, Bujnowie, Szpakach, Świrydach, Brańsku i Zaniach (wierni z tych dwóch ostatnich miejscowości korzystają z cerkwi filialnej). Pod koniec XX w. parafia liczyła ok. 350 osób^[1].

Parafia posiada dwa cmentarze: w Maleszach (o powierzchni 2,66 ha, przy drodze do Bujnowa) oraz w Brańsku (przy ulicy Armii Krajowej).

Wykaz proboszczów

• 1958–1961 – ks. Anatol Konach
• 1962–1999 – ks. Bazyli Niegierewicz
• 1999–2017 – ks. Jerzy Charytoniuk^[2]
• od 2017 – ks. Marek Jakimiuk^[2]

Zobacz też

• Cerkiew św. Symeona Słupnika w Brańsku (drewniana)
• Parafia Opieki Matki Bożej w Czarnej Cerkiewnej

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Wiadomości Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego nr 5/2012, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 0239-4499, s. 14
• Kalendarz Prawosławny 2019, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 1425-2171, s. 179
• Hierarchia i kler kościoła prawosławnego w granicach II Rzeczypospolitej i Polski powojennej w XIX–XXI wieku, ks. Grzegorz Sosna i m. Antonina Troc-Sosna, Ryboły 2012