Parafia św. Doroty w Rosochatem Kościelnem
 późnogotycki kościół parafialny z 1546 r., obok barokowa dzwonnica z 1775 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres | Rosochate 24 |
| Data powołania | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Diecezja | |
| Dekanat | |
| Kościół | św. Doroty |
| Proboszcz | ks. kan. Antoni Loro |
| Wezwanie | św. Doroty |
| Wspomnienie liturgiczne | Przemienienia Pańskiego, św. Doroty |
Położenie na mapie gminy Czyżew _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Czyżew") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego  | |
 52°51′41″N 22°21′08″E/52,861389 22,352222 | |
| Strona internetowa | |
Parafia pw. św. Doroty w Rosochatem Kościelnem – rzymskokatolicka parafia należąca do dekanatu Czyżew, diecezji łomżyńskiej, metropolii białostockiej. Siedziba parafii mieści się w Rosochatem Kościelnem.
Zasięg parafii
Do parafii należą wierni z miejscowości[1]: Rosochate, Krzeczkowo-Nowe Bieńki, Krzeczkowo-Stare Bieńki, Goski Duże, Krzeczkowo-Gromadzyn, Krzeczkowo Mianowskie, Krzeczkowo-Szepielaki, Rosochate Nartołty, Zalesie Stare, Zalesie-Stefanowo, Zaręby-Bolędy, Zaręby-Bindugi, Zaręby-Choromany, Zaręby-Góry Leśne, Zaręby-Grzymały, Zaręby-Kramki, Zaręby-Krztęki, Zaręby-Skórki, Zaręby-Święchy i Zaręby-Warchoły.
Historia
Parafia w Rosochatem Kościelnem powstała w 1458 r. Istniejący do dzisiaj kościół murowany pw. św. Doroty wybudowany w stylu późnogotyckim miał wybudować w latach 1527-1546 ks. proboszcz Serafin Świerzowski[2].
Wobec zaginięcia dokumentów fundacyjnych proboszcz Serafin Świerżowski 1527 czynił starania o ich odtworzenie, być może w związku z przystąpieniem do budowy nowego kościoła, wznoszonego w dwóch fazach: prezbiterium z piętrową zakrystią, po czym korpus nawowy. Ukończony zapewne przed 1546 r. (data na tablicy z herbem i nazwiskiem proboszcza Serafina Świerżowskiego)[3].
Kościół parafialny
Kościół z ok. 1420 r.
Pierwotny kościół drewniany ufundowany i uposażony ok. 1420 r. przez założyciela wsi, braci Jana i Jakuba; zapewne w zbliżonym czasie erygowana parafia, której istnienie potwierdzone 1458 r[3].
Materiałem budowlanym kościołów mazowieckich była cegła, dobrze wypalona, wymiarów większych aniżeli dzisiaj wyrabiana. Było to naturalnym wynikiem warunków miejscowych, bo na Mazowszu nie ma kamieniołomów, za to gliny i piasku jest pod dostatkiem. Jedynie do fundamentów używano kamienia narzutowego, jak np. w Niedźwiadnej i Rosochatem[4].
Kościół z ok. 1546 r.
 | Zasugerowano, aby ta sekcja została przeniesiona do artykułu Kościół pw. św. Doroty w Rosochatym Kościelnym. (dyskusja) |
Kościół został zbudowany przed 1546 r., późnogotycki, orientowany, murowany z cegły, nietynkowany, wielokrotnie przebudowywany. Korpus trójnawowy, pseudobazylikowy, czteroprzęsłowy. Kropielnica usytuowana przy portalu północnym, renesansowa z około połowy XVI w. Nad wejściem z prezbiterium do zakrystii znajduje się płyta z białego marmuru, na której umieszczony jest renesansowy kartusz z herbem Półkozic, data 1546 r. i nazwisko Serafin Świerżowski, proboszcz Rosochatego[5].
Według opisu w 1609 r. nawa główna i prezbiterium przykryte były stropem, boczne sklepione. Wielokrotnie remontowany m.in. w 1690, 1775, 1781 spłonął dach, stropy i wystrój wnętrza, wówczas też zapewne uległy zniszczeniu szczyty elewacji zach. i wsch., ten ostatni przemurowywany i otynkowany w trakcie remontu 1807 r. lub 1853.
W czasie I wojny światowej sklepienia naw bocznych uszkodzone zostało pociskami artyleryjskimi. Odbudowana według projektu arch. Oskara Sosnowskiego, opracowanego w 1919 r.; wówczas na wzór kościoła w Kleczkowie[3]. (Odmienną grupę stanowią kościoły gotyckie w Kleczkowie, Wiźnie i Rosochatem)[4], wykonano nowy szczyt w elewacji zach., w której odsłonięto zatynkowane ościeża portalu i dobudowano flankujące go szkarpy; projektowane przesklepienie nawy głównej i prezbiterium niezrealizowane; wewnątrz wydzielono kruchtę pod chórem muzycznym, w miejscu rozebranej w 1905 r. kruchty zach. Spalony w 1944 r. Odbudowany w latach 1946-1949 pod kierunkiem arch. Piotra Kozińskiego z Warszawy[3].
Dzwonnica
Obok kościoła znajduje się barokowa dzwonnica z 1775 r[5], drewniana konstrukcji słupowej, szalowana. Na rzucie zbliżonym do kwadratu. W niskiej górnej kondygnacji arkadowe otwory. Nakryta czterospadowym dachem[3]. W dzwonnicy zawieszone są renesansowe dzwony[5]: pierwszy – z datą 1574 i reliefowym przedstawieniem Chrystusa Zmartwychwstałego w owalnym medalionie oraz literami N.I.; drugi – z tegoż czasu, analogicznego kształtu, z datą niemożliwą do odczytania z braku dostępu[3].
W okolicy
Na miejscowym cmentarzu znajduje się stara kropielnica drążona w granicie. W miejscowości znajduje się krzyż przydrożny z 1883 r., ażurowy, żeliwny, wykonany z kwadratowych prętów[5].
Obiekty zabytkowe
W gminnym rejestrze zabytków znajduje się – Zespół kościoła parafialnego pw. św. Doroty a w nim: kościół murowany z 1546 r. dzwonnica drewniana z 1825 r. plebania drewniana z 1931 r. oraz cmentarz rzymskokatolicki[6].
Przypisy
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ J. Maroszek, Dzieje powiatu Wysokie Mazowieckie 1866-2006. Białystok 2008 r. s. 46.
- ↑ a b c d e f M. Kałamajskiej-Saeed, Katalog Zabytków Sztuki Województwa Łomżyńskiego, Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice. Seria Nowa, Tom IX zeszyt 2. Polska Akademia Nauk i Instytut Sztuki, Warszawa 1986 r. s. 64-67.
- ↑ a b B. Guerquin, Kościoły gotyckie na Mazowszu łomżyńskim z Województwo białostockie: przeszłość, zabytki, Towarzystwo Opieki nad Sztuką, Kultura i Pomnikami Przyrody „Lechja”, Białystok 1929 r. s. 27-31. – dostępna na stronie: Podlaskiej Biblioteki Cyfrowej. (2012-11-07).
- ↑ a b c d J. Rudnicki, Zabytki Ziemi Łomżyńskiej, 94 rysunki wraz z opisem zabytków, tom I, Rajgród 1998 r. s. 109-110.
- ↑ Uchwała Nr XXXII/166/09 Rady Gminy Czyżew-Osada z dnia 21 grudnia 2009 r. w sprawie przyjęcia „Gminnego programu opieki nad zabytkami dla Gminy Czyżew-Osada na lata 2010-2013”. (2012-11-07).
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.50 N
- S: 52.17 N
- W: 21.45 E
- E: 24.10 E
.svg)
Japanese map symbol "Church". U+26EA
Autor: Adam-dalekie-pole, Licencja: CC BY-SA 3.0
Rosochate Kościelne - kościół par. p.w. św. Doroty, mur. (1546). Widoczna jest również barokowa drewniana dzwonnica (zabytek nr rejestr. 8/42)
Autor:
Mapa gminy Czyżew, Polska
Autor:
Mapa powiatu wysokomazowieckiego, Polska