Parafia św. Marii Magdaleny w Cieszynie

Parafia pod wezwaniem świętej Marii Magdaleny
Ilustracja
Kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny
Państwo

 Polska

Siedziba

Cieszyn

Adres

pl. Dominikański 2
43-400 Cieszyn

Data powołania

XIII wiek

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Diecezja

bielsko-żywiecka

Dekanat

Cieszyn

Kościół

(1) Kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny,
(2) Kościół filialny pw. Trójcy Świętej,
(3) Rotunda pw. św. Mikołaja

Proboszcz

ks. Jacek Gracz

Wezwanie

Św. Marii Magdaleny

Wspomnienie liturgiczne

niedziela po 22 lipca

Położenie na mapie Cieszyna
Mapa konturowa Cieszyna, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Parafia pod wezwaniem świętej Marii Magdaleny”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Parafia pod wezwaniem świętej Marii Magdaleny”
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego
Mapa konturowa powiatu cieszyńskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Parafia pod wezwaniem świętej Marii Magdaleny”
Ziemia49°44′53,15″N 18°37′55,65″E/49,748097 18,632125
Strona internetowa

Parafia pw. świętej Marii Magdaleny – parafia rzymskokatolicka znajdująca się w Cieszynie. Należy do dekanatu Cieszyn diecezji bielsko-żywieckiej. Jest prowadzona przez księży diecezjalnych. W 2005 w granicach parafii zamieszkiwało 8400 katolików[1].

Jest to najstarsza parafia w Cieszynie, erygowano ją już w XIII wieku. Pierwotny kościół parafialny, drewniany, mieścił się w miejscu dzisiejszego Teatru im. A. Mickiewicza na Placu Teatralnym. W pierwszej połowie XVI wieku cieszyński książę Kazimierz II przebudował go na murowany. W okresie reformacji, w 1545 r. gdy samodzielną władzę obejmował książę Wacław III Adam, miasto miało już przeważający charakter luterański, sam ksiądz dziekan Jan miał już żonę i dzieci[2]. Po epidemii "morowego powietrza" w mieście założono cmentarz i wybudowano na nim z fundacji Katarzyny Sydonii kościół cmentarny św. Trójcy, początkowo o charakterze drewnianym i ewangelickim. W 1594 r. przebudowany został na murowany w stylu gotyckim. W 1610 roku książę Adam Wacław zmienia wyznanie na katolickie i odbiera ewangelikom kościół parafialny, okresowo zostawiając kościół św. Trójcy[3]. Od 1654 r. wzmaga się kontrreformacja, a w 1670 r. do Księstwa Cieszyńskiego docierają pierwsi dwaj jezuici. W wyniku następujących po tym prześladowań ewangelików[4] w 1679 r. w mieście doliczono się już tylko 4 obywatelki tego wyznania[5]. Po pożarze miasta w 1789 r. kościół parafialny na obecnym Placu Teatralnym nie został już odbudowany[6]. W tym samym roku Dominikanie opuścili na zawsze Cieszyn, a klasztorny kościół pw. Najświętszej Maryi Panny został przekazany parafii pw. św. Marii Magdaleny i stał się nowym kościołem parafialnym.

Do 1785 roku parafia obejmowała oprócz Cieszyna i jego przedmieść dodatkowo kilkanaście wsi. Były to: Bobrek, Boguszowice, Gułdowy, Gumna, Kalembice, Kisielów, Krasna, Ligota Alodialna, Łąki, Marklowice, Mnisztwo, Mosty koło Cieszyna, Ogrodzona, Pastwiska, Pogwizdów, Sibica, Zamarski i Żuków Dolny.

Po reorganizacji sieci parafialnej w 1785 roku wyłączone zostały Brzezówka, Marklowice i Pogwizdów (parafia pw. św. Jana Nepomucena w Pogwizdowie), Kisielów i Ogrodzona (parafia pw. św. Mateusza Apostoła w Ogrodzonej) oraz Łąki (parafia w Łąkach). W 1811 roku Żuków Dolny został przyłączony do parafii w Ropicy.

Najstarsze księgi metrykalne sięgają 1628 roku, kiedy to kościół parafialny powrócił w ręce katolików. Od tej daty prowadzone są księgi chrztów i ślubów, zgonów zaś od 1692 roku. W księgach znajdują się niewielkie luki. Brakuje tomu księgi chrztów z lat 1642-1654 oraz zgonów z lat 1743-1774. Księgi prowadzono początkowo po łacinie, od końca XVIII wieku w języku niemieckim. Odpisy z początku XX wieku są sporządzone już w języku polskim[7].

Przypisy

  1. ↑ Dwuczęściowy dodatek do gazety Głos Ziemi Cieszyńskiej nr. 44 i 45 z listopada 2005 pt. "Panorama Parafii Katolickich Ziemi Cieszyńskiej"
  2. ↑ Z historii Kościoła Ewangelickiego na Śląsku Cieszyńskim. Tadeusz J. Zieliński (redakcja). Katowice: Dom Wydawniczy i Księgarski "Didache", 1992, s. 22. ISBN 83-85572-00-7.
  3. ↑ Książnica Cieszyńska, Biblioteka Leopolda Jana Szersznika, nr SZ DD IX 7/7. dlibra.sbc.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-21)]., Odpis dokumentu cesarza Macieja z 11.09.1617 r., w którym potwierdza on restytucję klasztoru dominikanów w Cieszynie dokonaną dokumentem księcia cieszyńskiego Adama Wacława z 22.01.1613.
  4. ↑ Książnica Cieszyńska, Biblioteka Leopolda Jana Szersznika, nr SZ DD IX 39/14. dlibra.sbc.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-21)]., Odpis dekretu cesarza Leopolda I do starosty ziemskiego księstwa cieszyńskiego barona Jana Fryderyka Larysza z Ligoty, wystawionego w Wiedniu 21.06.1673, nakazującego usunięcie z Cieszyna Eliasza Tarnoczy'ego oraz protestanckiego introligatora sprowadzającego luterańskie książki, jak też zezwalającego jezuitom na przeszukiwanie domów w poszukiwaniu protestanckich książek.
  5. ↑ F. Michejda, 1909, s. 56.
  6. ↑ Władysław Sosna: Cieszyn. Przewodnik krajoznawczy. Cieszyn: Offsetdruk i Media Sp. z o.o., 2005, s. 142. ISBN 83-918061-9-7.
  7. ↑ Księgi metrykalne (1): Parafia rzymskokatolicka pw. św. Marii Magdaleny w Cieszynie. [w:] Przodkowie z Cieszyna - Poszukiwania genealogiczne na Śląsku Cieszyńskim [on-line]. 2012-09-03. [dostęp 2013-09-22]. (pol.).

Bibliografia

Parafie dekanatu cieszyńskiego

Diecezja Bielsko-Żywiecka - dekanat Cieszyn.png

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Japanese Map symbol (Church).svg
Japanese map symbol "Church". U+26EA
Cieszyn1.JPG
Autor: Krystian Cieślik, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kościół pod wezwaniem Świętej Marii Magdaleny został wzniesiony w trzynastym wieku dzięki wstawiennictwu książąt piastowskich. Wejście ozdobione jest wczesnogotyckim ostrołukowym portalem. Świątynia została zbudowana na planie krzyża łacińskiego z wydłużonym prezbiterium i krótką nawą połączoną z dwukondygnacyjnym chórem muzycznym. Od północy do nawy przylegają dwie kaplice. W pierwszej zlokalizowano ostrołukowy portal gotycki umieszczony nad wejściem oraz barokowy ołtarz. Natomiast w drugiej kaplicy zlokalizowano duży barokowy krucyfiks. Wnętrze kościoła zdobi późnobarokowy ołtarz główny. Dekoracja jest utrzymana w stylu późnego baroku. W osi nawy poprzecznej wisi kryształowy żyrandol. W uskokach transeptu zachowały się gotyckie służki z rzeźbami figuralnymi.
Cieszyn location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: ODbL
Location map of Cieszyn, Poland
Ta mapa of Cieszyn została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Diecezja Bielsko-Żywiecka - dekanat Cieszyn.png
Autor: D T G, Licencja: CC BY-SA 3.0
Dekanat Cieszyn diecezji bielsko-żywieckiej
Cieszyn County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Cieszyn County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 49.95 N
  • S: 49.50 N
  • W: 18.55 E
  • E: 19.03 E
POL Cieszyn Katolickie Gimnazjum i Liceum, Urząd Parafialny.jpg
Autor: D T G, Licencja: CC BY-SA 3.0
Dwupiętrowy budynek Urzędu Parafialnego w stylu neorenesansowym został wzniesiony w 1894 roku według projektu arcyksiążęcego architekta w miejscu starego probostwa. W zabytkowym obiekcie do 1925 roku była zlokalizowana siedziba Generalnego Wikariatu dla austriackiej części diecezji wrocławskiej. W zabytkowym budynku jest zlokalizowane Katolickie Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące imienia świętego Melchiora Grodzieckiego należące do Zespołu Katolickich Placówek Oświatowych w Cieszynie oraz Urząd Parafialny kościoła pod wezwaniem Świętej Marii Magdaleny w Cieszynie.