Parafia św. Michała Archanioła w Wólce Wygonowskiej

Parafia św. Michała Archanioła
Cerkiew parafialna
Państwo	Polska
Siedziba	Wólka Wygonowska
Adres	Wólka Wygonowska 47 17-106 Orla
Data powołania	1686; 1953 (restytucja)
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	warszawsko-bielska
Dekanat	Kleszczele
Cerkiew	św. Michała Archanioła
Proboszcz	ks. mitrat Leon Sajewicz
Wezwanie	św. Michała Archanioła
Wspomnienie liturgiczne	1/14 października – Opieki Matki Bożej; 8/21 listopada – św. Michała Archanioła
Położenie na mapie gminy Orla Siedziba parafii
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Siedziba parafii
Położenie na mapie województwa podlaskiego Siedziba parafii
Położenie na mapie powiatu bielskiego Siedziba parafii
52°37′26,5″N 23°14′36,0″E/52,624028 23,243333

Parafia św. Michała Archanioła – parafia prawosławna w Wólce Wygonowskiej, w dekanacie Kleszczele diecezji warszawsko-bielskiej.

Na terenie parafii funkcjonuje 1 cerkiew i 1 kaplica:

• cerkiew św. Michała Archanioła w Wólce Wygonowskiej – parafialna
• kaplica św. Serafina z Sarowa w Krasnej Wsi

Historia

Kaplica św. Serafina z Sarowa w Krasnej Wsi

Parafia po raz pierwszy wzmiankowana w 1686 w brańskich księgach grodzkich, kiedy to kasztelan lubelski Paryss nadał „[grunt] 1 włóki we trzy pola...” jako fundusz cerkiewny. W dokumencie z wizyty generalnej „...Cerkwie Wolenskiey pod Tytułem S.Michala kolacji Panow Paryssow” w 1727 można przeczytać opis ówczesnej cerkwi: „Cerkiew (...) na gurce drewniana zbyt stara. Cmętarz z parkanu ruina iest (...) Dzwonniczka osobno na słupkach pod daszkiem dranicznym (...) z lewey strony Ołtarz bokowy Snicerskiey sztuki (...) Nowy proporcionate Moskiewski Nadany przez P.Sadłowskiego (...) Carskie Drzwi Staroświeckie (...) Ołtarz wielki Na zrębie (...) Ieszcze się znayduie Obrazow dwa wielkich. Salwatora y S.Antoniego a Moskiewskich Szesc...”. W skład parafii wchodziły wsie: Wólka Wygonowska, Czechy, Dydule, Kruhla, Meszkiewszce, Oleksiszcze i Szyposze (dziś uroczysko). Cerkiew przeszła gruntowny remont w ostatnich latach XVIII w., kiedy Wólka Wygonowska należała do podstolego ziemi mielnickiej Ignacego Bobrownickiego.

Zgodnie z postanowieniami synodu połockiego (1839), parafia została przyłączona do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. W 1847 liczyła 923 wiernych. W dalszych latach nastąpił wzrost liczby parafian (w 1879 – 1156, na początku XX w. – prawie 2000). Według danych eparchii litewskiej z 1875, do parafii należały wsie: Wólka Wygonowska, Czechy, Dydule, Gregorowce, Krasne Sieło, Kruhła, Moskowce i Oleksze. W tym czasie przeprowadzono remont cerkwi, którą wyposażono w nowy ikonostas. W latach 80. XIX w. założono cerkiewne szkoły gramoty w Czechach, Dydulach, Gregorowcach i Krasnym Siele. Działalność parafii została przerwana w 1915, kiedy to wskutek działań wojennych większość ludności prawosławnej udała się w głąb Rosji.

Po powrocie mieszkańców z bieżeństwa w latach 1919–1921 parafia nie otrzymała statusu etatowej placówki i została dołączona do Kleszczel. Większość ziemi cerkiewnej przekazano Dyrekcji Lasów Państwowych w Siedlcach. Dopiero w 1927 władze państwowe zezwoliły na otwarcie etatowej filii parafii Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy w Kleszczelach. Placówka w Wólce Wygonowskiej liczyła w 1928 około 1800 wiernych.

4 kwietnia 1937 w pożarze wsi spłonęła doszczętnie XVII-wieczna drewniana cerkiew wraz z dzwonnicą. Nabożeństwa zaczęto odprawiać w domu parafialnym. 14 października 1938 położono kamień węgielny pod nową murowaną cerkiew. Prace budowlane przerwano wskutek wybuchu II wojny światowej. Wkrótce po zakończeniu wojny, w wyniku walk zbrojnego podziemia (1946), w Wólce Wygonowskiej zabito 2 osoby i zniszczono 27 gospodarstw. Znaczna część ludności została przesiedlona do Białoruskiej SRR. Mimo to jeszcze w 1946 wznowiono budowę cerkwi, którą ukończono trzy lata później. Świątynia została konsekrowana 14 października 1953. W tym samym roku parafia ponownie uzyskała samodzielność i weszła w skład diecezji warszawsko-bielskiej.

W 1967 do cerkwi dobudowano dzwonnicę, a w latach 70. XX w. wzniesiono nową, murowaną plebanię. W latach 1986–1987 na terenie parafii, w okolicy Krasnej Wsi wzniesiono kaplicę pod wezwaniem św. Serafina z Sarowa. Remonty cerkwi parafialnej przeprowadzono w latach 1999–2000 i 2010–2011. W 2009 odrestaurowano otoczoną szczególnym kultem ikonę Opieki Matki Bożej.

Kaplica-grobowiec Schulców na cmentarzu w Pawlinowie

W 2014 parafia obejmowała Wólkę Wygonowską, Czechy Zabłotne, Dydule, Gregorowce, Krasną Wieś, Kruhłe, Moskiewce, Oleksze i Pawlinowo. Posiada 7,5 ha ziemi oraz 7 cmentarzy – dwa w Wólce Wygonowskiej, w Czechach Zabłotnych, Dydulach, Gregorowcach, Krasnej Wsi i Pawlinowie (gdzie znajduje się zabytkowa kaplica-grobowiec rodziny Schulców).

Parafia liczy ok. 480 osób.

Wykaz proboszczów

• 1699 – ks. Paweł Dubowski
• 1717 – ks. Abraham Mojewski
• 1727 – ks. Bazyli Polczewski
• 1780–1824 – ks. Cyryl Bobrowski
• ?–1863 – ks. Cyryl Charsewicz
• 1863–1889 – ks. Jan Wróblewski
• 1889–1911 – ks. Włodzimierz Lewicki
• 1912–1915 – ks. Aleksander Trajkowicz
• przerwa w działalności parafii (bieżeństwo)
• 1920–1924 – ks. Eufimiusz Maksimczuk (administrator nieetatowej placówki)
• 1927–1963 – ks. Aleksander Samojlik (do 1953 administrator, później proboszcz)
• 1963–1981 – ks. Lewkijusz Jarocewicz
• od 1981 – ks. Leon Sajewicz

Bibliografia

• Kalendarz Prawosławny 2015, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 1425-2171, ss. 163–165, 182
• Hierarchia i kler kościoła prawosławnego w granicach II Rzeczypospolitej i Polski powojennej w XIX–XXI wieku, ks. Grzegorz Sosna i m. Antonina Troc-Sosna, Ryboły 2012