Parafia św. Stanisława w Modliborzycach

Parafia
pod wezwaniem Świętego
Stanisława Biskupa i Męczennika
Ilustracja
Kościół parafialny pw. św. Stanisława w Modliborzycach
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Siedziba

Modliborzyce

Adres

ul. Armii Krajowej 11, 23-310 Modliborzyce

Data powołania

1668

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Diecezja

sandomierska

Dekanat

Modliborzyce

Kościół

Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Modliborzycach

Proboszcz

ks. kanonik mgr Czesław Bednarz

Wezwanie

św. Stanisława

Wspomnienie liturgiczne

św. Stanisława Biskupa (8 maja), Matki Bożej Różańcowej (II niedziela października)

Położenie na mapie Modliborzyc
Mapa konturowa Modliborzyc, w centrum znajduje się punkt z opisem „Parafiapod wezwaniem ŚwiętegoStanisława Biskupa i Męczennika”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Parafiapod wezwaniem ŚwiętegoStanisława Biskupa i Męczennika”
Położenie na mapie powiatu janowskiego
Mapa konturowa powiatu janowskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Parafiapod wezwaniem ŚwiętegoStanisława Biskupa i Męczennika”
Położenie na mapie gminy Modliborzyce
Mapa konturowa gminy Modliborzyce, w centrum znajduje się punkt z opisem „Parafiapod wezwaniem ŚwiętegoStanisława Biskupa i Męczennika”
Ziemia50°45′12,675″N 22°19′38,413″E/50,753521 22,327337

Parafia św. Stanisława w Modliborzycach – parafia rzymskokatolicka znajdująca się w diecezji sandomierskiej w dekanacie Modliborzyce.

Do parafii przynależą: Modliborzyce, Ciechocin, Dąbie, Kalenne, Lute, Majdan Modliborski, Michałówka, Słupie, Świnki, Wojciechów, Wolica I, Wolica II, Kolonia Wolica, Kolonia Zamek.

Historia powstania

Akt erekcyjny zaginął w nieznanych okolicznościach[1]. Najprawdopodobniej parafia powstała na początku XV wieku, zapewne niedługi czas przed fundacją kościoła. Dokument fundacyjny[2][3][4], którego odpis się zachował, wystawiony był w Opatowie dnia 14 listopada 1412 r. Fundatorem był Jan Dłuto herbu Syrokomla[5][6][7][8][9][10][11].

Jako świadek występuje, znany skądinąd, Rafał – dziekan opatowski[12]. Z dokumentu fundacyjnego dowiadujemy się, że kościół w Słupi był pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny[13]. Strona prawna aktu została umocniona podpisem notariusza publicznego i pieczęcią Jana Dłuto w Opatowie –

„w domu kościoła parafialnego świętej Marii Panny, diecezji krakowskiej [...] w godzinie wieczornej 14 listopada 1412 r, trzeciego roku panowania papieża Jana XXII, w obecności czcigodnych i rozważnych mężów: Rafała dziekana opatowskiego,10 Piotra Wilhelma Scholastyka sandomierskiego, Jana kanonika opatowskich kolegiat kościelnych, Pawła rektora, Jana kaznodziei, Mateusza – wikarego kościoła parafialnego opatowskiego i szlachcica Parzko Złydzieja”.

Akt zakończony jest oświadczeniem Grzegorza Laurentego z Opatowa[14][15][16]. Taki stan rzeczy istniał zasadniczo do roku 1664, kiedy to parafia ze Słupi została przeniesiona do pobliskich Modliborzyc[17][18], gdzie w 1664 r. wybudowano nowy kościół[19] pod wezwaniem św. Stanisława biskupa męczennika, z patronatem rycerskim[20]. W roku 1631 dzięki staraniom ówczesnego dziedzica Słupi – Stanisława Wioteskiego, stolnika bełskiego[21][22][23][24] – na jej gruntach, na mocy przywileju[25] króla Zygmunta III lokowano miasteczko Modliborzyce.

O zasięgu terytorialnym parafii dowiadujemy się już z pierwszej dochowanej wizytacji z roku 1592[26]. W skład parafii w tym czasie wchodziły następujące miejscowości: Słupia Dłutowa, Polichna, Wierzchowiska i Wola. Warto zaznaczyć, że już w XV w. występowała nazwa „Wola Dłutowska”[27], natomiast w wieku XVI pojawiła się w parafii Słupie osada zwana Wolą[28]. Obie te wioski można zidentyfikować, a to dlatego, że w wieku XV, a następnie XVI właścicielami wsi Słupie byli Dłutowie[29]. Tylko oni zatem mogli dać początek Woli Dłutowskiej, znajdującej się w pobliżu Słupi. W XVI w. wieś tę określano jako Wolę. W wizytacji z roku 1637 (a więc jeszcze przed przeniesieniem parafii do Modliborzyc) wymienione są oprócz wspomnianych miejscowości jeszcze następujące: Wolica, Modliborzyce. Identyczny zakres terytorialny potwierdzony jest przez wizytację z roku 1682 (a więc już wtedy, gdy kościół parafialny był w Modliborzycach). W późniejszej wizytacji z roku 1748 występują nowe wioski w parafii: Dąbie, Lute, Andrzejów i Antoniów. Wizytacja z roku 1781-1782 wymienia nie tylko ilość wiosek należących do parafii Modliborzyce, ale także podaje ich odległość. I tak Wolica znajduje się ćwierć mili od kościoła, Wierzchowiska i Polichna o milę, Słupie, Dąbie i Lute o pół ćwierci mili. W roku 1801 terytorium parafii powiększa się o dwie wioski: Chobrzyńskie i Maziarnię – obie w lasach. Z następnej wizytacji, z roku 1806, dowiadujemy się jeszcze o nowych miejscowościach wchodzących w skład parafii – Stary Majdan, Wielguszowskie i Węgliska. W wizytacji z roku 1614 widoczne są nowe wsie – Wojciechów i Dwór, Modliborzyce, Pasieka, Świnie, Ciechocin, Kalenne, Słupie Modliborskie i Słupie Księże. W końcu XIX w. w obrębie parafii znalazły się także: Modliborzyce (osada) i dobra z folwarkami oraz wsie: Ciechocin, Dąbie, Kalenne, Lute Doły, Lute, Majdan Modliborzycki, Michałów, Świnie, Świnki oraz kilka wsi z gminy Brzozówka: Majdan Obleszcze, Pasieka, Polichna Dolna i Górna, Putyk, Bilsko, Wierzchowiska i Wojciechów.

Duchowni parafii

Niestety nie istnieją pełne źródła co do wykazu wszystkich duszpasterzy ani tym bardziej ich noty biograficzne. Najwcześniejsze informacje na temat administratorów parafii w Modliborzycach pochodzą z XV w., czyli z okresu, kiedy parafia była jeszcze w Słupi. Do tych księży należą:

  • Ks. Marek wzmiankowany w 1458 r.
  • Ks. Paweł Mroczek – pleban wzmiankowany w 1532 r.
  • Ks. Grzegorz Żubrowski – pleban wzmiankowany w 1557 r.
  • Ks. Chodowiecki – proboszcz Słupi wymieniany w 1555 r.
  • Ks. Franciszek nieznanego nazwiska[30].
Tabela proboszczów (administratorów) parafii w Modliborzycach
ProboszczLataOpis i krótka biografia
Ks. Piotr Dąbrowski1592–1620Objął stanowisko w parafii w Modliborzycach, będącej wówczas jeszcze w Słupi, po śmierci proboszcza Franciszka. Proboszcz Dąbrowski był protegowany i prezentowany przez szlachtę: Jana Sebastiana i Stanisława Alberta Stoleńskich, Krzysztofa i Dorotę Dłutów. Pozytywne wzmianki o jego działalności – chorzy w czasie jego rezydencji nie umierali bez sakramentów świętych – co świadczy zarazem, iż za innych proboszczów nie zawsze tak bywało. Mszę św. odprawiał 4 razy tygodniowo. Choć posiadał wiele książek z zakresu kaznodziejstwa, to jednak zaniedbywał czasem głoszenie niedzielnych kazań. Był z pielgrzymką w Częstochowie. W pracy kancelaryjnej widoczna jest niedbałość proboszcza. Zarzut stawiany dlatego, że nie prowadził wykazów parafian będących u spowiedzi i komunii św. wielkanocnej, nie świadczy specjalnie na jego niekorzyść, ponieważ był to dopiero okres wprowadzenia ksiąg metrykalnych na tym terenie[31].

W 1592 r. był egzaminowany ze mszy św. oraz rezerwatów papieskich i biskupich. W czasie egzaminu na pytania odpowiadał dość „chłodno”. Posiadał cztery łany, a także staw, łąkę i ogród (blisko kościoła). Spadkobiercy Jana Dłuto zabrali mu kilka łanów, o których zwrot wcale się nie troszczył. Gospodarstwo proboszcza prowadziła jego siostra, która wraz z mężem mieszkała na plebanii. Z nim to bardzo często proboszcz chodził w niedzielę do karczmy i grał w karty. Lubił pić wino i piwo zarówno na plebanii, jak i w karczmie[32].

Ks. Stanisław Ligorski1620–1657Proboszcz w Modliborzycach od roku 1620. Prezentowany był przez Stanisława Wioteskiego, dziedzica Modliborzyc. Jako prepozyt kościoła szpitalnego w Urzędowie, by spełnić obowiązek rezydencji, zrzekł się Modliborzyc[33].
Ks. Stanisław Tutkowski1657–1688Święcenia kapłańskie uzyskał w roku 1642. Pełnił obowiązki wikariusza w kolegiacie zamojskiej. W roku 1657 uzyskał stanowisko proboszcza w Modliborzycach[34]. W Modliborzycach przebywał przez dłuższy czas, bowiem jeszcze w roku 1677 pomagał chrzcić dzieci w parafii Biała[35]. On też uważany jest za fundatora szpitala przy kościele w Modliborzycach, który uposażył. Zapisał na ten cel 1000 flp[36]. Liczne kradzieże w kościele parafialnym za jego urzędowania, spowodowane brakiem solidnego zamknięcia i zaniedbania w konserwacji świątyni naraziły go na krytykę wizytatora w 1682 r.
Ks. Antoni Styjkowski1688–1704W roku 1704 zrzekł się dobrowolnie administracji parafii. Troszczył się o kult różańca świętego[37].
Ks. Franciszek Stanisław Czarnkowski1704–1725Prezentowany przez dziedzica Modliborzyc Mikołaja Słoniewskiego, mianowany został proboszczem 12 listopada 1704 r. po dobrowolnej rezygnacji księdza Antoniego Styjkowskiego. Ks. Czarnkowski – podobnie jak ks. Tutkowski – pomagał w pracy duszpasterskiej sąsiednim proboszczom[38]. Mimo że procesował się o dziesięciny[39], sam dokonał zapisu na rzecz miejscowego przytułku[40], dokonał poważnych remontów przy kościele parafialnym[41].
Ks. Tomasz Krupiński1725–1737Około 1705 r. był wikariuszem w Białej[42], potem w Modliborzycach, w czasie urzędowania proboszcza ks. Franciszka Czarnkowskiego[43]. W roku 1725 Krupiński pełnił funkcję proboszcza parafii w Modliborzycach[44].
Ks. Maciej Kowalski1737–1756Wykazywał troskę o przytułek parafialny[45]. Troszczył się o zachowanie uposażenia parafii[46]. Za jego urzędowania dokonano w świątyni większej kradzieży, głównie przedmiotów ze srebra, stanowiących uposażenie liturgiczne[47]. Kowalski cieszył się wielkim poważaniem. Potwierdzają to liczne dokumenty mówiące o występowaniu proboszcza w roli wykonawcy testamentów. I tak np. dnia 11 XI 1737 r. był wykonawcą testamentu ks. Jana Niewieskiego – profesora i kanonika zamojskiego, proboszcza w Goraju[48]. 27 VI 1755 r. został egzekutorem testamentu ks. Andrzeja Sołeckiego – proboszcza w Zaklikowie[49]. O jego pracy duszpasterskiej może świadczyć dobrowolne nawrócenie się w tym okresie żydówki Reydy z Modliborzyc[50].
Ks. Andrzej Buczyński1757–1775Na skutek prezenty Antoniego Józefa Nahoreckiego, dziedzica Modliborzyc biskup krakowski Stanisław Załuski w roku 1757 mianował byłego wikariusza w Potoku (Buczyńskiego) proboszczem w Modliborzycach[51].
Ks. Maciej Kiźlewicz1775–1784Urodził się w roku 1707. Święcenia kapłańskie otrzymał 24 II 1737 r. Już jako kleryk objął probendę w Modliborzycach. Prezentowany przez dziedziców Modliborzyc, tj. Kaspra Brodowskiego- wicestarostę lubelskiego, małżonków Nahoreckich oraz Antoniego Skarżyńskiego i Teresę z Nahoreckich został następcą Buczyńskiego, zmarłego w 1775 r. w wieku 74 lat, w tym 48 w kapłaństwie. Od czasów kleryckich aż do śmierci przebywał w Modliborzycach, wypełniając swe obowiązki bez nagany. Był bardzo lubiany zarówno przez kolatorów, jak i parafian[52].
Ks. Andrzej Łukasiewicz1784–1794Został proboszczem po ks. Macieju Kiźlewiczu w roku 1784 i pełnił tę funkcję aż do roku 1794[53]. W testamencie z 15 XI 1791 r. przeznaczył między innymi 2000 złp. na ołtarz wielki, w kościele modliborzyckim oraz „3 korczyki – tj. żyta, jęczmienia i reczki” dla przytułku parafialnego[54].
Ks. Andrzej Spytecki1794–1803Jako alumn – 15 grudnia 1784 r. mianowany został kapelanem sióstr szarytek przy szpitalu św. Łazarza w Lublinie[55]. Po ks. Łukasiewiczu otrzymał probostwo w Modliborzycach, a w 15 marca 1797 r. mianowano go kanonikiem kolegiaty św. Michała w Lublinie[56]. Ks. Spytecki miał zatargi „na tle politycznym” z władzami gubernialnyrni austriackimi i w związku z tym polecono mu, na mocy dekretu z dnia 18 września 1802 r., udać się do Klasztoru Ojców Bernardynów w Józefowie nad Wisłą, a administrację parafii przekazano tymczasowo prebendariuszowi modliborskiemu – ks. Nieprzeckiemu. W wyniku procesu dekretem z 19 IV 1803 r. pozbawiono go beneficjum w Modliborzycach, a jego samego skazano na roczny pobyt w klasztorze w Kraśniku. Beneficjum ogłoszono za wakujące. Biskup potwierdził zarządzenie władz świeckich i 13 sierpnia 1803 r. ogłosił konkurs na wakujące beneficjum w Modliborzycach. 1 listopada 1803 r. ks. Spytecki zwrócił się do Konsystorza prosząc o zawieszenie nadania parafii ks. Piotrowskiemu. Prośbę swą motywował oczekiwaniem na odpowiedź cesarza, do którego apelował. Konsystorz odrzucił prośbę, a 7 maja 1864 r. ks. Spytecki otrzymał negatywną odpowiedź od cesarza[57]. Przejściowo był wikariuszem w kolegiacie lubelskiej i wykładowcą nauki religii w szkole lubelskiej. 7 lipca 1809 r. uzyskał stanowisko proboszcza przy kościele w Kiczkach, w dekanacie latyczowskim[58].
Ks. Michał Piotrowski1803–1831Studiował filozofię i teologię w seminarium św. Krzyża w Warszawie. Święceń kapłańskich udzielił mu 8 września 1791 r. biskup Antonin Malinowski. Był rektorem kościoła szpitalnego w Markuszowie, a 15 maja 1804 r. uzyskał probostwo w Modliborzycach.
Ks. Chryzogon Chojeński1832–1872Urodził się 24 listopada 1795 r. w Solcu. Pochodził z rodziny szlacheckiej. Do gimnazjum uczęszczał w Opolu. 14 września 1814 r. wstąpił do nowicjatu księży pijarów, po odbyciu którego został profesorem Publicznych Szkół Wydziałowych w Opolu. W roku 1816 opuścił pijarów i wstąpił do seminarium w Kielcach, gdzie 1 czerwca 1819 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Przed i po święceniach kapłańskich był w Kielcach nauczycielem w szkole publicznej. Około roku 1820 przeniósł się do diecezji sandomierskiej i był administratorem w parafii Morzewo i do roku 1821 w Białobrzegach. 22 maja 1821 r. został proboszczem we wsi Oduchów. 31 marca 1832 r. przeniósł się na probostwo w Modliborzycach. Był opiekunem szkół elementarnych w Zaklikowie i Modliborzycach[59]. Jako administrator parafii nie wykazywał wystarczającej troski o budynki plebańskie, które w większości po jego śmierci, były w bardzo złym stanie. Zarzucano mu chciwość i nadużycia przy pobieraniu opłat iura stolae[60]. Ks. Chojeński pełnił funkcję w Modliborzycach przez 42 lata.
Ks. Ignacy Siekierzyński1872–1912Był wikariuszem w Ratoszynie. W 1872 r. został mianowany proboszczem w Modliborzycach[61]. Zaczął pracę nad zbudowaniem nowej plebanii[62].
Ks. Ludwik Olechowski1912–1920Urodzony 23 sierpnia 1875 r. Na kapłana został wyświęcony w 1898 r. Proboszczem w Modliborzycach był od roku 1912–1920[63].
Ks. Ignacy Rybiński1920–1927Urodzony 1 lutego 1885 r. Święcenia kapłańskie uzyskał w 1919 r. Proboszczem w Modliborzycach był w latach 1920–1927 r. (do czerwca)[64].
Ks. Stanisław Rybka1927–1950Urodzony 23 lutego 1873 r. Kapłanem został w roku 1896. Do Modliborzyc przybył z Krzeszowa w czerwcu 1927 roku. Zaraz po objęciu parafii zmienił walącą się sygnaturkę – wieżyczkę na kościele. Następnie wykonał ogrodzenie cmentarza kościelnego od południa i północy, dając żeliwny parkan na podmurówce i słupach z cegły. Zrobił to w kryzysowych czasach. W Modliborzycach przeżył II wojnę światową. Po spaleniu we wrześniu 1939 r. wszystkich budynków parafialnych, do 1950 roku mieszkał w komornem. W latach 1940–1941 wybudował budynki gospodarcze. W 1944 r. rozpoczął budowę plebanii, trwającą do 1951 r. W 1950 r. przekazał administrację ks. Janowi Kowalczykowi. W Modliborzycach przebywał do swojej śmierci, która nastąpiła 17 czerwca 1966 r.
Ks. Jan Kowalczyk1950–1977Urodzony w Zdziłowicach 27 marca 1909 r. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1937 r. i został skierowany do Modliborzyc. Zagrożony aresztowaniem przez Niemców, 13 maja 1941 przeniesiony został na inną parafię. W 1950 r. z probostwa w Kazimierzówce przybył ponownie do Modliborzyc z nominacją na administratora parafii. Czynił tę funkcję w latach 1957–1974. Zaczął od wzmocnienia fundamentów i ścian oraz wykonania sklepienia nad nawą kościoła. Po zrobieniu odpowiedniej sztukaterii, cały kościół został odpowiednio pomalowany. Odnowiono ołtarz Matki Bożej w kaplicy. W dobudówce z końca XVII w., w dawnym mieszkaniu prebendarza, wykonano dużą salę, przerabiając wejście do niej i dalej na chór i strych kościelny. Odkopano i zasklepiono krypty z prochami księży i osób świeckich z rodzin kolatorów kościoła. Na miejscu podłogi z drzewa ułożono lastrykową posadzkę. Na koniec tych prac wykonano parkan na cmentarzu grzebalnym oraz dokupiono 1 ha ziemi na jego powiększenie. Na plebanii położono nową blachę.
Ks. Leon Kuśmierczyk1978–1989Urodzony w Janowie Lubelskim 20 lutego 1925 r. Jego ojcem był Leon (wachmistrz z 1920 roku), a matką Stanisława z domu Miazga. W 1931 r. rozpoczął naukę w szkole powszechnej, a 1937 roku w gimnazjum. Naukę jednak przerwała mu wojna. W 1943 r. wstąpił do Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW-AK) w istniejącej w Janowie Lubelskim placówce dowodzonej przez por. Dominika Pereta („Żbik”), podlegającej oddziałowi partyzanckiemu „Ojca Jana”, gdzie otrzymał pseudonim „Chmurny”. Początkowo zajmował się łącznością między placówką a oddziałem „Ojca Jana”, potem jednak wykorzystano go do działania wywiadowczego. Równocześnie odbył szkolenie wojskowe i partyzanckie. W marcu 1944 r. był w tzw. Junakach na lotnisku w Dęblinie, skąd uciekł.

Po wojnie powrócił do gimnazjum, a potem do liceum w Janowie, które ukończył lipcu 1946. W tym samym roku był już klerykiem Seminarium duchownego w Lublinie, które ukończył przyjmując święcenia kapłańskie w 24 czerwca 1951 r. Następnie był wikariuszem w Michowie, Krzczonowie, Kazimierzówce-Świdniku. Potem był proboszczem w Czernięcinie, Kawęczynie i Modliborzycach. Do Modliborzyc przybył z parafii Kawęczyn w maju 1978 r. Przebywając tu uzyskał na KUL tytuł magistra prawa kanonicznego. Mianowany został przez biskupa kanonikiem Kapituły Kolegiaty Zamojskiej. W 1990 r. przeszedł na emeryturę i od 1991 roku zamieszkał w Domu Księży Emerytów w Lublinie. W 1994 r. otrzymał uprawnienia kombatanckie z zaznaczeniem przynależności do NOW-NSZ-AK. Był też członkiem Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, pełniąc funkcje dowódcy placówki w Janowie. Został nawet mianowany kapelanem tego związku. Należał też do ZŻNSZ. 11 kwietnia 1995 r. został odznaczony Krzyżem Narodowego Czynu Zbrojnego, a 24 kwietnia Krzyżem Armii Krajowej. Zmarł w 26 czerwca 2009[65].

Ks. Józef Brzozowski1989–2002Ks. Prałat Józef Brzozowski urodził się 26 lutego 1935 r. w Ołowie. Jego rodzicami byli Henryk i Zofii z Brzozowskich.

W maju 2003 r. przeszedł na emeryturę i zamieszkuje na plebanii.

Ks. Czesław BednarzOd 2003–2012Ks. kanonik Czesław Bednarz urodził się 5 maja 1950 roku w Kamieniu i ochrzczony został w miejscowym kościele pw. Najświętszego Serca Jezusowego. Jego rodzicami byli Tadeusz i Stefania z domu Czerepak. W 1968 roku wstąpił do Seminarium Duchownego w Przemyślu.

Po ukończeniu studiów, 15 czerwca 1974 r. w Konkatedrze w Stalowej Woli, przyjął święcenia kapłańskie.

5 marca 2003 roku został mianowany proboszczem parafii w Modliborzycach.

Ks. kan. Marek DanekOd 2012-Ksiądz Kanonik Marek Danek urodził się 23 stycznia 1955 w Ożarowie. Po ukończeniu Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu przyjął tu 6 czerwca 1981 r. święcenia kapłańskie. Dnia 19 października 2012 roku został mianowany proboszczem parafii Modliborzyce.

Kościoły i kaplice na terenie parafii

  • Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Modliborzycach.
  • Kaplica pw. Wspomożycielki wiernych w Wolicy Pierwszej
  • Kaplica pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Wojciechowie

Rola (gazetka parafialna)

Rola
ilustracja
Częstotliwość

Ukazały się tylko 2 numery.

Państwo

 Polska

Tematyka

informacyjna

Pierwszy numer

31 marca 2002

Ostatni numer

1 sierpnia 2002

Redaktor naczelny

ks. Józef Brzozowski

Średni nakład

700 egz.

Format

A4

Liczba stron

około 16 stron

Strona internetowa

Rola – pierwsze czasopismo jakie ukazywało się na terenie gminy Modliborzyce. Wydawane było przy parafii św. Stanisława w Modliborzycach. Głównym pomysłodawcą i redaktorem naczelnym był ks. Józef Brzozowski[66]. Pierwszy numer czasopisma ukazał się 31 marca 2002 i wyszedł z okazji świąt Wielkiej Nocy. Natomiast drugi i zarazem ostatni numer został wydany w sierpniu również 2002 roku.

Dane techniczne czasopisma

Do druku obydwu numerów pisma użyto błyszczącego papieru w formacie A4[67]. Pierwszy numer czasopisma liczył 16 stron, natomiast drugi. Na stronie tytułowej znajdował się tytuł czasopisma „Rola”, po prawej stronie umieszczony był herb Modliborzyc, natomiast po lewej obraz świętego Stanisława[68]. Pod tytułem na pierwszej stronie zamieszczone były informacje dotycząca daty, oraz numeru wydania. Na okładce znajdował się obraz przedstawiający Zmartwychwstanie Jezusa i wiersze jednego z ludowych poetów – Stanisława Buczyńskiego. Pod obrazem natomiast zestawiona była lista artykułów danego numeru. Druga strona zawierała list[69] od redakcji skierowany do czytelników przedstawiający cel i tematykę czasopisma.

Ogólnie pismo nie miało ustalonej struktury, ani też zbyt wyraźnego podziału na rubryki[70]. Układem stron i grafiką zajmował się Dariusz Krajewski, a drukowane było w Wydawnictwie Diecezjalnym w Drukarni w Sandomierzu.
Pierwszy numer sfinansowany był z budżetu parafii. Natomiast drugi przy dofinansowaniu z Urzędu Gminy i Banku Spółdzielczego w Modliborzycach. Obydwa numery wyszły w nakładach 700 egzemplarzy[71], a cena jednego wynosiła 2 PLN. Kolportaż pisma odbywał się przy kościele.

Zawartość czasopisma

Pierwszy numer zawierał głównie artykuły na temat historii Modliborzyc i Parafii w Modliborzycach, a także charakterystykę pracy Urzędu gminy, Gminnego Ośrodka kultury, Biblioteki i Szkoły Powszechnej. Oprócz tego w numerze znajdowały się także:

  • Wywiad z kierownikiem Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Modliborzycach, lek. med. Krzysztofem Grabowskim.
  • Informacje o Stacji Opieki Caritas w Modliborzycach.
  • Biografia ks.bp. dr Józefa Drzazgi, Ordynariusza Warmińskiego, urodzonego w Wolicy Pierwszej.
  • Wykaz osób ochrzczonych i zmarłych od stycznia do marca 2002.
  • Informacje o parafii (adres, telefony kontaktowe, nazwiska proboszcza i wikariuszy pracujących w parafii oraz daty odpustów).

Drugi numer zawierał między innymi:

  • Informacje o patronie parafii w Modliborzycach – św. Stanisławie.
  • Biografie wszystkich duszpasterzy parafii w latach 1756–1826 oraz obszerny życiorys śp. ks. Jana Kowalczyka.
  • Relacja z pielgrzymki do Kalwarii Pacławskiej, wykaz nazwisk dzieci, które w 2002 r. przystąpiły do I Komunii Świętej.
  • Informacje o ochrzczonych, zaślubionych i zmarłych w parafii oraz dane teleadresowe.
  • Wykaz nazwisk dzieci, które w 2002 r. przystąpiły do I Komunii Świętej w kościele w Modliborzycach.

Na ostatnich stronach II numeru zamieszczone były artykuły przygotowane przez Szkołę, Bibliotekę Publiczną, Bank Społdzielczy w Modliborzycach oraz Gminny ośrodek Kultury.

Ważniejsze artykuły historyczne, które pojawiły się w czasopiśmie[72]:

  • Tylus S.: Duszpasterze Modliborzyc w latach 1756–1826, Rola 2002, nr 2, s. 3.
  • Kędzierska I.: Gmina Modliborzyce, Rola 2002, nr 1, s. 8–9.
  • Rząd A.: Gminny Ośrodek Kultury w Modliborzycach, Rola 2002, nr 2, s. 10–11.
  • Baranowski Z.: Modliborzyce, Rola 2002, nr 1, s. 6.
  • Brzozowski J. Parafia Modliborzyce, Rola 2002, nr 1, s. 3.
  • Olszówka L.: Szkoła w Modliborzycach, Rola 2002, nr 1, s. 11.

Upadek Pisma

Brak kontynuacji pisma wynika głównie z faktu odejścia na emeryturę pomysłodawcy i redaktora naczelnego ks. Józefa Brzozowskiego. Jego następca bowiem, ks. mgr Czesław Bednarz z nieznanych przyczyn nie podjął kontynuacji wydawnictwa. Dla pełnego obrazu należy jednak pamiętać, że przez osiem miesięcy od ostatniego wydania Roli, ks. Józef Brzozowski, jeszcze jako proboszcz, nie poczynił istotnych starań w celu wydania następnego numeru i taki stan rzeczy zastał jego następca – ks. Czesław Bednarz. Będąc już na emeryturze, ks. Józef Brzozowski sprawy dotyczące parafii w szeroko pojętym znaczeniu, publikował w powstałym w 2005 roku kwartalniku gminnym „Wieści Gminne”. W tej sytuacji dalsza kontynuacja wydawania „Roli” zarówno ze względów merytorycznych, jak i ekonomicznych stała się bezsensowna.

Przypisy

  1. ↑ Gumowski M.: Pieczęcie i herby miejscowości województwa lubelskiego, Lublin 1959, s. 66.
  2. ↑ Verdmon L, J.: Krótka monografia wszystkich miast, miasteczek i osad w Królestwie Polskim, Warszawa 1902.
  3. ↑ Katalog zabytków sztuki w Polsce, Warszawa 1961, tom VIII zeszyt 7, s. 14.
  4. ↑ Monografia ilustrowana kościołów rzymskokatolickich w Królestwie Polskim, praca zbiorcza – Warszawa.
  5. ↑ Wizytacja z 1592 r, AKK sygn. 1, s. 21.
  6. ↑ „Zbiór dokumentów małopolskich” P.A.N, Oddział w Krakowie – Materiały Komisji Nauk Historycznych, nr 5., wydał Stanisław Kuraś. Cz. I. Dokumenty z lat 1257–1420, Wrocław 1962 P.A.N. s. 376. – Jest tu wzmianka o tym, że Jan Dłuto, dziedzic wsi Słupie, nadaje kościołowi 7 łanów we wsi Wolica.
  7. ↑ Ks. Boniewski K.: „Opis historyczny diecezji lubelskiej”, rkps., ADL, sygn. 259 str. 929.
  8. ↑ „Polska encyklopedia szlachecka”, t. V str. 104, Warszawa 1986 r. – wspomina o herbie Jana Dłuto.
  9. ↑ „Poczet rodów Polski w wielkim księstwie litewskim” t. IV, s. 284 – Boniecki – Warszawa 1901, -jest tu wzmianka o Janie Dłuto jako fundatorze.
  10. ↑ Stefan Wojciechowski: „Zaginione osady w Lubelskiem” – „Pamiętnik Lubelski”, Lublin 1929, t. I str.57.
  11. ↑ Grocholski H.: Sieć parafialna archidiakonatu zawichojskiego do końca XVI w., rkps, 1956, Pracownia instytutu Geografii Historycznej Kościoła w Polsce przy Towarzystwie Naukowym KUL.
  12. ↑ Wizytacja z 1592 r., A.K.K., sygn. 1, s. 21; Kod Mp. IV, s. 330.
  13. ↑ Dokument fundacyjny mówi jedynie ogólnie o wezwaniu N.M.P. Długosz wezwania nie podaje – Jan Długosz -„Opera omnia”, t. II, s. 503, Kraków 1864. Natomiast protokół wizytacji z 1592, 1593, 1617 r. oraz „Katalog zabytków sztuki w Polsce”, t. VIII woj. lub. zeszyt 7; powiat janowski, P.A.N. Warszawa 1961 str. 9 podają zgodnie wezwanie Wniebowzięcia N.M.P.
  14. ↑ Grzegorz Laurenty z Opatowa – duchowny krakowskiej diecezji, publiczny notariusz z królewskim autorytetem”.
  15. ↑ Wizytacja z 1685 r., A.K.K., sygn. 12, s. 120.
  16. ↑ Wizytacja z 1682 r., sygn. 45, s. 106.
  17. ↑ Wizytacja z 1748 r., tamże, sygn. 45, s. 108.
  18. ↑ Encyklopedia powszechna, t. XVIII, s. 717.
  19. ↑ Chlebowski Bronisław: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego..., Warszawa 1885, t. VI, s. 565–567.
  20. ↑ Grocholski K.: Sieć parafialna archidiakonatu zawichojskiego do końca XVI w., rkps 1956 r., Pracownia Instytutu Geografii Historycznej Kościoła w Polsce przy Towarzystwie Naukowym KUL.
  21. ↑ Niesiecki Kasper: Korona Polska przy złotej wolności, Lwów 1743, t. IV, s. 528 – podaje, że Wioteski stolnik bełski „był mężem wojennym i hojnym”, oraz że był właścicielem Modliborzyc (wspomniany jest tutaj rok 1643). Polska encyklopedia szlachecka, Warszawa 1938 t. XII, s. 158. – wspomniano tu dwa razy o istnieniu Stanisława Wioteskiego herbu Rola (1648 i 1669).
  22. ↑ Directorium Livini Officii..., Anno Domini 1920, s. 114. – jest tu wzmianka o fundacji Stanisława Wioteskiego.
  23. ↑ Chlebowski B.: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego..., Warszawa 1885, t. VI, s. 565–567.
  24. ↑ Encyklopedia powszechna, Warszawa 1964 t. XVIII, s. 717, F. M. Sobieszczański.
  25. ↑ Katalog zabytków sztuki w Polsce, Warszawa 1961, t. VIII, zeszyt 7, s. 14.
  26. ↑ Wizytacja z 1592 r, A.K.K., sygn. 1, s. 21–22.
  27. ↑ „Rozkład szczegółowy na budowę domu mieszkalnego w modliborskiej parafii” – 1883 r. Arch. Parafii Modliborzyce.
  28. ↑ Liber Beneficiorum, II, 503, „Ziemia Lubelska” 20688/3888, rok 1934.
  29. ↑ Wojciechowski Stefan: Zaginione osady w Lubelskiem, Lublin 1929, s. 128 („Pamiętnik Lubelski”, t. I. za lata 1927–1930, s. 577).
  30. ↑ Wadowski J.A. ks., Kościoły w Lublinie i diecezji lubelskiej (1907 r.), rkps, Bibl. P.A.N. w Krakowie. Dział Rękopisów nr 2375/1, s. 329.
  31. ↑ Ks. Franciszek Stopniak, Duchowni w parafiach archidiakonatu lubelskiego w okresie kontrreformacji, Roczniki Humanistyczne, t. VII, zeszyt 2, 1960 r., s. 264–285; Najstarsze metryki w Kazimierzu z roku 1582, s. 284.
  32. ↑ Wizytacja. z 1592 r., A.K.K., sygn. 1, s. 21–22; Wiz. z 1617 r., sygn. 6.
  33. ↑ Wizytacja z 1637 r., A.K.K., sygn. 44, s. 56–61.
  34. ↑ Wizytacja z 1692 r., A.K.K., sygn. 12, s. 120; Pamiętnik lu¬belski, t. X za lata 1927–1930; Lublin 1929 str. 116 – 169 -artykuł Stefana Wojciechowskiego „Zaginione osady w Lubelskiem’; „Akta ochrzczonych parafii Biała” rok 1662, Arch. Paraf. Janów Lub., bez sygn.
  35. ↑ „Akta ochrzczonych parafii Biała” rok 1667, Arch. Paraf. Janów Lub., bez sygn.
  36. ↑ Wadowski J.A. ks., Kościoły w Lublinie i diecezji lubelskiej (1907 r.), rkps, Bibl. P.A.N. w Krakowie. Dział Rękopisów nr 2375/1, s. 329, „Sumariusz dokumentów...” -Extrakt szpitalów, 1790 r. Arch. Paraf. Modliborzyce, bez sygn., Boniewski K, Opis diecezji lubelskiej..., rkps, A.D.L. sygn. 259, s. 929.
  37. ↑ Wizytacja z 1718 – 1719 r., A.K.K. sygn. 58.
  38. ↑ „Akta chrztów z 1710 r.”, Archiwum Parafialne Batorz, bez sygn.<pr > Akta chrztów parafii Biała 1712 r., Parafia Janów Lububelski, bez sygn.
  39. ↑ „Episcopalia”, rok 1712, A.K.K., sygn. 76, s. 430, 472.
  40. ↑ „Episcopalia”, rok 1712, A.K.K., sygn. 86, s. 38; Wiz. z 1781 – 2r., A.D.L., sygn. 105, s. 556–572.
  41. ↑ Wiz. z 1814 r., A.D.L., sygn. 199, Wiz z 1806 r., Archiwum Parafii Modliborzyce, bez sygn.
  42. ↑ Akta ochrzczonych – parafia Biała z 1705, Archiwum. Parafii Janów Lubelski.
  43. ↑ Wizytacja z 1718 – 1719 r., A.K.K., sygn. 58.
  44. ↑ W tym roku kwitował on odbiór sumy 1000 florenów ulokowanej na kamienicy Joachimowicza w Lublinie. Dokument z dnia 12 X 1725 r., A.D.L., sygn. 46, s. 96.
  45. ↑ Akta tej sprawy, A.K.K., sygn. 86, s. 384.
  46. ↑ Procesy e dziesięciny – „Episcopalia", rok 1740, A.K.K., sygn. 85, s. 801–803, 854, 857; sygn. 86 str. 434, 469, 602, 691.
  47. ↑ Wiz. z 1738- 1739 r., A.D.L., sygn. 101, s. 575.
  48. ↑ „Episcopalia”, rok 1737, A.K.K,, sygn. 82, s. 9.
  49. ↑ „Episcopalia”, rok 1755, A.K.K., sygn. 93.
  50. ↑ Protokół z 18 VI 1761 r., „Protocoilon actorum consistorii lublinensis”, A.D.L., sygn. 58, s. 89. – Współwyznawcy zmusili ją do powrotu na judaizm.
  51. ↑ Akta nominacji z 1757 r. w „Episcopalia”, sygn. 94, s. 316.
  52. ↑ Wizytacja z 1761-2r., A.L.L., sygn. 105, str, 556 – 572. Wykonawcą jego testamentu był współpracownik ks. Kiżlewicza – prebendariusz z Modliborzyc – ks. Andrzej Łukasiewicz, który objął parafię po zmarłym ks. Kiźlewiczu,- „Protocoilon actorum consistorii”, rok 1784, A.D.L., sygn, 78, s. 62.
  53. ↑ Akta z 1784 r., „Protocoilon actorum consistorii”, A.D.L., sygn. 78, s. 74.
  54. ↑ W.A.P.L, Ks. Gr. Lub., R.M.O., sygn. 526/21690, s. 280–281, rok 1794.
  55. ↑ Akta nominacji z 1784 r. „Protocoilon actorum consistorii”, A.D.L., sygn. 78, s. 67.
  56. ↑ Akta Konsystorza Lubelskiego, 1797 r. A.D.L. sygn. 87, str 4.
  57. ↑ „Acta gratiosa...” z 1801- 4r., A.D.L. sygn. 87.
  58. ↑ „Liber decretorum”, A.D.L. sygn. 223. s. 138.
  59. ↑ „Wykaz tabelaryczny duchowieństwa świeckiego dekanatu zaklikowskiego diecezji lubelskiej ułożony w roku 1856”, Archiwum Parafii Modliborzyce.
  60. ↑ Protokół z posiedzenia dozoru kościelnego z dnia 26 I – 4 II 1873 r., Archiwum Parafii Modliborzyce.
  61. ↑ Akta nominacji z 29 VII 1872 r., Archiwum Parafii Modliborzyce.
  62. ↑ Protokół z posiedzenia rady nadzorczej z 20 20 kwietnia 1875 r.
  63. ↑ „Directorium Divisi Officii”, rok 1912 i 1920.
  64. ↑ „Directorium Divisi Officii”, rok 1920 i 1927.
  65. ↑ Informacja o śmierci wraz z biogramem Ks. Leona Kusmierczyka w serwicie poświęconym historii Narodowej Demokracji endecja.pl.
  66. ↑ Był on wtedy proboszczem parafii św. Stanisława w Modliborzycach.
  67. ↑ Ogólnie obydwa numery miały identyczną szatę graficzną różniły się jedynie kolorem okładek. Pierwszy numer posiadał okładkę w kolorze zielonym, natomiast drugi w niebieskim.
  68. ↑ Obraz ten znajduje się w ołtarzu głównym kościoła pw. św. Stanisława w Modliborzycach.
  69. ↑ Część treści listu brzmiała następująco:
    „Drogi Czytelniku!
    Dajemy Ci do rąk pierwszy numer gazety wydanej przez Parafię w Modliborzycach przy współpracy Gminy i Szkoły. Gazeta nosi tytuł „Rola”. Jest to nawiązanie do początków Modliborzyc, ponieważ założycielem i fundatorem tutejszego kościoła był Stanisław Wieteski, herbu „Rola”. Pragniemy, aby to pismo spełniało (...)    .
  70. ↑ Teksty zamieszczane w czasopiśmie były autorstwa samego ks. Józefa Brzozowskiego, jak też samych parafian.
  71. ↑ Oba numery rozeszły się w całości, a kilka egzemplarzy „Roli” było wysłanych do byłych parafian mieszkających obecnie w Szwecji i Stanach Zjednoczonych.
  72. ↑ Agnieszka Leśnik-Lewandowska (oprac.) Zestawienie bibliograficzne w wyborze do 2004 roku – Miejscowości powiatu janowskiego.

Bibliografia

  • Duszpasterze Modliborzyc w latach 1756–1826, Stanisław Tylus, Rola. – 2002, nr 2, s. 3.
  • Józef Brzozowski, Parafia Modliborzyce, Rola. – 2002, nr 1, s. 3.
  • Zarys historii parafii Modliborzyce, ks. Józef Bazylak, Janowskie Korzenie, 2006, nr 6, s. 17–30.
  • Rozwój zaludnienia parafii Słupie – Modliborzyce, Ks. Leon Kuśmierczyk, Janowskie Korzenie, 2008, nr 10, s. 23–25.
  • Przywilej miasta Modliborzyc: tłumaczenie z łacińskiego, Janowskie Korzenie, 2003, nr 1, s. 41–45.
  • Monografia ilustrowana kościołów rzymskokatolickich w Królestwie Polskim, praca zbiorcza, Warszawa.
  • Ks. Boniewski K.: „Opis historyczny diecezji lubelskiej”, rkps., ADL, sygn. 259.
  • Anna Bucoń: Prasa w powiecie janowskim w latach 1989–2007, Praca Magisterska, Warszawa 2008'

Linki zewnętrzne

Parafie dekanatu Modliborzyce
  • Najświętszego Serca Pana Jezusa
  • św. Stanisława w Batorzu Pierwszym
  • Zesłania Ducha Świętego
  • Miłosierdzia Bożego
  • św. Maksymiliana Kolbe
  • św. Stanisława w Modliborzycach
  • Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
  • Matki Bożej Wspomożenia Wiernych
  • Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Potoku-Stanach
  • św. Mikołaja w Potoku Wielkim
  • Matki Bożej Nieustającej Pomocy
  • Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zdziłowicach Czwartych

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Japanese Map symbol (Church).svg
Japanese map symbol "Church". U+26EA
Kościół św. Stanisława w Modliborzycach.JPG
Kościół św. Stanisława w Modliborzycach.
Modliborzyce location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map