Parafia św. Wawrzyńca w Zarębach

Parafia pw.
Świętego Wawrzyńca
w Zarębach

kościół parafialny
Państwo	Polska
Siedziba	Zaręby
Adres	Zaręby 49 06-333 Zaręby k. Chorzel
Data powołania	XVII wiek
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Diecezja	łomżyńska
Dekanat	Chorzele
Kościół	św. Wawrzyńca
Proboszcz	ks. Zbigniew Pruszyński
Wezwanie	św. Wawrzyńca
Wspomnienie liturgiczne	10 sierpnia
Położenie na mapie gminy Chorzele Parafia pw. Świętego Wawrzyńca w Zarębach
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Parafia pw. Świętego Wawrzyńca w Zarębach
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Parafia pw. Świętego Wawrzyńca w Zarębach
Położenie na mapie powiatu przasnyskiego Parafia pw. Świętego Wawrzyńca w Zarębach
53°18′23″N 21°01′57″E/53,306389 21,032500

Parafia pw. Świętego Wawrzyńca w Zarębach – parafia rzymskokatolicka należąca do dekanatu Chorzele, diecezji łomżyńskiej, metropolii białostockiej. Erygowana w XVII wieku. Jest prowadzona przez księży diecezjalnych^[1].

Historia

Parafia powstała w XVII wieku. Nie zachował się jednak dokument erekcyjny^[2]. W aktach wizytacyjnych z 1817 podano, że akta metrykalne prowadzono od 1686^[3]. W 1781 parafia liczyła 881 mieszkańców, w tym 25 Żydów. Do parafii należały wówczas: Zaręby, Binduga, Krukowo, Nowa Wieś, Rzodkiewnica, Rawki, Skuze i Wierzchowizna^[2]. W 1912 trzy ostatnie wsie odłączono od parafii i włączono do parafii Brodowe Łąki. W 1992 z czterech wsi stworzono parafię w Krukowie^[3].

Papież Jan Paweł II bullą Totus Tuus Poloniae Populus z 25 marca 1992 przeniósł parafię Zaręby w dekanacie przasnyskim i diecezji płockiej do dekanatu chorzelskiego w diecezji łomżyńskiej^[3][4].

Odpusty są obchodzone w dniu Matki Boskiej Różańcowej 7 października i we wspomnienie św. Wawrzyńca 10 sierpnia^[1].

Wydawana jest gazetka parafialna^[5].

Zabudowania parafialne

Kościół

Pierwszy kościół powstał w XVII wieku dzięki staroście ciechanowskiemu Janowi Zielińskiemu. W 1705 kościół spalili Szwedzi. W 1730 zbudowano drugi kościół, ale przetrwał tylko około 40 lat^[6]. Obecna świątynia świątynia powstała w 1775 dzięki fundacji Antoniego Zielińskiego, chorążego zawkrzańskiego^[1]. Jest wpisana do rejestru zabytków (nr rej. A-379 z 3 lipca 1956)^[7].

Cmentarz przykościelny, na którym stoją kościół i dzwonnica, jest ogrodzony murem. Brama główna znajduje się w zachodnim boku ogrodzenia, a w południowo-zachodnim i południowo-wschodnim narożach bramki. Wokół kościoła rosną lipy, m.in. pomniki przyrody^[8].

Dzwonnica i krzyż misyjny

Dzwonnica

Wystawiono ją w 1775 w stylu ludowym. Stoi w południowo-zachodniej części cmentarza przykościelnego, w narożniku ogrodzenia. Jest drewniana, na ceglanej otynkowanej podmurówce. Ściany są w konstrukcji słupowej wzmocnione ryglami i zastrzałami. Dzwonnica jest szalowana zewnątrz za pomocą pionowo ułożonych szerokich desek. Więźba dachowa jest krokwiowo-jętkowa. Dzwonnicę przykrywa namiotowy czteropołaciowy kryty blachą dach. Dach wieńczy drewniana wysoka sterczyna z metalowym krzyżem. Otwory na dzwony są kwadratowe. Drzwi prowadzące do budynku umieszczono na wschodniej ścianie, są drewniane, prostokątne, spągowe, dwuskrzydłowe i oszalowane pionowymi listwami. Dzwonnica jest dwukondygnacyjna, górna kondygnacja jest węższa. Kondygnacje oddziela okapowy daszek kryty blachą. W każdej ścianie w górnej kondygnacji wybito kwadratowy otwór dzwonowy obramiony zdobionymi deskami i dwoma mieczami. Konstrukcja podtrzymująca dzwon wykonana jest z drewnianych bali. Schody na drugą kondygnację są drewniane i drabinowe. Dzwonnica ma wysokość około 8 m. Kubatura budynku to ok. 220 m³, a powierzchnia użytkowa wynosi 26 m²^[9]. Dzwonnica stoi na planie kwadratu o boku długości 5 m^[10].

Dzwonnica figuruje w rejestrze zabytków (nr rej. A-379 z 3 lipca 1956)^[7].

Plebania

Została zbudowana w 1925. Znajduje się na zachód od kościoła. Na zachód od plebanii postawiono zabudowania gospodarcze i nową murowaną plebanię. Stara plebania jest drewniana, konstrukcji zrębowej, oszalowana, bez piwnicy. Podmurówkę wykonano z kamieni polnych, jest otynkowana. Więźba dachowa jest krokwiowo-płatwiowa, dwustolcowa. Drewniane podłogi leżą na legarach. Dach jest pokryty ocynkowaną blachą. Budynek na planie prostokąta, dwutraktowy, od północy z gankiem. Jest jednokondygnacyjny, nakryty dwuspadowym naczółkowym dachem. Do plebanii prowadzą jedno- i dwuskrzydłowe drzwi, a okna są dwuskrzydłowe i trójdzielne. Północna, frontowa elewacja budynku jest siedmioosiowa, symetryczna, z gankiem, do którego prowadzą dwuskrzydłowe przeszklone drzwi. Okna ganku są wielokwaterowe. Nad gankiem w dachu umieszczono jednoosiową lukarnę. Elewacja południowa jest pięcioosiowa, zachodnia dwuosiowa z oknami w parterze i jednym oknem w szczycie. Elewacja wschodnia jest czteroosiowa z przybudówką z dużymi kwadratowymi oknami z podziałami. Przybudówka jest nakryta dachem pulpitowym, nad nią okno w szczycie. Okna w ścianach plebanii są dwuskrzydłowe z nadślemiem. We wnętrzu zachował się pierwotny układ przestrzenny. Kubatura budynku to 500 m³, a powierzchnia użytkowa wynosi 165 m². Od 1996 plebania jest niezamieszkała^[11].

Obszar parafii

W granicach parafii znajdują się miejscowości:

• Zaręby,
• Kwiatkowo,
• Mącice^[1].

Duchowieństwo

Proboszczowie

• ks. Tomasz Rutkowski^[12]
• ks. Józef Matusiak (1925–1939)^[13]
• ks. Leon Gutkowski (1939–1941)^[14]
• ks. Kazimierz Kownacki (1945–1951)
• ks. Kazimierz Rukat (1951–1967)^[13]
• ks. Stanisław Marszał (1967–1995)^[12]
• ks. Antoni Mierzejewski (1995–2000)^[13]
• ks. Walenty Bryc (2000–2012)^[13]
• ks. Janusz Malinowski (2012–2019)^[15]
• ks. Zbigniew Pruszyński (od 2019)^[1][13]

Księża pochodzący z parafii

• ks. Józef Pac SAC (1985)
• ks. Kazimierz Pac (1987)
• ks. Andrzej Majewski (1988)
• ks. Marek Dąbkowski MIC (1989)
• ks. Roman Kulasik (1994)
• ks. Kazimierz Majewski (1994)
• ks. Wiesław Pawłowski TChr (1995)
• ks. Arkadiusz Suchowiecki (2010)^[13].

Przypisy