Parafia Ewangelicko-Augsburska w Brzegu

Parafia Ewangelicko-Augsburska
w Brzegu
Ilustracja
Kościół ewangelicko-augsburski w Brzegu, ul. Łokietka 9
Państwo Polska
SiedzibaBrzeg
Adresul. Władysława Łokietka 9a/1
49-300 Brzeg
Wyznanieprotestanckie
KościółKościół Ewangelicko-Augsburski
Diecezjakatowicka
KościółKościół ewangelicko-augsburski św. Łukasza w Brzegu
FilieKarczów
Nysa
Administratorks. ppłk Sławomir Fonfara
Położenie na mapie Brzegu
Mapa konturowa Brzegu, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Parafia Ewangelicko-Augsburskaw Brzegu”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Parafia Ewangelicko-Augsburskaw Brzegu”
50°51′22″N 17°28′47″E/50,856111 17,479722

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Brzegu – parafia luterańska w Brzegu, należąca do diecezji katowickiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. Jej siedziba mieści się przy ul. Łokietka 9a[1].

Historia

Brzeg uznawany jest obok Legnicy za kolebkę luteranizmu na Śląsku. Stało się to za sprawą księcia legnicko-brzeskiego – Fryderyka II Piasta, który poddał się argumentacji Caspra Schwenckfelda i już w roku 1523 przyjął wyznanie ewangelickie, a w 1534 wprowadził je w swoich księstwach. Nielicznych, którzy nie podporządkowali się woli książęcej, wygnał w 1535[2].

W roku 1525 w Brzegu ewangelicy stanowili dominującą większość. Przejęli oni kościół św. Mikołaja i odtąd ośrodek brzeski stał się jednym z głównych centrów luteranizmu na Śląsku. Niekorzystne dla ewangelików postanowienia w okresie rządów katolickich Habsburgów i kontrreformacji zasadniczo nie obejmowały księstwa brzeskiego. Stan ten uległ zmianie dopiero wraz ze śmiercią w 1675 r. ostatniego piasta śląskiego, Jerzego IV Wilhelma. Dopiero wówczas do akcji przeciw ewangelikom wkroczyli jezuici[2].

W latach 1564–1740 parafia była miejscem ordynacji duszpasterzy. Jednym ze znanych pastorów opiekujących się zborem brzeskim, był Johann Adam Steinmetz[2].

W 1905 roku parafia ufundowała pomnik Marcina Lutra, który został zburzony w 1945[2].

Do 1945 ewangelicy stanowili większość mieszkańców Brzegu – trzydziestotysięczne miasto zamieszkiwało około 18 000 luteran pozostających w strukturach Ewangelickiego Kościoła Unii Staropruskiej. Ponadto działała tu również parafia staroluterańska, licząca 250 wiernych[3].

Po II wojnie światowej administrację nad miejscowymi ewangelikami przejął Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP. Parafia została pozbawiona stałej opieki duszpasterskiej, nabożeństwa prowadzone były co dwa tygodnie przez ks. Karola Jadwiszczoka w kościele św. Trójcy. Po rozbiórce tej świątyni, przeniesiono je do będącego wówczas w bardzo złym stanie technicznym dawnego kościoła staroluterańskiego[3]. W okresie powojennym znaczna część dotychczasowych mieszkańców wyznania ewangelickiego wyemigrowała[2].

W 1952 parafia otrzymała stałego duchownego w osobie ks. Stanisław Żwaka, zamieszkałego w Lewinie Brzeskim, który został proboszczem-administratorem parafii w Brzegu i Kłodzku. Kolejnym brzeskim administratorem był ks. Marian Niemiec, a po nim stanowisko to objął w 1999 ks. Sławomir Fonfara, który jest pierwszym powojennym ewangelickim duszpasterzem zamieszkałym na terenie miasta[2][3].

W 2009 parafia liczyła około 100 wiernych[4].

Kościoły i kaplice

  • Kościół św. Łukasza Ewangelisty w Brzegu (parafialny) został poświęcony 10 października 1897 jako kościół staroluterański[5]. Gdy po II wojnie światowej dotychczasowy zabytkowy kościół parafialny św. Mikołaja był zrujnowany, parafia przejęła mniejszy, równie zdewastowany kościół św. Łukasza[3].
  • Kościół w Karczowie, stanowiącym filiał brzeskiej parafii, poświęcono w 1892[6][7]
  • Kościół Chrystusa w Nysie został przekazany miejscowej parafii ewangelickiej w 1816[8]. W latach 1938-1939 został gruntownie wyremontowany[9]. W czasie walk frontowych w 1945 został zniszczony, odbudowę zakończono w 1950[8]. Do dziś służy miejscowemu zborowi, obecnie stanowiącemu filiał parafii brzeskiej[10].

Przypisy

  1. ↑ Brzeg. luteranie.pl. [dostęp 2021-04-25].
  2. ↑ a b c d e f Czembor 2003 ↓.
  3. ↑ a b c d Marcin Tymków: 110 Jubileusz Parafii Ewangelickiej. brzeg24.pl, 24 października 2007. [dostęp 2021-04-25].
  4. ↑ Ksiądz też może być tatą. tuolawa.pl. [dostęp 2021-04-25].
  5. ↑ Kościół ewangelicko-augsburski św. Łukasza Ewangelisty w Brzegu. historia.luter2017.pl. [dostęp 2021-04-25].
  6. ↑ Kościoły - Karczów. gminadabrowa.pl. [dostęp 2021-04-25].
  7. ↑ Karczów - Kościół ewangelicko-augsburski. polska-org.pl. [dostęp 2021-04-25].
  8. ↑ a b Kościół ewangelicki. i.nysa.pl. [dostęp 2021-04-25].
  9. ↑ Kościół św. Barbary. muzeum.nysa.pl. [dostęp 2021-04-25].
  10. ↑ Kościół - Nysa. luteranie.pl. [dostęp 2021-04-25].

Bibliografia

  • Szymon Czembor, Dzieło łaski Boga. Diecezja Katowicka Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP (historia i współczesność), Katowice: Wydawnictwo „Głos Życia”, 2003, ISBN 978-83-917580-4-5.
Parafie diecezji katowickiej
Róża Lutra

Media użyte na tej stronie

Opole Voivodeship location map.svg
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.2778 N
  • S: 49.942 N
  • W: 16.8461 E
  • E: 18.8073 E
Japanese Map symbol (Church).svg
Japanese map symbol "Church". U+26EA
Kościół ewangelicko - augsburski w Brzegu ul. Łokietka 9. bertzag (3).JPG
Autor: Bertzag, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Brzeg, ul. Łokietka 9 - kościół ewangelicko-augsburski (zabytek nr 2105/84 z 30.11.1984)
Brzeg location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mapa Brzegu, Polska