Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wirku

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wirku

kościół parafialny
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Siedziba	Ruda Śląska-Wirek
Adres	ul. 1 Maja 291, 41-710 Ruda Śląska-Wirek
Data powołania	1898
Wyznanie	luteranizm
Kościół	Ewangelicko-Augsburski w RP
Diecezja	katowicka
Kościół	Odkupiciela w Rudzie Śląskiej
Proboszcz	ks. Sebastian Olencki (parafia w Świętochłowicach)
Położenie na mapie Rudy Śląskiej Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wirku
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wirku
Położenie na mapie województwa śląskiego Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wirku
50°16′24″N 18°51′48″E/50,273333 18,863333
Strona internetowa

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wirku – luterańska parafia w Rudzie Śląskiej, w dzielnicy Wirek, należąca do diecezji katowickiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. Mieści się przy ulicy 1 Maja. W 2019 liczyła około 200 wiernych^[1].

Historia

W osiedlu robotniczym Nowa Wieś pierwszą ewangelicką kaplicę wybudowano w 1855, co było możliwe dzięki wsparciu udzielonemu przez hrabiego Donnersmarcka. Świątynia obsługiwana była przez księży z parafii w Gliwicach^[2].

W 1867 doszło do likwidacji miejscowego więzienia, na skutek czego w jego dawnej siedzibie urządzono nową, większą kaplicę. Opiekę nad miejscowymi wiernymi sprawowali w latach 1868–1870 duszpasterze z Bytomia, a w 1871 Nowa Wieś przeszła pod administrację parafii w Chorzowie. Posługi religijne sprawowane były zarówno w języku niemieckim, jak i polskim^[2].

Samodzielna parafia została powołana 4 kwietnia 1896, a jej pierwszym proboszczem został ks. Haaze. Rozpoczęto wtedy starania o budowę własnego kościoła^[2].

23 czerwca 1901 odbyła się uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod budowę nowej świątyni. Uroczyste poświęcenie budowli miało miejsce 5 października 1902, a kościołowi nadano imię Odkupiciela^[2]. Zbór liczył wówczas około 2000 członków^[3]. Obok kościoła powstały budynki plebanii, sali parafialnej oraz domu mieszkalnego^[2].

Kiedy w 1922 Nowa Wieś weszła w skład II Rzeczypospolitej, nastąpił odpływ ludności ewangelickiej narodowości niemieckiej, jednocześnie zbór powiększył się o nowo przybyłych Polaków. Parafia stała się częścią Ewangelickiego Kościoła Unijnego na polskim Górnym Śląsku^[4].

W 1934 urząd proboszcza objął Eryk Michalowski, który pełnił stanowisko do 1938^[2].

W latach 1923–1934 raz w miesiącu organizowane były nabożeństwa polskojęzyczne. Od 1936 częstotliwość ta wzrosła do dwóch w miesiącu. Według stanu na 1936 30% członków zboru było Polakami, natomiast 60% posługiwało się językiem polskim. W dwudziestoleciu międzywojennym przy parafii działały polskie organizacje, takie jak Towarzystwo Polaków Ewangelików, Stowarzyszenie Niewiast, Związek Polskiej Młodzieży Ewangelickiej^[2].

W 1937 parafia posiadała 1215 wiernych^[4]. W 1938 stanowisko proboszcza sprawował ks. Wolfgang Graefe. Jego następcą został w 1939 ks. Swoboda, a latach 1942–1945 funkcję tę pełnił ks. Urlich Koch^[2].

Po zakończeniu II wojny światowej wielu członków zboru zmuszonych było do wyjazdów na skutek akcji wysiedlania osób narodowości niemieckiej. Osoby, które nie opuściły kraju, pozbawiane były mieszkań^[2].

Normalne życie zborowe zostało przywrócone dzięki objęciu opieką duszpasterską miejscowych wiernych przez ks. Zenona Dietricha w 1945, który do 1946 pełnił stanowisko proboszcza. W tym samym roku został on zastąpiony przez ks. Wilhelma Firlę. Ksiądz Firla w 1952 wyjechał do pracy na Mazurach, wskutek czego parafia zaczęła być administrowana przez proboszczów z parafii w Świętochłowicach^[2].

W 1981 miały miejsce uroczystości związane z 85 rocznicą powołania parafii w Wirku. Obecny na nich był Biskup Kościoła ks. Janusz Narzyński, a także goście z parafii partnerskich w Holandii i RFN^[2].

W 1990 w wyniku wybuchu gazu doszło do zniszczenia plebanii. 12 listopada 1995 podczas nabożeństwa z udziałem Biskupa Kościoła ks. Jana Szarka na jej miejscu oddano do użytku nowy dom parafialny^[2].

15 września 2002 odbyły się obchody 200-lecia poświęcenia kościoła, nabożeństwo tego dnia poprowadził biskup diecezji katowickiej ks. Tadeusz Szurman^[2].

Współczesność

Nabożeństwa w Kościele Odkupiciela odbywają się w każdą niedzielę i święta. Zbór nie posiada własnego duszpasterza, parafia administrowana jest przez proboszcza parafii w Świętochłowicach^[5].

Cmentarz

W 1924 założono cmentarz parafialny przy obecnej ul. Osiedlowej. W 1978 z powodu bliskości nowo wybudowanego osiedla mieszkaniowego cmentarz został zlikwidowany^[2]. Obecnie na jego miejscu znajduje się park wraz z krzyżem oraz tablicą pamiątkową. Pochówki parafian odbywają się na cmentarzu parafialnym w Świętochłowicach.

• 

  Krzyż w miejscu zlikwidowanego cmentarza

• 

  Tablica pamiątkowa w miejscu zlikwidowanego cmentarza

Przypisy

Bibliografia

• Strona Diecezji Katowickiej. wirek.luteranie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-06)].