Parafia Ewangelicko-Reformowana w Zelowie

Parafia Ewangelicko-Reformowana w Zelowie

Budynek kościoła
Państwo	Polska
Siedziba	Zelów
Adres	ul. Sienkiewicza 14a 97-425 Zelów
Data powołania	20 czerwca 1803
Wyznanie	reformowane
Kościół	Kościół Ewangelicko-Reformowany
Kościół	Kościół ewangelicko-reformowany w Zelowie
Proboszcz	ks. Tomasz Pieczko
Położenie na mapie Zelowa Parafia Ewangelicko-Reformowana w Zelowie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Parafia Ewangelicko-Reformowana w Zelowie
Położenie na mapie województwa łódzkiego Parafia Ewangelicko-Reformowana w Zelowie
Położenie na mapie powiatu bełchatowskiego Parafia Ewangelicko-Reformowana w Zelowie
Położenie na mapie gminy Zelów Parafia Ewangelicko-Reformowana w Zelowie
51°27′40,941″N 19°13′16,262″E/51,461372 19,221184
Strona internetowa

Parafia Ewangelicko-Reformowana w Zelowie – zbór ewangelicko-reformowany działający w Zelowie. W 2015 liczył ok. 500 członków^[1].

Administratorem parafii jest pastor Tomasz Pieczko.

Historia

Geneza zelowskiej parafii ewangelicko-reformowanej związana jest z prześladowaniem i emigracją Braci czeskich. Umowę kupna majątku ziemskiego Zelów za 154 tysięcy złotych spisano 21 grudnia 1802 r.^[2] a od lutego następnego roku zaczęli przybywać pierwsi osadnicy wyznania Braci czeskich i już 20 czerwca 1803 r. wybrano Radę Parafii, której obiecano posłuszeństwo także w sprawach świeckich. Po upadku Księstwa Warszawskiego w 1815 r. parafia zelowska wraz z kilkoma zborami małopolskimi znalazła się pod jurysdykcją warszawskiego Konsystorza Kościoła Ewangelicko-Reformowanego. W tych latach zarząd parafii określał liczbę wiernych na około 700 osób. Przez pierwsze kilkanaście lat jej istnienia funkcję domu modlitwy spełniał budynek szkolny. Uroczyste otwarcie kościoła odbyło się 3 lipca 1825 r. Na przełomie XIX i XX wieku zbór liczył już 3000 osób.

W drugiej połowie XIX stulecia duża grupa parafian wyjechała w głąb Rosji, a w okresie międzywojennym przenoszono się na Wołyń. Po I wojnie światowej otworzyła się przed Czechami droga reemigracji do niepodległej ojczyzny. W 1922 r. skorzystało z niej jednak zaledwie kilkaset osób. Wielu Zelowian opuszczało osadę w poszukiwaniu lepszych warunków bytowych. Przyciągały ich przede wszystkim dynamicznie rozwijające się ośrodki tkackie – Łódź, a później – Żyrardów. Do dnia dzisiejszego trwa proces migracji młodzieży zboru zelowskiego poszukującej nauki, pracy i mieszkania. Zelowianie zasilili tym również takie zbory jak: Łódź, Żyrardów, Warszawa, Katowice. Doprowadziło to również do utworzenia nowego zboru w Bełchatowie.

Do II wojny światowej życie parafii kwitło. Działały m.in. szkoły, sierociniec (ochronka), dom starców, służba diakonijna, charytatywna, kursy doskonalenia zawodowego, kilka orkiestr, zespoły wokalno-instrumentalne, chóry męskie, żeńskie i mieszane, teatr itp. Parafia założyła, zorganizowała i znacząco przyczyniła się do rozwoju Zelowa i całego regionu.

Przez całą swą blisko 200-letnią historię, aż do czasów współczesnych, mieszkańcy Zelowa nie zatracili świadomości odrębności swego pochodzenia i tradycji zarówno narodowościowej jak i obyczajowej. Bracia czescy, którzy osiedlili się w Zelowie, przynieśli ze sobą tradycje kultury materialnej – rękodzieła ludowego, charakterystycznego dla terenów pogranicza czesko-niemiecko-śląskiego. Do dzisiaj przetrwały przykłady budownictwa ludowego, które polscy i czescy specjaliści oceniają bardzo wysoko, jako specyficzny i wyjątkowy typ ginącej już architektury drewnianej. Tradycyjnym rzemiosłem zelowskim było tkactwo, które przez wiele dziesiątek lat było podstawowym, obok uprawy roli, źródłem dochodów mieszkańców Zelowa.

Kazalnica kościoła w Zelowie

Wnętrze kościoła w Zelowie

Wojna i lata 1945–1948 zniszczyły piękno harmonijnego współżycia różnych środowisk narodowościowych i religijnych powodując ogromną emigrację członków parafii w różne strony świata. Po II wojnie światowej, między innymi ze względu na antagonizmy narodowościowe, wyznaniowe a w szczególności majątkowe, wyemigrowało w większości do Czechosłowacji aż 90% parafian, z których niewielka część po kilku latach uspokojenia – powróciła. Ci, którzy zostali, mieszkają w Zelowie do dziś i zachowują tradycje przodków.

Duszpasterzem owocnie pracującym w Zelowie w okresie 1952–1982 był ks. Zdzisław Tranda, obecny emerytowany biskup Kościoła.

Od 1982 do 31 sierpnia 2010^[3] w parafii zelowskiej służyli Wiera i Mirosław Jelinkowie. 14 września 2003 Wiera Jelinek jako pierwsza kobieta w historii Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP została ordynowana na księdza. Obecnie administratorem parafii jest ks. Tomasz Pieczko.

Agendy parafii

• Przedszkole Edukacyjne im. Jana Amosa Komeńskiego w Zelowie
• Pozaszkolny Punkt Katechetyczny
• Muzeum w Zelowie – Ośrodek Dokumentacji Dziejów Braci Czeskich
• Międzynarodowe Centrum Spotkań "Dom Zborowy"
• Galeria Domu Zborowego
• Zelowskie Dzwonki – jedyny w Polsce zespół grający na dzwonach ręcznych, kierowany przez ks. Wierę Jelinek.
• Cmentarz ewangelicko-reformowany w Zelowie
• Tygodnie Ewangelizacyjne w Zelowie

Duchowni parafii w Zelowie

• 1803–1808 – Jakub Bogumił Stetna, dojeżdżający z Grodźca
• 1808–1814 – Tomas Kovac, dojeżdżający z Taboru
• 1817–1819 – Jan Fabry
• 1819–1830 – Aleksander Teodor Głowacki, usunięty^[4]
• 1831–1871 – Jan Teodor Mozes
• 1871 – Karol Henkel
• 1871–1887 – Hugo Teodor Sikora
• 1887–1890 – Adolf Szefer, dojeżdżający
• 1890 – Fryderyk Jelen, dojeżdżający
• 1895–1899 – Adolf Górawin Garszyński, usunięty^[4]
• 1899–1901 – Fryderyk Jelen
• 1901–1908 – Stefan Skierski
• 1909 – Tomasz Kacper Tosio
• 1909–1919 – Bohumil Radechovsky, usunięty^[4]
• 1919–1920 – Stefan Skierski, dojeżdżający
• 1921–1930 – Wilhelm Fibich
• 1930 – Ludwik Zaunar
• 1931–1934 – Aleksander Piasecki
• 1934–1935 – Jerzy Wacław Jelen, dojeżdżający z Warszawy
• 1935–1938 – Wilhelm Fibich, usunięty^[4]
• 1938 – Ludwik Zaunar
• 1939 – Roman Mazierski, dojeżdżający
• 1939–1949 – Jarosław Niewieczerzał
• 1949–1950 – Władysław Paschalis-Ochedowski
• 1950 – Jan Niewieczerzał, dojeżdżający
• 1950–1952 – Władysław Paschalis, dojeżdżający
• 1952 – Zdzisław Tranda, student teologii, dojeżdżający
• 1952 – Bogdan Tranda, student teologii, dojeżdżający
• 1952–1979 – Zdzisław Tranda
• 1979–1982 – Zdzisław Tranda, dojeżdżający z Warszawy
• 1979–1982 – Mirosław Jelinek, student teologii
• 1982–2010 – Mirosław Jelinek
• (1982) 2003–2010 – Wiera Jelinek
• 2010–2013 – ks. Roman Lipiński
• od 2013 – Tomasz Pieczko

Wybrani znani parafianie

• Jan Jelínek
• Waldemar Krygier

Zobacz też

• Kościół ewangelicko-reformowany w Zelowie
• Szlak „Osady Braci Czeskich”
• Czesi w Polsce

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Parafia Ewangelicko-Reformowana w Zelowie
• Cmentarz ewangelicko-reformowany w Zelowie
• Zelowskie Dzwonki. zelandia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-19)].