Parafia Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Brzozie

Parafia Najświętszej Marii Panny Królowej Polski

Kościół parafialny
Państwo	Polska
Siedziba	Brzoza
Adres	86-061 Brzoza
Data powołania	1924
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Diecezja	bydgoska
Dekanat	Łabiszyn
Kościół	Najświętszej Marii Panny Królowej Polski
Proboszcz	ks. Wojciech Szukalski
Wezwanie	Najświętszej Marii Panny Królowej Polski
Wspomnienie liturgiczne	3 maja
Położenie na mapie gminy Nowa Wieś Wielka Parafia Najświętszej Marii Panny Królowej Polski
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Parafia Najświętszej Marii Panny Królowej Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Parafia Najświętszej Marii Panny Królowej Polski
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego Parafia Najświętszej Marii Panny Królowej Polski
53°01′40″N 18°00′43″E/53,027778 18,011944
Strona internetowa

Parafia Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Brzozie – rzymskokatolicka parafia w dekanacie Łabiszyn diecezji bydgoskiej.

Zasięg

Parafia obejmuje wieś Brzoza, a także miejscowości: Chmielniki, Emilianowo, Kobylarnia, Nowe Smolno, Olimpin oraz Piecki^[1].

Historia

Do 1924 r. kościołem parafialnym dla Brzozy była fara bydgoska. W 1915 r. w Przyłękach miejscowa gmina wyznaniowa wystawiła niedużą świątynię^[2], która służyła ewangelikom.

Starania o powołanie nowej parafii rzymskokatolickiej w Brzozie podjęto w 1921 roku. Wojewoda poznański w piśmie do konsystorza gnieźnieńskiego z 13 lutego tego roku informował, że mieszkańcy Brzozy pragną mieć kościół parafialny w swojej wsi, gdyż są zbyt oddaleni od kościoła parafialnego w Bydgoszczy. Na przeszkodzie stanął brak kaplicy, na którą proponowano zamienić zbór w Przyłękach, względnie spichlerz w Brzozie^[3].

10 kwietnia 1924 r. arcybiskup gnieźnieński Edmund Dalbor z dotychczasowej bydgoskiej parafii farnej erygował pięć nowych parafii, w tym cztery parafie w Bydgoszczy oraz parafię Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Brzozie-Przyłękach. Obejmowała ona miejscowości z dawnej parafii bydgoskiej: Brzozę wraz z osadą przy jeziorze Jezuickim, Ciele, Emilianowo, Łażyn, Piecki, Prądki, Przyłęki, Stryszek, Zielonkę, oraz miejscowości dotychczas należące do parafii łabiszyńskiej: Czynowiec, Kobylarnię, Olimpin, Antoniewo, Smolno i Wałownicę^[4]. Za kościół parafialny miała służyć tymczasowo kaplica poewangelicka w Przyłękach, a za plebanię domek we wsi^[3]. Dekret wszedł w życie 1 maja 1924 roku.

Liczba wiernych parafii wynosiła początkowo 1207 osób^[2]. W 1924 roku do parafii w niedziele i święta dojeżdżał z Bydgoszczy ks. kanonik Jan Konopczyński. Pierwszym stałym administratorem nowej parafii z siedzibą w Przyłękach był ks. Stanisław Budrys, w latach 1927–1932 ks. Feliks Kaszuba, a następnie ks. Franciszek Ksawery Laczkowski, zamordowany przez Niemców w bydgoskiej Dolinie Śmierci w 1939 roku^[2].

Ks. Budrys chciał przebudować byłą ewangelicką szkołę w Przyłękach na plebanię, do czego jednak nie doszło wskutek sprzeciwu mieszkańców Brzozy. 26 października 1925 r. powołali oni komitet budowy kościoła w Brzozie, który stopniowo zyskiwał poparcie władz administracyjnych. W 1934 roku dzięki staraniom ks. Laczkowskiego oraz starosty bydgoskiego, rozpoczęto budowę kościoła. Miejsce wybrane pod nową świątynię wybrano nieprzypadkowo – w styczniu 1919 r. toczyły się tutaj walki w czasie powstania wielkopolskiego. 17 czerwca 1934 r. kamień węgielny pod budowę poświęcił arcybiskup gnieźnieński Antoni Laubitz. Kosztem 10 tys. złotych wybudowano w ciągu 3 lat świątynię według projektu Stefana Cybichowskiego^[5].

W październiku 1937 r. proboszcz parafii Najświętszego Serca Jezusa w Bydgoszczy ks. Kazimierz Stepczyński poświęcił kościół w Brzozie, który stał się świątynią parafialną, natomiast kaplica w Przyłękach stała się kościołem filialnym^[2]. 15 maja 1938 r. kościół w Brzozie został konsekrowany przez prymasa Polski kard. Augusta Hlonda. Według aktu erekcyjnego kościół i parafia otrzymały wezwanie Matki Boskiej Częstochowskiej Królowej Korony Polskiej.

W okresie międzywojennym dosyć prężnie rozwijały się w parafii różnego rodzaju bractwa i stowarzyszenia chrześcijańskie, m.in. bractwa: Matek Chrześcijańskich, Różańca Św., Rozkrzewiania Wiary, Dzieciątka Jezus, Wstrzemięźliwości, Trzeci Zakon św. Franciszka, Apostolat Modlitwy, Akcja Katolicka, Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej, Katolickie Stowarzyszenie Mężów i Kobiet, Krucjata Eucharystyczna oraz Stowarzyszenie Straży Pożarnej^[3]. W latach 30. XX w. liczba katolików w parafii wynosiła ok. 1300 osób, co stanowiło ok. 46% ludności całej parafii.

W czasie II wojny światowej władze hitlerowskie odebrały świątynię katolikom i przekazały w użytkowanie ewangelikom. Polacy gromadzili się na modlitwę w kościele filialnym w Przyłękach, ale wkrótce i tę świątynię zamknięto. Po zakończeniu wojny kościoły w Brzozie i Przyłękach ponownie zostały przejęte przez katolików^[3].

W 1946 r. utworzono parafię Matki Boskiej Bolesnej w Cielu, która objęła część dotychczasowej parafii Brzoza-Przyłęki, m.in. wsie Prądki, Zielonka i Ciele. Opiekę duszpasterską nad nowo utworzoną parafią sprawował proboszcz Brzozy Stanisław Mocny, który dojeżdżał do Ciela do roku 1963^[2].

Pierwszym administratorem parafii Brzoza-Przyłęki po II wojnie światowej był ks. Jan Jarocki, któremu 7 marca 1945 r. powierzono okręg duszpasterski składający się także z parafii w Nowej Wsi Wielkiej. 1 listopada 1946 r. na miejsce ks. Jarockiego (który pozostał w Nowej Wsi Wielkiej) parafię w Brzozie-Przyłękach otrzymał w zarząd ks. Edward Kaczyński, a od 15 lutego 1947 r. ks. Stanisław Mocny. Liczba parafian zwiększała się stopniowo od 1370 w 1947 roku do 1526 w 1967 roku i 2430 w 1994 roku^[3].

25 marca 2004 r. parafia znalazła się w strukturach nowo powstałej diecezji bydgoskiej, a 1 września 2008 r. w dekanacie Łabiszyn.

7 października 2009 roku biskup bydgoski Jan Tyrawa wydzielił z parafii w Brzozie nową parafię Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Przyłękach, której świątynią parafialną została kaplica w Przyłękach.

Proboszczowie

Lista proboszczów w parafii^[3]:

• 1924–1927 : ks. Stanisław Budrys (ur. 1889, wyśw. 1916^[6][7])
• 1927–1932 : ks. Feliks Kaszuba
• 1932–1939 : ks. Franciszek Ksawery Laczkowski – budowniczy kościoła, zamordowany przez Niemców w bydgoskiej Dolinie Śmierci w listopadzie 1939 roku, po wojnie jego zwłoki ekshumowano i 13 maja 1947 r. złożono na cmentarzu parafialnym w Brzozie^[3].
• 1945–1946 : ks. Jan Jarocki
• 1946–1947 : ks. Edward Kaczyński
• 1947–1985 : ks. Stanisław Mocny
• 1985–1986 : ks. Ryszard Kiełczewski
• 1986–1989 : ks. Jan Graczyk
• 1989–2014 : ks. Bogusław Kühn
• od 2014 : ks. Wojciech Szukalski

Przypisy

Bibliografia

• Brzoza – Parafia pw. NMP Królowej Polski. diecezja.bydgoszcz.pl. [dostęp 2017-04-29].