Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Dziśnie

Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Dziśnie

Парафія Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Панны Марыі y Дзісну

Kościół parafialny
Państwo	Białoruś
Obwód	witebski
Siedziba	Dzisna
Adres	ul. Puszkina 3a, Dzisna
Data powołania	1582
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Diecezja	witebska
Dekanat	Miory
Kościół	Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Dziśnie
Administrator	Ks. Andrzej Kulik
Wezwanie	Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
Wspomnienie liturgiczne	8 grudnia, św. Tekli- 23 września
Położenie na mapie obwodu witebskiego Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Dziśnie
Położenie na mapie Białorusi (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Dziśnie
55°34′12,1″N 28°11′43,5″E/55,570028 28,195417

Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Dziśnie (biał. Парафія Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Панны Марыі y Дзісну) – parafia rzymskokatolicka w Dziśnie. Należy do dekanatu miorskiego diecezji witebskiej. Powstała w XVI w., znajduje się 44 km od Mior, siedziby dekanatu.

Historia

XVI–XVIII w.

W 1583 roku stanął tu kościół parafialny z fundacji króla (w 1582 r.) Stefana Batorego, który powierzył nad nim opiekę jezuitom z Połocka. W 1630 roku ziemianin z Połocczyzny, Krzysztof Małkiewicz-Chiałczowski zaprosił do Dzisnej franciszkanów, ufundował dla nich klasztor z kościołem i dzwonnicą. Były to budynki z drewna, wzniesione nad brzegiem Dźwiny. Później podarował im majątek Klimowszczyzna. W 1744 r. teren parafii obejmował miejscowości: Dzisna, Horki, Hołomyśl, Podźwinie, Wianuza, Doroszkowicze, Kamionka, Bardziłowicze, Pohost, Tabołki, Czmiony, Ostry koniec, Borkowicze, Ziabki, Dziernowicze, Zabiały, Ostrow, Kotowicze, Ist, Cwiecino, Ostrowno, Jazno, Kuryłowicze, Paciacin, Prudzianki, Uście. W 1772 r. w klasztorze mieszkało 5 kapłanów zakonnych i 2 braci laików. W 1773 r. na miejscu drewnianego kościoła franciszkanie wybudowali nowy kościół w stylu barokowym pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Murowana świątynia o wymiarach 35 x 16 m miała ściany o grubości 1,5 m.

XIX w.

W 1818 r. wybudowano również murowany klasztor. Po upadku powstania listopadowego, w 1831 r. (wg innych źródeł w 1833 r.) kościół został zamknięty, a zakonnicy zmuszeni do opuszczenia miasta. Z powodu trudności w przebudowie świątyni na prawosławną, w 1839 r. przekazano ją katolickiej diecezji mińskiej. W 1851 r. została konsekrowana przez biskupa wileńskiego Wacława Żylińskiego. W 1860 r. parafia liczyła ok. 4000 wiernych i posiadała kilka innych świątyń: 4 filie: Ponizof, Prosiłkowicze, Czerepy, Peresław; 5 kaplice: Zaucie, Kotowicze, Użmiony, Rużmionty, Dorożkiewicze. Kościół znacznie ucierpiał podczas pożaru w 1882 r., jednak w następnym roku został odbudowany dzięki ks. Piotrowi Walickiemu i przez niego poświęcony.

Kościół w 1936 r.

XX w.

Po licznych zamknięciach świątyń katolickich przez władze carskie, w 1910 r. (już po ukazie tolerancyjnym z 1905 r.) odnowiono duszpasterstwo w pozostałych kaplicach na terenie miejscowości: Prosiłkowicze, Czerepy (d. filia), Zaucie, Uźmiony, Kotowicze, Rużmonty. Kościół nie ucierpiał podczas I wojny światowej. W dwudziestoleciu międzywojennym parafia należała do dekanatu głębockiego w archidiecezji wileńskiej. W 1938 r. kościół ponownie przejęli franciszkanie, ale rok później, po agresji Armii Czerwonej na Polskę, ich praca duszpasterska została przerwana, a ks. Walerian Michno aresztowany przez NKWD i wywieziony. Z początkiem lipca 1941 r., kiedy wojska niemieckie doszły nad Dźwinę i przechodził tędy front, spłonęła plebania, dzwonnica i dach kościoła. Po zakończeniu II wojny światowej katolicy mieszkający w mieście chcieli odbudować świątynię, ale nie pozwoliły na to władze komunistyczne. W 1958 r. żołnierze Armii Czerwonej wysadzili kościół w powietrze razem z grobami, które znajdowały się w podziemiach. Według miejscowych uczyniono tak, aby nie drażnić wodza rewolucji Włodzimierza Lenina, którego pomnik znajdował się niedaleko kościoła^[1]. Ocalały jedynie trzy ściany budynku, wschodnia, frontowa ściana została zburzona. W następnych latach w kościele znajdowało się miejskie wysypisko śmieci i strzelnica milicji.

XXI w.

Od 1991 r. do Dzisny przyjeżdżali ks. Robert Krzywicki, ks. Kazimierz Okuszko z Prozoroków, ks. Władysław Pietrajtis, ks. Aleh Butkiewicz, ks. Paweł Samsonow z Mior^[2].

W 2003 r. (wg innych źródeł w latach 80. XX w.^[3]) z funduszy polskiej parafii do południowej ściany budynku, w miejscu dawnej zakrystii, dobudowano przybudówkę z przeznaczeniem na kaplicę. Odbywały się w niej nabożeństwa w niedziele i święta. 12 listopada 2005 roku parafię odwiedził arcybiskup częstochowski ks. Stanisław Nowak^[1]. W 2006 r. Austria zaoferowała pomoc finansową w odbudowie kościoła, którą rozpoczęto w maju 2007 r. W 2012 r. został pokryty dachem. Budynek znajdował się na liście historyczno-kulturalnych zabytków Białorusi. Wówczas 25% kosztów odbudowy kościoła poniosłyby władze białoruskie. Aby to nie nastąpiło, obiekt skreślono z listy.

Na cmentarzu w latach 90. XX w. wybudowano na miejscu poprzedniej nową kaplicę.

Proboszczowie parafii

Przypisy

Bibliografia

• Strona catholic.by
• Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP na stronie internetowej radzima.org
• Kościół i parafia katolicka Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny na stronie internetowej radzima.net