Parafia Przemienienia Pańskiego w Cmolasie

Sanktuarium
Przemienienia Pańskiego
w Cmolasie
Ilustracja
Zabytkowy kościół z XVII w.
Państwo

 Polska

Siedziba

Cmolas

Adres

Cmolas 252 a
36-105 Cmolas

Data powołania

1462

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Diecezja

rzeszowska

Dekanat

Kolbuszowa Wschód

Kościół

Przemienienia Pańskiego

Filie

Cmolas, Hadykówka, Mechowiec

Proboszcz

ks. kan. Marek Kędzior

Wezwanie

Przemienienia Pańskiego

Położenie na mapie gminy Cmolas
Mapa konturowa gminy Cmolas, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „SanktuariumPrzemienienia Pańskiegow Cmolasie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „SanktuariumPrzemienienia Pańskiegow Cmolasie”
Położenie na mapie powiatu kolbuszowskiego
Mapa konturowa powiatu kolbuszowskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „SanktuariumPrzemienienia Pańskiegow Cmolasie”
Ziemia50°17′38,760″N 21°44′34,058″E/50,294100 21,742794
Strona internetowa


Parafia pw. Przemienienia Pańskiego w Cmolasie – parafia rzymskokatolicka znajdująca się w diecezji rzeszowskiej w dekanacie Kolbuszowa Wschód. Erygowana w 1462 roku[1]. Mieści się pod numerem 252A, przy drodze krajowej nr 9 RadomBarwinek.

Historia

U schyłku XVI w. miało miejsce wydarzenie o brzemiennych dla Cmolasu i całej parafii skutkach. 6 sierpnia 1585 roku trzynastoletni syn szlachcica, Wojciech Borowiusz, wracając z lekcji w szkole parafialnej doznał cudownego objawienia. Spomiędzy obłoków wyłoniła się postać Pana Jezusa z rozpostartymi rękami w otoczeniu licznych świętych. Widzenie trwało przez dłuższą chwilę i wywarło znaczący wpływ na przyszłe życie małego wówczas Wojciecha Borowiusza. Pod koniec swojego życia stał się inspiratorem kultu Przemienienia Pańskiego w Cmolasie.

Na miejscu cudownego widzenia stanęła najpierw kaplica, a opodal niej szpital. Protokół wizytacji z 1646 określa te budowle jako "świeżo wybudowane". W 1674 wzniesiono kościół pw. Przemienienia Pańskiego. W tym samym roku (5.09.) bp Mikołaj Oborski poświęcił świątynię zwaną odtąd "szpitalną". W głównym ołtarzu umieszczono obraz fundowany przez ks. Borowiusza, przedstawiający Przemienienie na górze Tabor. Już z 1674 pochodzi pierwsza wzmianka o doznanych za jego pośrednictwem łaskach. W ciągu kolejnych lat systematycznie rosła liczba ofiarowanych obrazowi wotów. Po wzniesieniu w Cmolasie nowej świątyni parafialnej, w 1972 przeniesiono do niej cudowny obraz, a w kościółku szpitalnym umieszczono jego wierną kopię.

Cudowny obraz

Wykonany został w połowie XVII w. w warsztacie krakowskim. Malowane olejno na płótnie i naciągnięte na deskę przedstawienie, o wymiarach 215 x 145 cm, ukazuje moment Przemienienia Pańskiego na górze Tabor, według relacji ewangelisty Mateusza. Dwustrefowa kompozycja mieści u góry centralnie ukazaną postać Jezusa odzianego w białą szatę i otoczonego kłębiastymi chmurami. Po bokach Chrystusa klęczą Mojżesz z tablicami Dziesięciorga Przykazań i Eliasz. W dolnej części, na tle góry znajdują się trzej apostołowie: Jakub, Piotr i Jan ukazani w pozach zdradzających głębokie poruszenie. W 1735 r. przy okazji renowacji kościoła książę Paweł Sanguszko ufundował srebrne sukienki dla obrazu. Ponieważ nie pasowały one do postaci Jezusa, obraz przemalowano, co zresztą było częstą praktyką w tamtych czasach. W 1748 r. wizerunek komisyjne uznano za łaskami słynący. Z takim wystrojem był czczony przez wiernych przez prawie dwa i pół wieku. Dopiero ostatnia konserwacja, przeprowadzona przez artystów-konserwatorów Irenę i Andrzeja Chojkowskich (1972), przywróciła obrazowi pierwotne piękno.

Podsumowanie

Ufundowana w 1462 r.[1] parafia w Cmolasie uzyskała pełną samodzielność w 1489 r. Obejmowała dużą połeć Puszczy Sandomierskiej. W XVIII w. wydzielono z niej parafie w Majdanie (Królewskim) oraz w Trzęsówce, a w 200 lat później w Porębach Dymarskich (1981). Życie religijne skupiało się początkowo w drewnianym kościele pw. św. Stanisława Biskupa, a w XVIII w. już w czterech świątyniach. Kolejne wzniesiono w 2. poł. XX w. Na terenie parafii istniały liczne instytucje kościelne, na uwagę zasługuje szczególnie prepozytura szpitalna, ochronka oraz szkoła mogąca poszczycić się wybitnymi absolwentami.

Przypisy

  1. a b Kazimierz Szkaradek, Sławomir Zych, Zarys dziejów parafii Cmolas w latach 1462-1772, „Rocznik Kolbuszowski”, 7, 2003, s. 27-49.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Subcarpathian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
Japanese Map symbol (Church).svg
Japanese map symbol "Church". U+26EA
Cmolas (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Cmolas - kościół szpitalny, ob. fil. Przemienienia Pańskiego.jpg
Autor: Łukasz Niemiec, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Cmolas, kościół szpitalny, ob. fil. p.w. Przemienienia Pańskiego, 1646-1648, 1674, 1874, 1930, 1993