Parafia Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie
 Cerkiew prawosławna przy ulicy Szpitalnej | |
| Państwo |  Polska |
|---|---|
| Siedziba | Kraków–Stare Miasto |
| Adres | ul. Szpitalna 24 31-024 Kraków |
| Data powołania | 1918 |
| Wyznanie | prawosławne |
| Kościół | Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny |
| Diecezja | łódzko-poznańska |
| Dekanat | Kraków |
| Cerkiew | Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy |
| Filie | punkt duszpasterski w Zakopanem |
| Proboszcz | ks. prot. mgr Jarosław Antosiuk |
| Wezwanie | Zaśnięcia Bogurodzicy |
| Wspomnienie liturgiczne | 15/28 sierpnia |
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Krakowa  | |
 50°03′47,1″N 19°56′28,1″E/50,063083 19,941139 | |
| Strona internetowa | |
Parafia Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy – parafia prawosławna w Krakowie, w dekanacie Kraków diecezji łódzko-poznańskiej.
Na terenie parafii funkcjonuje 1 cerkiew:
Historia
Parafia powstała w 1918. W okresie międzywojennym była to placówka wojskowa. Na cerkiew zaadaptowano budynek dawnej ujeżdżalni koni w koszarach przy ulicy Lubicz. Od 1922 parafia należała (jako jedyna) do dekanatu krakowskiego, który wszedł w skład diecezji warszawsko-chełmskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
W 1927 cerkiew przeniesiono do „Wielkiej Sali” koszar przy Placu Na Groblach. We wnętrzu umieszczono ikonostas sprowadzony ze zlikwidowanej cerkwi w Miechowie, który następnie uzupełniono ikonami (zarówno zabytkowymi, jak i nowo napisanymi). W czasie II wojny światowej hitlerowcy eksmitowali cerkiew z koszar.
W 1940 kolejną świątynię parafialną urządzono w dawnej synagodze Ahawat Raim (wykorzystywanej przez okupantów niemieckich jako stolarnia) przy ulicy Szpitalnej. Budynek został przystosowany do potrzeb liturgii prawosławnej i konsekrowany jako cerkiew Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy Maryi. W latach 1940–1945 Kraków był oficjalną rezydencją biskupa krakowskiego i łemkowskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w Generalnej Guberni.
W 1948 parafia (wraz z całym dekanatem krakowskim) weszła w skład diecezji łódzko-poznańskiej. W tym samym roku wspólnota zyskała stałego proboszcza.
Pod koniec lat 60. XX w. rozpoczęto generalny remont i przebudowę świątyni, przy znacznej pomocy finansowej ze strony państwa. Prace trwały do 1984. W tym czasie cerkiew wyposażono w nowy ikonostas, autorstwa prof. Jerzego Nowosielskiego. Po zakończeniu remontu cerkiew została ponownie konsekrowana.
Pod koniec lat 90. wykonano (pod kierunkiem Jerzego Nowosielskiego) polichromie w refektarzu cerkwi.
10 stycznia 2014 dekretem arcybiskupa łódzkiego i poznańskiego Szymona otwarto przy krakowskiej parafii Diecezjalne Biuro Pielgrzymkowe, organizujące wyjazdy do prawosławnych sanktuariów[1].
Od marca 2022 r. parafia posiada kwaterę na cmentarzu komunalnym w Podgórkach Tynieckich[2].
Filia w Zakopanem
Od 2005 duchowny z krakowskiej parafii odprawia w dniu 7 stycznia (Boże Narodzenie według starego stylu) nabożeństwo prawosławne w Zakopanem (w rzymskokatolickim „starym kościółku” przy ulicy Kościeliskiej). Od 2019 r. w mieście działa stały prawosławny punkt duszpasterski[3]. Nabożeństwa były celebrowane w rzymskokatolickiej kaplicy Najświętszego Serca Jezusa na Jaszczurówce w ostatnią sobotę każdego miesiąca[4]. Od marca 2022 r., w związku z przebywaniem wielu uchodźców z Ukrainy w województwie małopolskim, nabożeństwa są odprawiane w „starym kościółku” w co drugą niedzielę[5].
Wykaz proboszczów
- 1948–1950 – ks. Aleksander Surwiłło
- 1950–1962 – ks. Aleksander Czubuk-Podolski
- 1962 – ks. Mikołaj Ościanko
- 1962–1985 – ks. Eugeniusz Lachocki
- 1985–2004 – ks. Witold Maksymowicz
- od 2004 – ks. Jarosław Antosiuk
Zobacz też
- Witold Maksymowicz
Przypisy
- ↑ Paweł Krysa: W Krakowie powstało Diecezjalne Biuro Pielgrzymkowe. cerkiew.pl, 22 stycznia 2014. [dostęp 2021-04-25].
- ↑ ks. Jarosław Antosiuk: Powstała Prawosławna Kwatera na Cmentarzu w Krakowie. diecezjalp.cerkiew.pl, 29 marca 2022. [dostęp 2022-03-30].
- ↑ ks. Jarosław Antosiuk: Prawosławne nabożeństwa w Zakopanem. orthodox.p, 17 maja 2019. [dostęp 2019-05-18].
- ↑ ks. Marcin Bielawski: Zakopane – Liturgia Święta. diecezjalp.cerkiew.pl, 31 października 2019. [dostęp 2019-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-05)].
- ↑ o. Dionizy (Awksietijuk): Ważna informacja, Zakopane. diecezjalp.cerkiew, 20 marca 2022. [dostęp 2022-03-21].
Bibliografia
- Kalendarz Prawosławny 2013, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 1425-2171, s. 228
- Hierarchia i kler kościoła prawosławnego w granicach II Rzeczypospolitej i Polski powojennej w XIX–XXI wieku, ks. Grzegorz Sosna i m. Antonina Troc-Sosna, Ryboły 2012
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
.svg)
Japanese map symbol "Church". U+26EA
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Kraków. Punkty graniczne mapy:
- N: 50.15 N
- S: 49.95 N
- W: 19.76 E
- E: 20.26 E
Autor: Jakub Hałun, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cerkiew prawosławna przy ulicy Szpitalnej 24 w Krakowie, budynek dawnej bożnicy Ahawat Raim