Paranthropus boisei

Paranthropus boisei
(Leakey, 1959)
Okres istnienia: 2,3–1,2 mln lat temu
2.3/1.2
2.3/1.2
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Rząd

naczelne

Rodzina

człowiekowate

Rodzaj

Paranthropus

Gatunek

Paranthropus boisei

Paranthropus boiseigatunek wymarłego hominida, przedstawiciel australopiteków masywnych, który zamieszkiwał Afrykę ok. 2,3–1,2 mln lat temu. Miał silne i duże szczęki wyposażone w szerokie zęby służące do rozcierania roślinnego pokarmu. Równie masywnie zbudowana była jego czaszka, która m.in. posiadała wydatny grzebień kostny na wierzchu (służący do przyczepu rozbudowanych mięśni żuchwy).

Pierwotnie zaliczany do rodzaju Australopithecus jako A. boisei.

Z powodu skąpości skamielin trudno ocenić jego wysokość.

Czaszka OH 5 („Zinj”) znaleziona w 1959 roku przez Mary Leakey

Mary Leakey dokonała wielu ważnych odkryć, rozpoczynając swoją pracę już w latach 30. XX w. u boku męża Louisa Leakeya. Między innymi w 1959 roku odkryła w Wąwozie Olduvai skamieniałą czaszkę, skatalogowaną jako OH 5, należącą do przedstawiciela gatunku Paranthropus boisei. Małżonkowie Leakey nazwali pierwotnie ten nowy gatunek Zinjanthropus boisei (Zinj to dawna arabska nazwa Afryki Wschodniej, a Boise to nazwisko angielskiego przemysłowca, który finansował badania małżeństwa Leakeyów), a pieszczotliwie nazywali go Zinj albo Dziadek do orzechów (Nutcracker) – z powodu wielkich szczęk jakby stworzonych do łupania orzechów. Analizy izotopowe sugerują jednak, że P. boisei żywił się głównie trawami i ciborowatymi. Budowa twarzoczaszki może być przystosowaniem do zjadania dużych ilości pokarmu o niskiej wartości odżywczej, a nie twardych pokarmów, takich jak orzechy[1].

Synonimy

  • Zinjanthropus boisei (zinjantrop)
  • Australopithecus boisei
  • Paranthropus robustus boisei


Przypisy

  1. Thure E. Cerling, Emma Mbua, Francis M. Kirera, Fredrick Kyalo Manthi, Frederick E. Grine, Meave G. Leakey, Matt Sponheimer, Kevin T. Uno. Diet of Paranthropus boisei in the early Pleistocene of East Africa. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 108 (23), s. 9337-41, 2011. DOI: 10.1073/pnas.1104627108. (ang.). 

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Anthroplogy - human skull of a boy.JPG
Autor: High Contrast, Licencja: CC BY 3.0 de
Anthroplogy - human skull of a boy. The skull is of a boy that was likely about 8 years old. The age of the skull itself is not known. Note the mandibular central incisors breaking through.
Paranthropus boisei skull.jpg
Autor: Durova, Licencja: CC BY-SA 3.0
Replica Paranthropus boisei (jr synonym Paranthropus boisei) skull. Cast from originals. Skull discovered by Mary Leakey, Olduvai Gorge, Tanzania 1959 - 1.75 million years old. Jaw discovered by Kamoya Kimeu 1964 - 1.5 million years old. Displayed at Museum of Man, San Diego, California.
Sahelanthropus tchadensis Toumai lateral view.jpg
(c) Oryctes, CC BY-SA 3.0
Cast of the Sahelanthropus tchadensis holotype cranium TM 266-01-060-1, dubbed Toumaï, in facio-lateral view.
Homo erectus.jpg
Autor: Thomas Roche from San Francisco, USA, Licencja: CC BY-SA 2.0
Homo erectus, Museum of Natural History, Ann Arbor, Michigan, November 2007.
Australopithecus africanus STS, Mrs.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Alberto Salguero (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pablo Alberto Salguero Quiles
Paranthropus-boisei-Nairobi.JPG
Autor: Bjørn Christian Tørrissen, Licencja: CC BY-SA 3.0
The skull of Paranthropus boisei, known as KNM ER 406, photographed at the Nairobi National Museum in August 2012.