Park Krajobrazowy Dolina Słupi
 Rzeka Słupia | |
| park krajobrazowy | |
| Państwo |  Polska |
|---|---|
| Województwo |  pomorskie |
| Położenie | gminy: Kobylnica, Dębnica Kaszubska, Czarna Dąbrówka, Borzytuchom, Kołczygłowy, Bytów, Słupsk |
| Mezoregion | Wysoczyzna Polanowska, Pojezierze Bytowskie |
| Data utworzenia | 1981 |
| Akt prawny | Uchwała Nr X/42/81 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Słupsku w sprawie utworzenia Parku Krajobrazowego "Dolina Słupi"[1] |
| Powierzchnia | 370,40 km² |
| Powierzchnia otuliny | 831,70 km² |
| Obszary chronione | rezerwaty przyrody: 8 w parku, 6 w otulinie |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 54°18′05″N 17°14′44″E/54,301389 17,245556 | |
| Strona internetowa | |
Park Krajobrazowy Dolina Słupi – park krajobrazowy położony w okolicach miasta Słupska, obejmujący dolinę rzeki Słupi.
Park utworzony został w 1981 r., w celu ochrony szczególnie cennych walorów krajobrazowych Doliny Słupi i okolicznych wzgórz morenowych. Jest jedynym w województwie pomorskim parkiem typu dolinnego. Powierzchnia parku wynosi 370,40 km², natomiast jego otulina zajmuje 831,70 km²[2]. Ponad 70% obszaru stanowią lasy liściaste i mieszane. W niedużych wsiach leżących na tym terenie zachowane zostały zabytki architektoniczne, głównie sakralne, oraz zespoły pałacowo-parkowe.
.jpg)
W parku znajdują się trzy spośród czterech elektrowni stanowiących tak zwany System Energetyczny Słupi. Powstał on w latach 1904–1925. Tu także występują naturalne stanowiska rzadkich roślin i miejsca gniazdowania ptaków chronionych, między innymi bielika. W 2003 r. żyła tu co najmniej jedna rodzina wilków[3], a przed rokiem 1900 spotykano niedźwiedzie.
Geografia
Położenie
Według regionalizacji fizycznogeograficznej Jerzego Kondrackiego Park Krajobrazowy Dolina Słupi leży na obszarze megaregionu Pozaalpejska Europa Środkowa, prowincji Nizina Środkowoeuropejska, dwóch podprowincji: Pobrzeży Południowobałtyckich, na obszarze których park położony jest w granicach makroregionu Pobrzeże Koszalińskie, mezoregionu Równina Słupska i Pojezierzy Południobałtyckich, na terenie których park znajduje się w granicach makroregionu Pojezierze Zachodniopomorskie i dwóch mezoregionów: Wysoczyzna Polanowska i Pojezierze Bytowskie[4][5].
Park położony jest w zachodniej części województwa pomorskiego, na obszarze 3 gmin powiatu słupskiego (Kobylnica, Dębnica Kaszubska i Słupsk) i 4 gmin powiatu bytowskiego (Czarna Dąbrówka, Borzytuchom, Kołczygłowy, Bytów)[6]. Zajmuje strefę środkowego i dolnego biegu rzeki Słupia i jej dorzecza od wsi Soszyca do drogi gminnej Krępa Słupska – Łosino. Granice obszaru chronionego na znacznych odcinkach wyznaczają drogi: krajowa nr 21 od zachodu, wojewódzkie nr 210 i nr 212 od północy, nr 209 od południa, powiatowa nr 1334G (Oskowo – Pomysk Wielki) od wschodu. 4 km w kierunku północnym od parku położone jest byłe miasto wojewódzkie Słupsk. Przy granicy północnej leży duża wieś gminna Dębnica Kaszubska. W wewnętrznych granicach parku znajdują się dwie wsie gminne: Kołczygłowy i Borzytuchom.
Rzeźba terenu
Obszar parku w głównej mierze został ukształtowany w wyniku ostatniego zlodowacenia obecnego terenu Polski, nazywanego zlodowaceniem północnopolskim. Konsekwencją tego jest zróżnicowanie wysokościowe obszaru i oraz rozmaitość form terenu. Przeważają pofałdowane powierzchnie wysoczyzn morenowych, poprzecinane dolinami rzek oraz siecią rynien, które współcześnie wypełniają wody jezior. Oś parku stanowi dolina Słupi. Wody rzeki, w wyniku zróżnicowania genetycznego odcinków doliny, płyną albo szerokim, płaskim korytem albo przełomowymi, wąskimi fragmentami o górskim charakterze[7].
Flora
Na terenie parku rozpoznano 476 gatunków roślin naczyniowych, w tym 24 podlegające całkowitej ochronie i 9 ochronie częściowej. Obszar cechuje wysoka lesistość. Lasy pokrywają 72% jego powierzchni. Znaczący w tym udział mają bory sosnowe świeże, w których przeważającym gatunkiem jest sosna zwyczajna, pochodząca w głównej mierze z nasadzeń[7]. Dodatkowo spotkać można drzewa nie występujące pierwotnie na tym obszarze, jak: świerk pospolity, daglezja, jodła pospolita, sosna wejmutka i sosna smołowa[8]. Bory sosnowe parku są zróżnicowane pod względem wiekowym, jednak w większości nie przekraczają 120 lat. Najstarsze drzewostany, których wiek szacuje się na 160 lat, znajdują się m.in. w rejonie wsi Jutrzenka[7].
Ochrona przyrody na obszarze Parku
Istniejące rezerwaty przyrody
- Dolina Huczka
- Gniazda Orła Bielika
- Gołębia Góra
- Grodzisko Borzytuchom
- Jeziora Sitna
- Mechowiska Czaple
- Skotawskie Łąki
- Źródliskowe Torfowisko
Projektowane rezerwaty przyrody
- Anielskie Oczko
- Bagnicowe Uroczysko
- Cztery Jeziora (Jeziora Soszyckie)
- Dolina Starej Słupi
- Grabówko
- Jeziorko Dystroficzne
- Jezioro Czarne
Wyznaczono tu też obszar Natura 2000 „Dolina Słupi” PLB220002.
W granicach parku (według stanu na marzec 2020) istnieje także około 70 pomników przyrody[9]. Wśród pomnikowych drzew dominują dęby szypułkowe i buki pospolite, rzadziej sosny zwyczajne (m.in. „Księżna Anna”[10]) i lipy drobnolistne. Nielicznie reprezentowane są klon jawor, jesion wyniosły, brzoza brodawkowata, jodła pospolita, lipa srebrzysta, klon srebrzysty, jabłoń dzika[11]. Jedynym pomnikiem przyrody nieożywionej jest głaz narzutowy „Smocze jajo”[9][12].
Ochrona przyrody w otulinie Parku
Istniejące rezerwaty przyrody
- Bukowa Góra nad Pysznem
- Gogolewko
- Jeziorka Chośnickie
- Jezioro Cechyńskie Małe
- Jezioro Głęboczko
- Las nad Jeziorem Mądrzechowskim
- Lisia Kępa
Projektowane rezerwaty przyrody
- Dolina rzeki Boruji koło Bytowa
- Jeziorka Dystroficzne
- Jezioro Herta
- Zapceńskie Mechowisko
Przypisy
- ↑ Park Krajobrazowy Dolina Słupi. W: Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-09-17].
- ↑ Uchwała Nr 146/VII/11 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi”. W: Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego Nr 66, Poz. 1461 [on-line]. 2011-06-02. [dostęp 2018-09-17].
- ↑ Andrzej Bereszyński: Wilk w Polsce i jego ochrona. Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 2003, s. 36 i 39. ISBN 83-7160-299-5.
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Jerzy Kondracki. Regiony fizycznogeograficzne Polski. „Poznaj Świat”. nr 4 (137), kwiecień 1964.
- ↑ Podstawowe informacje o Parku Krajobrazowym Dolina Słupi z oficjalnej strony internetowej (pol.). dolinaslupi.pl. [dostęp 2013-09-08].
- ↑ a b c Piotr Konarski, Marcin Miller, Bożena Sikora, Barbara Utracka-Minko: Park Krajobrazowy Dolina Słupi. Park Krajobrazowy Dolina Słupi, s. 7. ISBN 83-904016-0-6.
- ↑ Janina Jasnowska, Mieczysław Jasnowski: Pojezierze Zachodniopomorskie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1983, s. 204, seria: Przyroda polska. ISBN 83-214-0359-X.
- ↑ a b Park Krajobrazowy „Dolina Słupi” (pol.). Pomorski Zespół Parków Krajobrazowych. [dostęp 2017-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-10)].
- ↑ Ogłoszenie Wojewody Słupskiego z dnia 4 grudnia 1978 r. o stanie pomników przyrody województwa słupskiego. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Słupsku Nr 8 poz. 14 z dnia 15.12.1978 r.
- ↑ Pomniki przyrody (pol.). Park Krajobrazowy „Dolina Słupi”. [dostęp 2017-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-07)].
- ↑ O Nas. Park Krajobrazowy „Dolina Słupi” (pol.). Park Krajobrazowy „Dolina Slupi”. [dostęp 2020-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-07)].
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona internetowa Parku
- Wideo dokumentalne o Parku
- Park Krajobrazowy Dolina Słupi. W: Słupski Serwis Informacyjny SSI.slupsk.pl [on-line]. [dostęp 2013-05-03].
Media użyte na tej stronie
Shiny green button/marker widget.
Autor: Gdaniec, Licencja: CC BY 3.0
Elektrownia wodna na Słupi w Strudze
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.92 N
- S: 53.40 N
- W: 16.65 E
- E: 19.75 E
Autor: Michał Przybylski, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
To jest fotografia obszaru chronionego w ramach programu Natura 2000 o identyfikatorze