Park Krajobrazowy Góry Opawskie

Park Krajobrazowy Góry Opawskie

park krajobrazowy
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Położenie	gminy: Prudnik, Lubrza, Głuchołazy
Mezoregion	Góry Opawskie
Data utworzenia	26 maja 1988
Akt prawny	Uchwała Nr XXIV/193/88 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu[1]
Powierzchnia	49,03 km²
Powierzchnia otuliny	50,33 km²
Obszary chronione	4 rezerwaty przyrody
Dyrekcja	Nadleśnictwo Prudnik
Położenie na mapie województwa opolskiego Park Krajobrazowy Góry Opawskie
Położenie na mapie Polski Park Krajobrazowy Góry Opawskie
50°17′00,9600″N 17°27′11,8800″E/50,283600 17,453300
Strona internetowa

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 4.0

Pomnik Josepha von Eichendorffa w parku w pobliżu Dębowca

Park Krajobrazowy Góry Opawskie – park krajobrazowy obejmujący Góry Opawskie, a więc wschodnią część Sudetów. Został utworzony 26 maja 1988 roku, zajmuje obszar 49,03 km² (otulina 50,33 km²)^[1]. Położony w południowo-zachodniej części województwa opolskiego, przy granicy z Czechami, pomiędzy miastami Prudnik i Głuchołazy, na obszarze Nadleśnictwa Prudnik.

Celem utworzenia parku było zachowanie walorów krajobrazowych części Gór Opawskich, w tym naturalnego ukształtowania terenu, ładu przestrzennego, zachowanie i podtrzymywanie regionalnych form przestrzennych miejscowości położonych w jego granicach, ekosystemów leśnych i łąkowych z charakterystyczną florą i fauną, walorów geologicznych i geomorfologicznych, walorów kulturowych, w tym historycznych śladów kultury materialnej regionu, stwarzanie korzystnych warunków do prawidłowego funkcjonowania systemów przyrodniczych, ich trwałości i zdolności odtwarzania, zwiększanie świadomości ekologicznej lokalnych społeczności w zakresie konieczności zachowania całego bogactwa przyrodniczego jako dziedzictwa i dobra wspólnego^[1].

Historia Parku

W XII i XIII wieku na terenach obecnego Parku wydobywane było złoto, czego pozostałością są szyby, wykopy i usypiska.

Las porastający wzniesienia Gór Opawskich na południowy zachód od Prudnika, zwany Lasem Prudnickim, w przeszłości był własnością miasta Prudnika. Miasto systematycznie przejmowało okoliczne lasy, posiadając wkrótce największe lasy komunalne na Górnym Śląsku około 3400 ha. Od XIX wieku las spełniał rolę turystycznego zaplecza, po 1945 roku uległ funkcjonalnej degradacji.

Zmiany w ustawie O ochronie i kształtowaniu środowiska z 31 stycznia 1980 roku umożliwiły tworzenie nowych przestrzennych form ochrony przyrody.

Następstwem tego była uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu numer XXIV (193) z dnia 26 maja 1988 roku (Dz.U. Województwa Opolskiego z dnia 17 lipca 1989 r., Nr 19, poz. 231), która powołała Park Krajobrazowy Gór Opawskich i Park Krajobrazowy Góra Świętej Anny.

Fizjografia terenu

Budowa geologiczna

Przeważają tu skały zmetamorfizowane: łupki, gnejsy, granity i piaskowce^[2].

Wody powierzchniowe

Obszar Parku należy do obszarów sudeckich o najgęstszej sieci rzecznej. Główne cieki wodne to Biała Głuchołaska, Złoty Potok i Prudnik.

Biała Głuchołaska i Złoty Potok tworzą na kilkukilometrowych odcinkach epigeniczne przełomy, których cechami charakterystycznymi są wysokie podcięcia dolin, wąskie krawędzie i kilkunastometrowe zbocza, wyerodowane w skałach osadowych^[2].

Gleby

Na terenie Parku przeważają gleby gliniaste, lessowe i pyłowe, a wśród typów największą powierzchnię zajmują pseudobielice, gleby brunatne, mady i czarnoziemy^[2].

Położenie geograficzne

Pod względem fizycznogeograficznym Park leży w Górach Opawskich (332.63) we wschodniej części Sudetów (332.2-6) zwanej Sudetami Wschodnimi (332.6), na granicy z Niziną Śląską (318.5).

Park i jego otulina znajdują się na terenie dwóch powiatów:

• prudnickiego, w obrębie gmin: Prudnik, Lubrza
• nyskiego, w obrębie gminy Głuchołazy

Na obszarze Parku i otuliny jest 17 miejscowości (Park: Dębowiec, Gęstwina, Jarnołtówek, Podlesie, Pokrzywna, Wieszczyna; otulina: Chocim, Konradów, Krzyżkowice, Łąka Prudnicka, Moszczanka, Osiedle, Osiedle Pasterówka, Siemków, Trzebieszów, Trzebina, Wierzbiec) i część miast Prudnik i Głuchołazy.

Znajduje się tu najwyższy szczyt Gór Opawskich – Biskupia Kopa (czes. Biskupská kupa) (890 m n.p.m.). Wzniesienia zbudowane są głównie ze skał paleozoicznych. Znajduje się tu wiele dolin i wąwozów. Przez park przypływa Biała Głuchołaska oraz Złoty Potok, tworząc liczne odcinki przełomowe. Otulinę parku częściowo wyznacza rzeka Prudnik.

Około 80% powierzchni parku zajmują lasy. Rosną tu głównie lasy górskie i mieszane wyżynne, z przewagą świerka i buka.

     Teren Parku

     Otulina Parku

Flora Parku

Na obszarze Parku Krajobrazowego występuje ponad 500 gatunków roślin naczyniowych, większość z nich to gatunki rodzime. Gatunki oznaczone grafiką objęte są ochroną ścisłą lub częściową^[3]:

Fauna parku

Na terenie parku występują 163 gatunki zwierząt chronionych z czego 154 gatunki podlegają ochronie ścisłej^[4].

Płazy

• Grzebiuszka ziemna
• Kumak górski
• Kumak nizinny
• Traszka górska
• Salamandra plamista
• Żaba wodna
• Żaba trawna
• Żaba śmieszka

Gady

• Gniewosz plamisty
• Jaszczurka zwinka
• Padalec zwyczajny
• Zaskroniec zwyczajny
• Żmija zygzakowata

Ptaki

• Bocian biały
• Bocian czarny
• Derkacz
• Dudek
• Dzięcioł czarny
• Dzięcioł duży
• Dzięcioł średni
• Dzięcioł zielonosiwy
• Dzięcioł zielony
• Jastrząbek
• Pliszka górska
• Pluszcz zwyczajny
• Puchacz zwyczajny
• Zimorodek zwyczajny

Ssaki

• Dzik
• Gacek brunatny
• Jeleń
• Kret
• Mopek zachodni
• Mroczek pozłocisty
• Nocek duży
• Nocek rudy
• Nocek Natterera
• Podkowiec mały
• Sarna
• Wiewiórka
• Zając

Formy ochrony przyrody

Znak „Obszar Natura 2000 Góry Opawskie”

Rezerwaty przyrody

Najcenniejsze obszary Parku uznane zostały rezerwatami przyrody^[5]

Pomniki przyrody

Natura 2000

Częściowo na terenie Parku Krajobrazowego powstała ostoja Natura 2000 Góry Opawskie o powierzchni 5520,87 ha^[6].

Środowisko kulturowe

Sanktuarium św. Józefa w Prudniku

W parku znajduje się sporo zabytków architektonicznych, należą do nich:

• ruina sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Prudniku, z XVIII w.
• sztolnie, zlokalizowane w rejonie Głuchołaz i Pokrzywnej
• wieża widokowa na Biskupiej Kopie
• zespół zabudowań klasztornych oo. Franciszkanów (z Sanktuarium św. Józefa) wraz z drogą krzyżową w Prudniku
• kaplica św. Anny na Parkowej Górze
• park podworski w Jarnołtówku
• tama na Złotym Potoku
• pomnik Josepha von Eichendorffa w Dębowcu

Szlaki turystyczne

Schemat pieszych szlaków turystycznych w Lesie Prudnickim

Przez Park prowadzą szlaki turystyczne^[7]:

• Główny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza (440 km): Prudnik – Świeradów-Zdrój
• Prudnik – Wieszczyna – Trzebina (19,5 km): Prudnik (stacja kolejowa) – Łąka Prudnicka – Trupina – Wieszczyna – Trzebina
• „Szlak Historyczny Lasów Królewskiego Miasta Prudnik” (17,5 km): Park Miejski w Prudniku – stare dęby w Prudniku – Kapliczna Góra – Kobylica – Dębowiec – rozdroże pod Trzebiną – Sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie – Prudnik–Lipy – Park Miejski w Prudniku
• Jarnołtówek – Pokrzywna (11,3 km): Jarnołtówek – Bukowa Góra – Piekiełko – Plac Langego – Schronisko pod Biskupią Kopą – Przełęcz Mokra – Plac Habla – Przełęcz pod Zamkową Górą – Pokrzywna
• Przełomu Złotego Potoku (10 km): Pokrzywna – Olszak – Żabie Oczko – Skały Karolinki – Jarnołtówek – Skały Karliki – Piekiełko – Gwarkowa Perć – Pokrzywna
• Ścieżka dydaktyczna „Las Prudnicki” (7 km): ul. Dąbrowskiego w Prudniku – stare dęby w Prudniku – Kobylica – Sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie – ul. Dąbrowskiego w Prudniku
• Wmasywie Góry Parkowej (7 km): Głuchołazy-Zdrój – Źródło Juvenia – Przełęcz Siodło – Głuchołazy-Zdrój
• Złotych Górników (7 km): Głuchołazy-Zdrój – Przednia Kopa – Źródło Żegnalce – Grota Góralska – Głuchołazy-Zdrój
• Wieszczyna – przełęcz pod Zamkową Góra (5 km): Wieszczyna – Las Rosenau – przełęcz pod Zamkową Górą

Zobacz też

• ochrona przyrody w Polsce
• lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną
• lista gatunków roślin objętych ochroną częściową
• grzyby chronione
• Polska Czerwona Księga Roślin

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, ElżbietaE. Bajkiewicz-Grabowska (red.), IwonaI. Swenson (red.), ZofiaZ. Aleksandrowicz, Warszawa: PWN, 1998, ISBN 83-01-12677-9, OCLC 830195866 .

Linki zewnętrzne

• Strona Parku