Park Narodowy Bałkanów Środkowych

Park Narodowy Bałkanów Środkowych
Национален Парк Централен Балкан
	park narodowy
Państwo	Bułgaria
Położenie	Stara Płanina
Siedziba	Gabrowo
Data utworzenia	31 października 1991
Powierzchnia	720,21 km²
	Położenie na mapie Bułgarii Park Narodowy Bałkanów Środkowych
	42°46′16,35″N 24°29′43,40″E/42,771208 24,495389

Park Narodowy Bałkanów Środkowych^[2] – park narodowy w Bułgarii, obejmuje środkową i najwyższą część Starej Płaniny, w samym centrum Bułgarii. Od 2011 roku figuruje na liście wstępnej Światowego Dziedzictwa UNESCO, a od 2005 roku uznawany jest przez BirdLife International za ostoję ptaków IBA.

Utworzony został 31 października 1991 na mocy dekretu nr 843; pomysł na jego utworzenie pojawił się już 10 lat wcześniej^[1].

Warunki naturalne

Park ma położenie równoleżnikowe, ciągnie się ze wschodu na zachód przez około 85 km; zajmuje pas o szerokości blisko 10 km^[3]. Powierzchnia parku wynosi 72 021,07 ha (720,2 km²)^[4] (w 1991 wynosiła 71 669,5 ha^[1]). Park obejmuje tereny położone od 550 m n.p.m. do 2376 m n.p.m. (szczyt Botew)^[3]; około 20 szczytów sięga wysokości 2000 m n.p.m. lub większej^[4]. W parku występują wapienne formy krasowe^[5] i różnorodne formacje skalne. Na terenie parku leży najgłębsza jaskinia Bułgarii, Rajczowa dupka, głęboka na 377 m^[3]. W krajobrazie Parku Narodowego Bałkanów Środkowych odnaleźć można również wysokogórskie łąki, kaniony, klify, urwiska i wodospady^[4].

Flora

W parku stwierdzono występowanie ponad połowy gatunków i podgatunków roślin odnotowanych w Bułgarii – stwierdzono tu 697 gatunków, w tym 676 należy do roślin naczyniowych^[4]. Charakterystycznym elementem parku są stare lasy bukowe (Fagus sylvatica)^[3] i inne lasy liściaste, np. z przedstawicielami rodzajów: grab (Carpinus), dąb (Quercus) i chmielograb (Ostrya), niektóre stare na około 250 lat (stan w 2005). Niekiedy lasy te występują z domieszką sosen (Pinus) i jodeł (Abies)^[5]. Przykłady gatunków drzew i krzewów tu rosnących to jodła pospolita (Abies alba), klon Heldreicha (Acer heldreichii), grab pospolity (Carpinus betulus), cis pospolity (Taxus baccata), świerk pospolity (Picea abies), jałowiec pospolity (Juniperus communis), sosny: rumelijska (Pinus peuce) i czarna (Pinus nigra); z mniejszych roślin wymienić można takie jak: szarotka alpejska (Leontopodium alpinum), Lilium jankae, goryczka żółta (Gentiana lutea), Primula frondosa, śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis), pełnik europejski (Trollius europaeus), pokrzyk wilcza jagoda (Atropa belladonna), knieć błotna (Caltha palustris) i widłak goździsty (Lycopodium clavatum)^[4]. Lasy zajmują 61% powierzchni parku^[3].

Fauna

W Parku Narodowym Bałkanów Środkowych odnotowano 2387 gatunków i podgatunków bezkręgowców; są to np. przedstawiciele rodzaju tęcznik (Calosoma) i niepylaki apollo (Parnassius apollo). W parku stwierdzono 59 gatunków ssaków, 14 gatunków gadów i 123 gatunki ptaków lęgowych (to 45% awifauny Bułgarii) i 8 gatunków płazów (m.in. rzekotka drzewna Hyla arborea). Z rzadszych w Europie gatunków ssaków wymienić można wilka szarego (Canic lupus), wydry (Lutra lutra), nietoperze: mroczek orzęsiony (Myotis emarginatus) i podkasaniec zwyczajny (Miniopterus schreibersii), orzesznica leszczynowa (Muscardinus avellanarius), kozica północna (Rupicapra rupicapra), niedźwiedź brunatny (Ursus arctos). Występuje tu też kuna leśna (Martes martes), żbiki (Felis silvestris), suseł moręgowany (Spermophilus citellus) i ślepiec mały (Spalax leucodon)^[4].

Awifauna

Od 2005 roku BirdLife International uznaje Park Narodowy Bałkanów Środkowych za ostoję ptaków IBA. Występują tu m.in. 2 podgatunki endemiczne dla Bałkanów: płochacz halny (Prunella collaris podg. subalpina) i górniczek zwyczajny (Eremophila alpestris podg. balcanica). BirdLife International wymienia 31 gatunków, których występowanie w parku zaważyło na uznaniu go za ostoję. Należy do nich jeden zagrożony gatunek, raróg zwyczajny (Falco cherrug), jeden narażony – orzeł cesarski (Aquila heliaca) i bliska zagrożenia góropatwa skalna (Alectoris graeca). Pozostałe gatunki mają status LC (najmniejszej troski). Są to^[5]:

jarząbek zwyczajny (Bonasa bonasia)
sokół wędrowny (Falco peregrinus)
pustułka zwyczajna (Falco tinnunculus)
orzeł przedni (Aquila chrysaetos)
derkacz zwyczajny (Crex crex)
puszczyk uralski (Strix uralensis)
sóweczka zwyczajna (Glaucidium passerinum)
włochatka zwyczajna (Aegolius funereus)
lelek zwyczajny (Caprimulgus europaeus)
dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos)

dzięcioł czarny (Dryocopus martius)
wieszczek (Pyrrhocorax graculus)
modraszka zwyczajna (Cyanistes caeruleus)
kapturka (Sylvia atricapilla)
mysikrólik zwyczajny (Regulus regulus)
pomurnik (Tichodroma muraria)
kos zwyczajny (Turdus merula)
drozd śpiewak (Turdus philomelos)
drozd obrożny (Turdus torquatus)

kwiczoł (Turdus pilaris)
paszkot (Turdus viscivorus)
rudzik zwyczajny (Erithacus rubecula)
kląskawka zwyczajna (Saxicola rubicola)
nagórnik zwyczajny (Monticola saxatilis)
muchołówka półobrożna (Ficedula semitorquata)
muchołówka mała (Ficedula parva)
płochacz halny (Prunella collaris)
zięba (Fringilla coelebs)

Do gatunków nieuznanych za „trigger species” należą m.in. puchacz zwyczajny (Bubo bubo), uszatka zwyczajna (Asio otus) i kurhannik (Buteo rufinus)^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Ivan Raev, Dimitar Dimitrov: Protected Forest Areas in Europe – Analysis and Harmonisation (PROFOR) Country Report - Bulgaria. Country reports - Bulgaria. [dostęp 2016-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 czerwca 2015)].
↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych Świata. Maciej Zych (redaktor). Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013, s. 111. ISBN 978-83-254-1988-2.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Central Balkan National Park. UNESCO. [dostęp 2016-04-23].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Central Balkan National Park – General Information, Flora, Fauna. Oficjalna strona parku. Национален парк Централен Балкан. [dostęp 2016-04-23].
↑ ^a ^b ^c BG011 Central Balkan. BirdLife DataZone. [dostęp 2016-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 kwietnia 2016)].

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona parku (ang.)

[pdf-1] Ivan Raev, Dimitar Dimitrov: Protected Forest Areas in Europe – Analysis and Harmonisation (PROFOR) Country Report - Bulgaria. Country reports - Bulgaria. [dostęp 2016-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 czerwca 2015)].

[ksng-2] Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych Świata. Maciej Zych (redaktor). Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013, s. 111. ISBN 978-83-254-1988-2.

[unesco-3] Central Balkan National Park. UNESCO. [dostęp 2016-04-23].

[ofic-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Central Balkan National Park – General Information, Flora, Fauna. Oficjalna strona parku. Национален парк Централен Балкан. [dostęp 2016-04-23].

[birdlife-5] BG011 Central Balkan. BirdLife DataZone. [dostęp 2016-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 kwietnia 2016)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne