Park Narodowy Itatiaia

Park narodowy Itatiaia
park narodowy
Państwo

 Brazylia

Data utworzenia

14 czerwca 1937

Powierzchnia

300 km²

Odwiedzający

100 454
(2009)[1]

Położenie na mapie Brazylii
Mapa konturowa Brazylii, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Park narodowy Itatiaia”
22,354247°S 44,653294°W/-22,354247 -44,653294

Park Narodowy Itatiaia – najstarszy park narodowy w Brazylii[1], utworzony 14 czerwca 1937[2]. Leży na terenie pasma Serra da Mantiqueira, na granicy stanów Rio de Janeiro i Minas Gerais[3]. Jego powierzchnia wynosi 300 km². Od roku 2008 uznawany jest za ostoję ptaków IBA[4].

Początkowo park stanowił obszar stacji biologicznej Ogrodu Botanicznego w Rio de Jaineiro. Po utworzeniu w roku 1937 park liczył 120 km² powierzchni; do 300 km² został poszerzony w roku 1982[5].

Warunki naturalne

Park obejmuje góry i łagodne pofałdowane wzgórza. Leży na wysokości od 600 do 2787 m n.p.m. Najwyższym szczytem jest Agulhas Negras[2]. Ulokowany jest w odległości około 112 km od morza[6]. Park znajduje się w obszarze ekoregionu Mata Atlântica[1]. W niskiej i nieco wyższej części parku występuje w większości nienaruszony działalnością ludzką las deszczowy[7]. Na południowych zboczach gór do wysokości 1100 m n.p.m. przeważają górskie lasy. Ze względu na dawną obecność ludzką są to w większości lasy wtórne. Na większych wysokościach występuje nadal las górski albo też las mglisty: na zboczach południowych na wysokości 1100-2000 m, na północnych 1500-2200 m, zaś na zachodnich do 2700 m n.p.m.[4]

Lato łagodne. W zimie możliwe przymrozki, temperatura spada do -15 °C[5], a w wyższych partiach mogą wystąpić krótkie opady śniegu[4]. Najcieplejszym miesiącem jest styczeń, temperatura wynosi wtedy średnio +13 °C, zaś najzimniejszym – lipiec ze średnią temperaturą +8 °C. Okres intensywnych deszczy trwa od października do kwietnia[5].

W parku znajduje się jezioro Blue Lake, utworzone przez rzekę Campo Bello River[5] – główny ciek parku[7]. Ponadto są tu wodospady, np. Véu da Noiva Waterfall o wysokości 40 m oraz pomniejsze, jak Poranga Waterfall i Itaporani Waterfall[8].

Do głównych formacji skalnych należą Três Picos – „trzy szczyty” – na wysokości 1662 m n.p.m.[5], umiejscowione we wschodniej części parku, oraz Agulhas Negras – „czarne igły”, leżące nieco na wschód od północnego wejścia parku[7], wznoszące się na wysokość ponad 2743 m n.p.m.[6]

Flora

Roślinność parku. Widoczne arekowce

Na obszarze parku stwierdzono 163 gatunki roślin endemiczne dla Brazylii, z czego 94 występują w wyższych partiach górskich[5]. Występuje tu np. peperomie (Peperomia) – Peperomia alata, Peperomia arifolia, Peperomia augescens, Peperomia blanda, Peperomia trineura oraz inne – łącznie 31 gatunków z tego rodzaju[9]. Z rodziny pieprzowatych występują tu również przedstawiciele Manekia – Manekia obtusa i Piper – 28 gatunków, np. Piper cubataonum i Piper abutiloides[10]. Z roślin niedrzewiastych wymienić można np. Paepalanthus gleasonii (niedotrawowate) i tabebuje, nazywane potocznie Ipês. Występują także arekowce, jak euterpy (Euterpe) i inne drzewa, jak cypry, Caesalpinia ferrea (znane jako „pau-ferro”) i Myrocarpus frondosus („cabreúva”)[11]. Miejscami rośnie araukaria brazylijska (Araucaria angustifolia), w większości jednak została wycięta[4]. Z rodziny bromeliowatych występuje m in. endemiczny przedstawiciel Fernseca oraz endemit z rodziny zaczerwniowatych – Itatiaia cleistopetala. Na płaskowyżu Itatiaia Plateau przeważają trawy, np. bambus Chusquea pinifolia, Cortaderia modesta; poza trawami rosną na płaskowyżu na przykład Baccharis discolor (astrowate), Roupala impressiuscula (srebrnikowate), Rapanea gardneriana (Myrsinaceae) i Paepalanthus polyanthus (niedotrawowate)[12].

Fauna

W parku występuje 64 gatunków płazów. Jednym z barwniejszych jest czarny z wierzchu i czerwony od spodu Melanophryniscus moreirae. Liczbę gatunków owadów w parku oszacowano na około 5000, z czego około 90 występuje jedynie na większych wysokościach[5]. Gatunków ssaków w Itatiaia jest 67[11]. Należą do nich m.in. pampasowiec grzywiasty (Chrysocyon brachyurus), małpy muriki pajęczy (Brachyteles arachnoides) i kapucynka czubata (Cebus apella)[11].

Awifauna

Trogon czerwonobrzuchy, Trogon surrucura, sfotografowany w parku

Ostoję ptaków IBA utworzono ze względu na 123 gatunki ptaków – na terenie parku jest ich 360[11]. Obszar ostoi jest tożsamy z obszarem parku. Wśród ptaków uznanych za „trigger species” jedynym krytycznie zagrożonym wyginięciem jest gołąb siniaczek paskowany (Claravis geoffroyi), a jedynym zagrożonym papuga barwniczka brunatnorzbieta (Touit melanonotus). Z gatunków narażonych występuje krzykaczyk czarnołbisty (Piprites pileata), smukłodziobek widłosterny (Hemitriccus furcatus), królówka brazylijska (Onychorhynchus swainsoni), śliniacznik (Biatas nigropectus), ziarnojadek duży (Sporophila frontalis) i ziarnojadek sierpodzioby (S. falcirostris). Gatunków bliskich zagrożenia jest więcej i są to między innymi kusacz samotny (Tinamus solitarius), białostrząb płaszczowy (Pseudastur polionotus), ara marakana (Primolius maracana), tukaniec (Pteroglossus bailloni), kosowiec większy (Tijuca atra) i krępomrowiec piegowaty (Dysithamnus stictothorax). Większość gatunków wyszczególnionych przez BirdLife International to niezagrożone gatunki spełniające kryterium A3 – „gatunki ograniczone do danego biomu”. Przykładami są przepiór brazylijski (Odontophorus capueira), kolibry: pustelnik łuskogardły (Phaethornis eurynome), nektareczek czarny (Florisuga fusca), bielczyk (Leucochloris albicollis) i brylancik rdzawosterny (Clytolaema rubricauda), przedstawiciel kraskowych – piłodziób rdzawogłowy (Baryphthengus ruficapillus), tukanik plamodzioby (Selenidera maculirostris), modrogrzbiecik tęposterny (Chiroxiphia caudata), wiele tyrankowatych, np. murawnik białobrody (Polystictus superciliaris) i tyraneczek uszaty (Myiornis auricularis)[4].

Do parku nawiązuje angielska nazwa koszykarza płowego (Asthenes moreirae) – Itatiaia Thistletail.

Turystyka

W roku 1999 park odwiedziło 84 315 turystów, zaś w 2009 – 100 454 turystów. Był wtedy 6. pod względem ilości turystów parkiem narodowym Brazylii[1]. Na obszarze parku znajduje się Museum of the Visitors' Centre, gdzie dostępne są eksponaty botaniczne, zoologiczne i geologiczne dotyczące nie tylko parku, ale i regionu[5].

Jedna z głównych dróg parku i przejezdna dla zwykłych samochodów wiedzie od południowego wejścia do Hotel d'Ype. Przy ulicy leżą 3 hotele, budynek administracji parku i muzeum, zaś dalej między ścieżkami odchodzącymi na wschód znajduje się kolejny hotel – Itatiaia Park Hotel[7].

Przy południowej granicy parku przebiega droga BR-116 (nazywana „Via Dutra”), zaś przy zachodniej granicy parku odchodząca od niej BR-354[7]. Z głównych ścieżek wymienić można Três Picos Trail, wiodącą do Três Picos. Z wysokości 1662 m n.p.m. obejrzeć można dolinę rzeki Paraíba[5]. Drugą ścieżką jest biegnąca przez cały park trasa możliwa do przebycia samochodem terenowym. Łączy ulicę dochodzącą do Hotel d'Ype z północnym wejściem do parku[7].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Ariane Janér: The National Parks of Brazil. Instituto EcoBrasil, 2010.
  2. ↑ a b O Parque Nacional do Itatiaia. ICMBio. [dostęp 2014-04-20].
  3. ↑ Itatiaia National Park, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2014-04-20] (ang.).
  4. ↑ a b c d e BR185 Parque Nacional de Itatiaia. BirdLife Data Zone. [dostęp 2014-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 kwietnia 2014)].
  5. ↑ a b c d e f g h i National Parks - Brazil. Itatiaia. Enjoy Brazil. [dostęp 2014-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 czerwca 2009)].
  6. ↑ a b ITATIAIA NATIONAL PARK: Cloud Forests and the Brazilian Alpine. FocusTours. [dostęp 2014-04-20].
  7. ↑ a b c d e f Itatiaia National Park. Portal do Bosque, 17 maja 2010. [dostęp 2014-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 kwietnia 2014)].
  8. ↑ Itatiaia. Brazil Ecotravel. [dostęp 2014-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 kwietnia 2014)].
  9. ↑ Daniele Monteiro, Elsie Franklin Guimarães, Flora do Parque Nacional de Itatiaia: Peperomia (Piperaceae), „Rodriguésia”, 59 (1), 2008, s. 161-195, DOI: 10.1590/2175-7860200859111.
  10. ↑ Daniele Monteiro, Elsie Franklin Guimarães, Flora do Parque Nacional de Itatiaia: Manekia e Piper (Piperaceae), „Rodriguésia”, 60 (4), 2009, s. 999-1024, DOI: 0.1590/2175-7860200960413 [dostęp 2014-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-21].
  11. ↑ a b c d Parque Nacional de Itatiaia. Fauna & flora. NamasteNatureza.com.br. [dostęp 2014-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 kwietnia 2014)].
  12. ↑ Flora. Associação dos Amigos do Itatiaia. [dostęp 2014-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 czerwca 2013)].

Linki zewnętrzne

Parki narodowe w Brazylii

Media użyte na tej stronie

Green pog.svg
Shiny green button/marker widget.
Trogon surrucura -Parque Nacional do Itatiaia, Rio de Janeiro, Brazil-8 (2).jpg
Autor: Dario Sanches from São Paulo, Brazil, Licencja: CC BY-SA 2.0
A Surucua Trogon in Parque Nacional do Itatiaia, Rio de Janeiro, Brazil.
Parque Nacional do Itatiaia floresta.jpg
(c) Ab5602, CC-BY-SA-3.0
Image in Itatiaia National Park, with native palms in Atlantic Forest habitat - Southeast Brazil.
  • I took this image in 2000.
Itatiaia national park.JPG
(c) Pedroivan, CC-BY-SA-3.0
Serrinha do Alambari mountain range - in Itatiaia National Park, Rio de Janeiro, Brazil