Park Narodowy Peneda-Gerês
 | |
| park narodowy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia | 8 maja 1971 |
Położenie na mapie Portugalii  | |
| 41,830713°N 8,238670°W/41,830713 -8,238670 | |
Park Narodowy Peneda-Gerês (port.: Parque Nacional da Peneda-Gerês), znany również jako Gerês – jedyny park narodowy w Portugalii. Znajduje się w regionie Norte, w północno-zachodniej Portugalii.
Park został utworzony 8 maja 1971 roku, ze względu na zainteresowanie państwowej i międzynarodowej społeczności naukowej, celem ochrony ziemi, wody, flory (na terenie parku można znaleźć endemiczne gatunki liliowatych i paprotników), fauny i krajobrazu, zachowania tych wartości dla ludzkości i zasobów naturalnych. Celem istnienia parku jest również edukacja i turystyka. Park jest częścią utworzonego w 2009 roku rezerwatu biosfery Gerês-Xurés, który jest transgraniczny z Hiszpanią[1]. Wchodzi w skład ostoi ptaków IBA Gerês mountains (nie jest tożsama z Serra do Gerês)[2].
Geografia
Park Narodowy Peneda-Gerês położony jest w północno-zachodniej Portugalii, na terenach gmin: Melgaço, Arcos de Valdevez, Ponte da Barca, Terras de Bouro i Montalegre. Park ma powierzchnię 702,90 km², z czego 52,75 km² stanowi własność publiczną, 194,38 km² jest w rękach prywatnych, a pozostałe 455,77 km² ma status mieszany.
Zgodnie ze spisem ludności z 1991 roku, na terenie parku zamieszkiwało 9099 osób, o 16% mniej w porównaniu z poprzednim spisem z 1981, który wykazał 10 849 mieszkańców. Przez terytorium parku ciągną się grzbiety gór Serra da Peneda, Serra Amarela i Serra do Gerês. Stanowią one barierę pomiędzy nizinami, leżącymi nad wybrzeżem morskim na zachodzie a terenami wyżynnymi na wschodzie. Najwyższymi szczytami są Nevosa (1546 m) i Altar dos Cabrões (1538 m) leżące blisko granicy z Hiszpanią.
Ważną cechą krajobrazu jest stała obecność wody. Małe strumienie i wodospady występują na zboczach prawie każdej góry, a cały park jest poprzecinany licznymi rzekami: Cávado, Lima, Homem, Rabagão, Castro Laboreiro i Arado. Prawie na każdej rzece stoją zapory wodne takie jak: Alto Rabagão, Paradela, Caniçada, Vilarinho das Furnas czy Lindoso.
Na obszarach wyżej położonych znajduje się kilkadziesiąt wiosek umiejscowionych w pobliżu ziem uprawnych. Tarasy rolne, powstałe w celu lepszego wykorzystania tych rzadkich ziem, oraz tradycyjne domy z granitowymi murami i dachami ze strzechy kształtują krajobraz wraz z niezatartymi, jeszcze harmonijnymi, śladami człowieka w niektórych z najbardziej izolowanych wiosek jak Pitões das Júnias czy Ermida.
Tereny wysoko położone osiągają średnią temperaturę ok. 10 °C, wahającą się od 4 do 14 °C; oraz średnie opady wynoszące ponad 2500 mm rocznie z więcej niż 130 deszczowymi dniami w ciągu roku. Zimą często występuje śnieg. Doliny rzek Homem i Cávado mają o wiele łagodniejszy klimat z temperaturami wahającymi się w granicach od 8 do 20 °C, średnią wynoszącą 14 °C, rocznymi opadami wynoszącymi 900 mm oraz 100 deszczowymi dniami w ciągu roku.
Geologia
Góry na terenie parku powstawały w erze paleozoicznej, w okresie od 380 do 280 milionów lat temu, od dewonu do permu. Szczyty górskie zbudowane są głównie ze skał granitowych, datuje się, że najstarsze z nich, na Amarela, powstały 310 milionów lat temu. Na obszarze tym występują złoża minerałów cyny, wolframu, molibdenu i złota, kiedyś eksploatowane w kopalniach Carris i Borrageiro, obecnie kopalnie te są nieczynne. Na północno-wschodnim krańcu, przy Castro Laboreiro, występują wychodnie łupków i kwarcu.
Niektóre doliny wykazują ślady obecności lądolodu z okresu ostatniego zlodowacenia w epoce plejstoceńskiej.
Flora
Na terenach nizinnych występuje niezwykła bujność roślinności. Najbardziej powszechne są różne gatunki dębu (jak dąb szypułkowy, dąb pirenejski, dąb portugalski i inne), śliwy, ostrokrzewy, chróściny jagodnej i brzozy; w pobliżu rzek także cisy i brzoza brodawkowata. Niektóre lasy, takie jak Albergaria i Cabril, są szczególnie dobrze zachowane.
Wraz ze wzrostem wysokości, roślinność staje się coraz uboższa, zarówno ze względu na zaostrzony klimat, jak i zwiększającą się, od połowy XX wieku, presję człowieka. Znaleźć można tutaj takie gatunki jak wrzosiec, kolcolist, szczodrzeniec i jałowiec.
Na terenie parku występują endemiczne gatunki liliowatych i paprotników.
Głównym produktem rolnym jest kukurydza.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Portugal. Biosphere Reserves. UNESCO. [dostęp 2014-09-28].
- ↑ PT002 Gerês mountains. BirdLife Data Zone. [dostęp 2014-09-28].
Bibliografia
- Henriques, Pedro Castro (Ed.) (1990), Parques e reservas naturais de Portugal. Lisboa/São Paulo, Editorial Verbo. ISBN 972-22-1289-3
- Abreu, Maurício; Fernandes, José Manuel (1994), Serras de Portugal. Círculo de Leitores. ISBN 972-42-0975-X
Linki zewnętrzne
- Strona oficjalna. portal.icn.pt. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-16)]. (port.)
- Geira (port.)
- Strona nieoficjalna. peneda-geres.naturlink.pt. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-10)]. (port.)
- Vila de Soajo. soajo.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-19)]. (port.)
Media użyte na tej stronie
Flag of Portugal, created by Columbano Bordalo Pinheiro (1857-1929), officially adopted by Portuguese government in June 30th 1911 (in use since about November 1910). Color shades matching the RGB values officially reccomended here. (PMS values should be used for direct ink or textile; CMYK for 4-color offset printing on paper; this is an image for screen display, RGB should be used.)
Shiny green button/marker widget.