Park Narodowy Sangay

Park Narodowy Sangay^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Paramo
Państwo	Ekwador
Typ	przyrodniczy
Spełniane kryterium	vii, viii, ix, x
Region[b]	Ameryka Łacińska i Karaiby
Historia wpisania na listę
Obiekt zagrożony	1992–2005
Położenie na mapie Ekwadoru Park Narodowy Sangay
1°50′00″S 78°20′00″W/-1,833333 -78,333333
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Park Narodowy Sangay – park narodowy w Ekwadorze, położony w prowincji Morona-Santiago, Chimborazo i Tungurahua, na południe od Quito, stolicy kraju. W parku znajdują się dwa aktywne wulkany (Tungurahua i Sangay) i jeden nieaktywny (El Altar). Obejmuje ekosystemy od wilgotnych lasów równikowych po lodowce.

Informacje

Powierzchnia parku wynosi 5177,65 km², a teren wynosi od 1000 do 5319 m n.p.m.^[1]. Teren przyszłego parku stał się rezerwatem przyrody 16 czerwca 1975 roku, a 26 lipca 1979 roku parkiem narodowym. W 1983 roku UNESCO wpisało go na listę światowego dziedzictwa. Wpis obejmuje 2719,25 km², ponieważ dopiero w 1992 roku powiększono powierzchnię parku do 5177, 65 km², a obszar wpisany na listę UNESCO pozostał niezmieniony^[2]. W 1992 roku Park został wpisany na listę obiektów zagrożonych na liście światowego dziedzictwa UNESCO z powodu kłusownictwa, ekstensywnego wypasu bydła, nielegalnej budowy dróg i zagospodarowanie terenu wokół parku, ale po usunięciu zagrożeń usunięto go z tej listy w 2005 roku^[2][3].

Geografia i klimat

W parku możemy wyróżnić strefy geomorfologiczne:

• We wschodniej części znajdują się szerokie równiny, których wysokość waha się od 800 do 1300 m n.p.m. W niektórych z nich „młodych” z geologicznego punktu widzenia, znajdziemy strumienie i doliny, podczas gdy w „starych” kaniony głębokie do 200 m. Zachodnie wzgórza wznoszą się na 1000 do 2000 m n.p.m. Wschodnie wzgórza to tradycyjny górski krajobraz Andów, charakteryzujący się stromymi zboczami, dużą liczbą skał i szczytów oraz wysokościami od 2000 do 5000 m n.p.m. i więcej^[3].
• Andy, które można podzielić na trzy podstrefy: niższą, bez zlodowaceń, położoną nad obszarem utworzonym przez lodowce, oraz region wulkaniczny utworzony z dużej ilości lawy i popiołu wulkanicznego z plejstocenu i późniejszych erupcji. Na tym obszarze znajdują się dwa aktywne wulkany – Tungurahua (5016 m n.p.m.) oraz Sangay (5140 m n.p.m.). Wymarły wulkan El Altar (5319 m n.p.m.) jest najwyższym szczytem w parku. Rzeki w parku płyną na wschód i wpadają do Amazonki. Ze względu na strome zbocza i dużą ilość opadów wody płyną szybko co prowadzi do erozji i wysokiego wietrzenia gleby. Eefekt nieco łagodzą gęste lasy. W parku znajduje się ponad 320 lagun i płytkich zbiorników, z których największym jest Laguna Cubillín o powierzchni 5,25 km²^[3].

Jeziora w parku

Chociaż park znajduje się w tropikach, na południe od równika, ze względu na wysokogórski krajobraz spotykamy tu subtropikalne i umiarkowane strefy klimatyczne. We wschodniej części parku jest więcej opadów atmosferycznych, ponieważ powietrze pochodzące z Niziny Amazonki jest schładzane, gdy przepływa wzdłuż gór. Po północnej nawietrznej strony parku średnie roczne opady wynoszą około 4827 mm, a w południowej części tej strony – około 2414 mm. Po drugiej stronie zawietrznej parku, ze względu na efekt cienia opadowego spowodowanego przez Andy, spada stosunkowo niewielka ilość opadów, osiągając średnio 700 mm rocznie. W tej części pora sucha zwykle rozpoczyna się w lipcu – sierpniu, a pora deszczowa to okres od lutego do kwietnia. Temperatura w parku jest dość stała w ciągu roku, ale występują różnice dobowe, wynoszące około 10° C pomiędzy temperaturami dziennymi i nocnymi. Śnieg pada na wysokości ponad 4800 metrów nad poziomem morza, gdzie temperatura nigdy nie wzrasta powyżej zera^[3].

Flora i fauna

Z powodu różnic w wysokościach rzeźby terenu i stref klimatycznych w parku występuje duża różnorodność fauny i flory. Roślinność waha się od charakterystycznej dla alpejskich szczytów And do subtropikalnej, typowej dla dorzecza Amazonki. Poniżej linii wiecznego śniegu rozciąga się alpejska tundra, gdzie rosną głównie porosty i mszaki^[3]. Niżej pomiędzy 3400 a 4000 m znajduje się paramo i jest to największy w Ekwadorze teren górskiej roślinności łąkowej^[4]. Poniżej 3750 m znajdują się lasy bogate w różne gatunki roślin, ale im większa wysokość tym ta różnorodność się zmniejsza. Poniżej 2000 metrów n.p.m. rosną lasy deszczowe strefy umiarkowanej. Szacuje się, że w parku rośnie około 3000 gatunków roślin, z których 586 to gatunki endemiczne^[5]. Prawie połowa, bo około 45% to storczyki^[6].

Wulkan El Altar

Fauna zmienia się również w zależności od wysokości danego obszaru, klimatu i rodzaju roślinności. W górach spotykamy pumy, tapiry, nibylisa andyjskiego, świnki morskie. Niziny są siedliskami takich zwierząt jak andoniedźwiedź okularowy, jaguar, ocelot, mulak białoogonowy, pudu, arirania brazylijska Według szacunków w parku żyje od 400 do 500 gatunków ptaków, w tym kondor andyjski^[5].

Wpływ człowieka

Zanim hiszpańscy konkwistadorzy wkroczyli na ten obszar na początku XVI wieku, mieszkało na nim około 30 000 Indian. Obecnie w parku mieszka zaledwie kilkaset osób, głównie z powodu braku dostępu do obszarów górskich. Wsie położone są wzdłuż wschodnich i zachodnich granic parku, co spowodowało latach 1992-2005, wpisanie przez UNESCO parku na listę zagrożonych miejsc światowego dziedzictwa, ponieważ miejscowi mieszkańcy prowadzili niekontrolowane polowania, połów ryb, wypas bydła i budowali drogi^[3].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Park Narodowy Sangay w centrum światowego dziedzictwa UNESCO
• Brito J. Almendáriz A. Anfibios y Reptiles del Parque Nacional Sangay