Park Piny

Park Piny
Ilustracja
Alejka na terenie Parku Piny
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Tarnowskie Góry

Dzielnica

Osada Jana

Powierzchnia

6,68[1] ha

Data założenia

lata 70. XX wieku

Położenie na mapie Tarnowskich Gór
Mapa konturowa Tarnowskich Gór, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Park Piny”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Park Piny”
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego
Mapa konturowa powiatu tarnogórskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Park Piny”
Ziemia50°26′00,8″N 18°51′40,2″E/50,433556 18,861167

Park Piny, Piny – park założony w połowie lat 70. XX wieku dla mieszkańców ówczesnego Osiedla XXV-lecia PRL w Tarnowskich Górach (obecnie Osada Jana, dzielnica miasta).

Park Piny jest jednym z dwóch parków leżących w granicach Osady Jana – drugim jest Park Ojców Kamilianów za kościołem św. Jana Chrzciciela i św. Kamila.

Położenie

Park znajduje się na terenie dzielnicy Osada Jana, która do 1990 roku nosiła nazwę Osiedle XXV-lecia PRL, przy granicy z dzielnicami Bobrowniki Śląskie-Piekary Rudne oraz Śródmieście-Centrum. Granicę parku od południa tworzy ul. Obwodnica, od zachodu dawne koryto rzeki Stoły oraz linia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych (GKW), a od północy i wschodu tereny ROD Wieczorka i ROD Faser przy ul. Bytomskiej[2].

Historia

Koncert Parafialnej Kamiliańskiej Orkiestry Dętej w amfiteatrze w Parku Piny (lipiec 2019)

Obiekt powstał w połowie lat 70. ubiegłego wieku w ramach rekultywacji nieużytków w północnej części eksploatowanej od XIX w. do końca lat 60. żwirowni[3][4]. Od większej, południowej jej części tereny te oddzielone zostały zbudowaną w 1969 roku obwodnicą miasta[5]. Jeszcze wcześniej, między XVI a XVIII wiekiem, na tym obszarze wydobywane były rudy żelaza i ołowiu[6][7].

Pozostałością po dawnym górnictwie jest bardzo urozmaicona rzeźba terenu, do której nawiązuje nazwa parku. Wywodzi się ona ze słowa pingi, które z kolei pochodzi od niemieckiego Pinge(niem.)[6]. Pojęcie to oznacza płytkie, lejkowate zagłębienia terenu (od kilku do kilkunastu metrów głębokości), powstałe w wyniku odkrywkowego wydobywania kopalin (minerałów, rud) lub w wyniku zapadania się dawnych szybów wydobywczych. W pierwszym przypadku wokół zagłębień i pomiędzy nimi często występują również charakterystyczne pagórki tzw. warpie[8][6].

Większość prac obejmujących sadzenie drzew i krzewów, wytyczanie i budowę alejek, budowę amfiteatru oraz montaż ławek i huśtawek wykonywali w czynie społecznym pracownicy tarnogórskich zakładów przemysłowych[1][9].

Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku park zaczął popadać w ruinę, urządzenia rekreacyjne uległy dewastacji, a znajdujący się w północnej części parku staw wysechł[1].

Stan obecny

Od 2016 roku działa Stowarzyszenie na rzecz ratowania i reaktywacji Parku Piny na Osadzie Jana o nr. KRS 0000653337[10], którego celem jest przywrócenie Parkowi Piny dawnej świetności[11]. Nieuregulowany stan prawny poszczególnych działek, na których znajduje się obiekt, powoduje duże trudności w przeprowadzeniu rewitalizacji terenu[12][13][14], jednak z inicjatywy stowarzyszenia podejmowane są m.in. akcje sprzątania obiektu, a także organizowane są różnego rodzaju przedsięwzięcia popularyzujące i uświadamiające mieszkańców miasta o istnieniu tego miejsca, np. koncert Parafialnej Kamiliańskiej Orkiestry Dętej oraz jeden ze spektakli w ramach projektu Kulturalne PARKowanie (odpowiednio w lipcu i sierpniu 2019 roku).

Galeria

Przypisy

  1. a b c Hadaś 2000 ↓, s. 754.
  2. Park Piny na mapie Polski Targeo.
  3. Hadaś 2000 ↓, s. 702.
  4. Żurek 2003 ↓, s. 79.
  5. Hadaś 2000 ↓, s. 708.
  6. a b c Żurek 2003 ↓, s. 77.
  7. Koch, H.: Denkschrift zur Feier des hundertjährigen Bestehens des Königl. Blei- und Silbererzberwerks Friedrichsgrube bei Tarnowitz O.-S.. Berlin: Atlas, 1884, s. tablica I.
  8. Komitet Światowego Dziedzictwa: Tarnowskie Góry Lead-Silver-Zinc Mine and its Underground Water Management System – Nomination Text. Description: History and Development. whc.unesco.org, 2017-07-09. s. 272–275. [dostęp 2019-07-07]. (ang.).
  9. Jacek Tarski. Piny neutralne jak Szwajcaria. „Gwarek”, 2017-05-16. Wydawnicza Spółdzielnia Pracy „GWAREK ŚLĄSKI”. ISSN 0209-0368. [zarchiwizowane z adresu]. (pol.). 
  10. Baza KRS: Stowarzyszenie na rzecz ratowania i reaktywacji Parku Piny na Osadzie Jana. krs-pobierz.pl. [dostęp 2019-07-03]. (pol.).
  11. Park Piny ma szansę na powrót do lat świetności. TVP3 Katowice, 2017-08-01. [dostęp 2019-07-03]. (pol.).
  12. Alicja Jurasz. Park Piny – miasto chce przejąć teren. „Gwarek”, 2019-04-16. Wydawnicza Spółdzielnia Pracy „GWAREK ŚLĄSKI”. ISSN 0209-0368. [zarchiwizowane z adresu]. (pol.). 
  13. Alicja Jurasz. Budżet na sportowo. Ruszyło głosowanie. „Gwarek”, 2016-05-24. Wydawnicza Spółdzielnia Pracy „GWAREK ŚLĄSKI”. ISSN 0209-0368. [zarchiwizowane z adresu]. (pol.). 
  14. Agnieszka Reczkin: Tarnowskie Góry. Park Piny to jeszcze park czy już dżungla?. gwarek.com.pl, 2020-08-28. [dostęp 2021-04-03].

Bibliografia

  • Tadeusz B. Hadaś: Przyroda i jej przemiany w Dziejach Tarnowskich Gór. W: praca zbiorowa pod red. Jana Drabiny: Historia Tarnowskich Gór. Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000. ISBN 83-911508-3-6.Sprawdź autora:1.
  • Okolice gminy Bobrowniki Śląskie. Pingi. W: Franciszek Żurek: Historia Bobrownik Śląskich. Tarnowskie Góry: PUHW „AXON”, 2003. ISBN 83-909898-7-5.

Media użyte na tej stronie

Tarnowskie Góry location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of Tarnowskie Góry, Poland
Ta mapa of Tarnowskie Góry została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Tarnowskie Góry County location map 2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Tarnowskie Góry County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.6412 N
  • S: 50.3183 N
  • W: 18.55 E
  • E: 19.154 E
Green pog.svg
Shiny green button/marker widget.
Park Piny - alejka 03.jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Alejka w Parku Piny w Tarnowskich Górach
Park Piny budka lęgowa 02.jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Budka lęgowa w Parku Piny w Tarnowskich Górach
Park Piny - I Tarnogórska Noc Muzyczna.jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Koncert Parafialnej Kamiliańskiej Orkiestry Dętej w Tarnowskich Górach w ramach I Tarnogórskiej Nocy Muzycznej w Parku Piny
Park Piny - symboliczny "grób".jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Symboliczny "grób" Parku Piny w Tarnowskich Górach
Park Piny 03.jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Urozmaicona rzeźba terenu w Parku Piny w Tarnowskich Górach
Park Piny - alejka 05.jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Alejka w Parku Piny w Tarnowskich Górach
Park Piny - wejście od strony kolei wąskotorowej (2).jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wejście na teren Parku Piny w Tarnowskich Górach od strony linii Górnośląskich Kolei Wąskotorowych (od zachodu)
Park Piny - amfiteatr (1).jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Amfiteatr na terenie Parku Piny w Tarnowskich Górach