Park Stary im. Księcia Józefa Poniatowskiego

Park Stary
Obiekt zabytkowy nr rej. A-133[1] z 15.12.1978
Ilustracja
Fontanna przy Teatrze Dramatycznym
Państwo

 Polska

Miejscowość

Białystok

Dzielnica

Centrum

Powierzchnia

4,8 ha

Data założenia

1895-1897

Projektant

Walerian Kronenberg, Teodor Chrząński

Położenie na mapie Białegostoku
Mapa konturowa Białegostoku, w centrum znajduje się punkt z opisem „Park Stary”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Park Stary”
Ziemia53°07′48,60″N 23°10′07,65″E/53,130167 23,168792
Widok na bramę przy Pałacu Branickich z Parku Starego
Park od strony ul. A. Mickiewicza

Park Stary im. księcia Józefa Poniatowskiego – białostocki park naturalistyczny z elementami modernistycznymi. Założony w latach 1895–1897 w miejscu dawnego stawu młyńskiego na rzece Białej wchodzącego w skład kompozycji ogrodów pałacowych o powierzchni 4,76 ha w Białymstoku powstał według projektu Waleriana Kronenberga[2][3] przy współpracy z Teodorem Chrząńskim[4].

Położenie

Park powstał w latach 1895–1897, który wytyczono między ulicami: Branickiego (dawniej Bulwarowa), Elektryczną (dawniej Mieszczańska) i Mickiewicza (dawniej Puszkina). Centralną część parku stanowił owalny plac, od którego krzyżowo rozchodziły się aleje parkowe. Na terenie parku znajdował się pawilon restauracyjny „Raj”, gdzie organizowano wystawy, koncerty i zabawy. Pierwotnie park otoczono stylizowanym neobarokowym kamiennym ogrodzeniem z elementami ozdobnych krat. W ogrodzeniu wkomponowane były trzy bramy wejściowe prowadzące do parku.

Historia parku

Projektantem parku był jeden z najwybitniejszych twórców założeń ogrodowych w Polsce żyjący na przełomie wieku XIX i XX wieku Walerian Kronenberg. W roku 1989 w celu upamiętnienia 240. rocznicy nadania praw miejskich i 70. rocznicy odzyskania niepodległości przez Białystok, park nazwano imieniem księcia Józefa Poniatowskiego[5]. Obecnie funkcjonuje również nazwa Park Stary. Przekomponowany został w latach 1936–1938 wg projektu Stanisława Życińskiego Zadory. Park posiadał oryginalny plan przestrzenny, symetryczny i regularny, z główną aleją i bocznymi alejkami, zakątkami, trawnikami. Plan parku łączył w sobie elementy naturalnego parku angielskiego i kształtowanego parku francuskiego. Wnętrze na osi południowo-północnej pozostawało otwartą przestrzenią z urządzoną zielenią niską. Pozostałą część porasta drzewostan, który w części jest pozostałością po lasach miejskich.

Na początku XXI wieku cały plac parkowy ponownie został przebudowany, a w 2003 roku przed gmachem teatru wykonano z kamienia trotuar w formie fontanny, z której woda tryska wieloma strumieniami, bezpośrednio z podziemnego zbiornika. W roku 2007 wyłożono nawierzchnie części alejek kostką i płytami kamiennymi, tworząc plac centralny parku w formie prostokąta, któremu nadano nazwę Placu marszałka Józefa Piłsudskiego. Obecnie na terenie parku znajduje się Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki (ul. Elektryczna 12) zbudowany w roku 1933[6].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków województwa podlaskiego. [dostęp 2011-03-25].
  2. ↑ Białystok portal miejski. Parki i zieleń miejska. [dostęp 2012-07-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-24)].
  3. ↑ Portal Białostocki. Parku im. J. Poniatowskiego.
  4. ↑ Małgorzata Dolistowska, Park Stary w Białymstoku – ewolucja formy a przeobrażenia tożsamości miejsca, „Park miejski – znaczenie w przestrzeni zurbanizowanej, Monografia”, 2016.
  5. ↑ Uchwała IV/39/89 Miejskiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 27 lutego 1989 r., Wykaz nazw ulic i placów miasta Białegostoku.
  6. ↑ Strona Teatru Dramatycznego. [dostęp 2009-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-22)].
Parki, rezerwaty i pomniki przyrody w Białymstoku
Parki
Rezerwaty przyrody
Pomniki przyrody
Place, skwery

Herb Białegostoku

Media użyte na tej stronie

Białystok location map.svg
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Białegostoku, Polska
Podlaskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.50 N
  • S: 52.17 N
  • W: 21.45 E
  • E: 24.10 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Green pog.svg
Shiny green button/marker widget.
Park Stary i brama przy Pałacu Branickich.jpg
Autor: Gumisza, Licencja: CC BY-SA 3.0
Park Stary i brama z wieżą zegarową przy Pałacu Branickich w Białymstoku