Park Wolności w Bydgoszczy

Park Wolności w Bydgoszczy

Państwo	Polska
Miejscowość	Bydgoszcz
Dzielnica	Wzgórze Wolności
Powierzchnia	9,91 ha
Data założenia	1911-1913
Położenie na mapie Bydgoszczy Park Wolności w Bydgoszczy
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Park Wolności w Bydgoszczy
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Park Wolności w Bydgoszczy
53°07′03″N 18°00′51″E/53,117500 18,014167

Wiosną

Jesienią

Zimą

Z alei parkowej rozpościera się panorama Bydgoszczy

Park Wolności^[1][2] – park miejski w Bydgoszczy, liczący 9,91 hektarów powierzchni.

Lokalizacja

Teren zajmowany przez park posiada wymiary: 100 × 1000 m i jest usytuowany między ulicami: Kujawską, Toruńską i gen. Stanisława Grzmot-Skotnickiego, w obrębie osiedla Wzgórze Wolności w Bydgoszczy. Jest zlokalizowany na fragmencie Zbocza Bydgoskiego o deniwelacji 25–30 m, które oddziela dwie terasy pradolinne.

Wejście do parku od strony dolnego tarasu miasta znajduje się: od zachodu schodami od ul. Kujawskiej, zaś od wschodu schodami przy ulicy Toruńskiej 86-88. Natomiast z górnym tarasem miasta park jest połączony wieloma ścieżkami i alejami. Z tej strony park stanowi zaplecze spacerowe osiedla Wzgórze Wolności o pow. 76 ha, zbudowanego w latach 1980-1990 według projektów arch. Henryka Gotza, Michała Holki i Witolda Migdały^[3]. Z parkiem sąsiaduje w części zachodniej zbudowany w 2001 r. ośrodek telewizyjny TVP Bydgoszcz.

Historia

Park założono w latach 1911-1913, wykorzystując istniejący drzewostan naturalny oraz ciekawe ukształtowanie terenu w rejonie wysokiego zbocza pradoliny, pociętego parowami erozyjnymi. Z tego powodu park urządzono w stylu leśno-górskim (tatrzańskim). Jego obszar wynosił początkowo 7 ha^[4].

Na terenie parku Niemcy zbudowali wieżę Bismarcka według projektu Paula Walthera, którą poświęcono 25 maja 1913 r. Wieża została nazwana Bismarck Turm, a wzgórze Bismarckhöhe^[4]. Masywna, kamienna budowla liczyła 25 m wysokości, mieściła m.in. izbę pamięci Ottona von Bismarcka, a z jej najwyższego tarasu można było podziwiać panoramę miasta^[5]. W odrodzonej Rzeczypospolitej w 1920 r. budowlę tą nazwano wieżą Wolności, a park przyjął nazwę parku na Wzgórzu Wolności. Planowano przebudowę wieży na kaplicę, na szczycie której miał stanąć ogromny krzyż^[5]. Jednak w związku z brakiem porozumienia w tej sprawie i brakiem środków finansowych, rada miasta Bydgoszczy 12 kwietnia 1928 r. przegłosowała kontrowersyjną uchwałę o likwidacji wieży. 16 maja 1928 r. wieża Wolności została wysadzona w powietrze za pomocą 30 kilogramów trotylu^[5]. Obecnie istniejącą pamiątką po Wieży Bismarcka są prowadzące na wzniesienie schody, zaczynające się obok kamienicy przy ulicy Toruńskiej 86.

Bezpośrednio po urządzeniu parku, przeważały w nim: sosna odmiany niskiej i brzoza brodawkowata^[6]. Natomiast w roku 1938 na jego terenie rosły m.in.: kosodrzewina, świerk pospolity, brzoza brodawkowata, sosna karłowa, jałowiec sabiński^[4].

W latach okupacji przywrócono nazwę Bismarckhöhe, zaś aleja spacerowo-widokowa była nazywana Höhenweg i kończyła się na brzegu doliny, w której obecnie znajduje się aleja Jana Pawła II.

Po zakończeniu II wojny światowej w centralnym miejscu parku urządzono Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy, na który przeniesiono prochy ofiar z różnych miejsc kaźni z Bydgoszczy i okolic. W latach 1974-1980 przy wschodniej części parku zbudowano szpital wojewódzki im. Jana Biziela. Obecnie aleja spacerowa w tej części parku nie jest już użytkowana, a w części jest zablokowana prywatnymi posesjami.

W 2016 przygotowano projekt rewitalizacji parku, a w 2017 pozyskano na ten cel dofinansowanie z funduszy unijnych. Prace o łącznej wartości 1,85 mln zł zrealizowano w l. 2017-2019; były one związane głównie z uzupełnieniem i uporządkowaniem nasadzeń roślin oraz stabilizacją skarp. Obejmowały one m.in. wykonanie zróżnicowanych gatunkowo łąk oraz dosadzenie drzew, krzewów (łącznie 681 szt.), ziół i roślin kwitnących, instalację ławek, tablic dydaktycznych, koszy na śmieci, karmników i budek lęgowych dla ptaków i nietoperzy, wymianę oświetlenia, budowę nowych ciągów pieszych, rowerowych oraz nowych schodów łączących park z ulicą Kujawską^[7][8]. Dokumentacja projektowa przewidziała także rezerwę terenową pod plac zabaw, siłownię plenerową i platformę widokową^[9].

Nazwa Park Wolności nadana została na mocy uchwały Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 26 czerwca 2019, która weszła w życie 19 lipca 2019^[1]. Nazwa upamiętnia Rok Wolności uchwalony wcześniej przez Radę i nawiązuje do położenia parku^[2].

Park jako element bydgoskiej alei spacerowo-widokowej

Wzdłuż parku, na krawędzi Zbocza Bydgoskiego wiedzie aleja spacerowo-widokowa, z której można z wysokości ok. 30 m obserwować panoramę miasta. Jest ona fragmentem dłuższej alei rozpoczynającej się w parku gen. Henryka Dąbrowskiego, wiodącej następnie Aleją Górską, aż do ul. Kujawskiej. Od tej ulicy, aż do szpitala im. Biziela panoramę miasta można podziwiać z parku na Wzgórzu Wolności. Kolejne fragmenty traktu widokowego znajdują się na osiedlach Wyżyny i Kapuściska.

Charakterystyka

Na terenie parku znajdują się liczne ścieżki spacerowe, zarówno na górnym, jak i dolnym tarasie, połączone schodami. Rośnie tu kilkadziesiąt gatunków drzew i krzewów^[3]. Jeden z dębów o obwodzie 343 cm w 2011 roku uznano za pomnik przyrody i nadano mu nazwę: „Dąb Pomorskiego Okręgu Wojskowego”^[10].

W parku urządzone są dwie polany widokowe, gdzie roślinność drzewiastą częściowo wycięto, w celu ekspozycji krajobrazu miasta. Przez park prowadzi zielony turystyczny szlak pieszy „Relaks” prowadzący z dworca PKS, przez Puszczę Bydgoską nad jezioro Jezuickie (16 km)^[3].

Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy

Akcentem martyrologicznym w parku jest Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy, położony w miejscu, gdzie w latach 1913-1928 znajdowała się wieża Bismarcka.

Galeria

Wiosna

• 

  Aleja

• 

  Aleja

• 

  U podnóża zbocza

• 

  Schody przy ul. Toruńskiej wznoszące się 30 m

Jesień

• 

  Aleja

• 

  Aleja

• 

  Widoki miasta

• 

  Jesienne liście

Zima

• 

  Schody

• 

  Aleja

• 

  Aleja prowadząca do schodów

• 

  Zachodnia część parku

Panoramy z parku

• 

  Jeden z punktów widokowych

• 

  Widoki

• 

  Widok z obecnie nieużytkowanej alei za szpitalem im. J. Biziela

• 

  W tle hala „Łuczniczka”

Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy

• 

  Brama wejściowa

• 

  Tablice pamiątkowe

• 

  Kwatery

• 

  Jedna z tablic ku czci poległych

Przypisy

Zobacz też

• Zbocze Bydgoskie
• Wieża Bismarcka w Bydgoszczy
• Parki i tereny leśne w Bydgoszczy
• Ochrona przyrody w Bydgoszczy

Bibliografia

• Bydgoska Gospodarka Komunalna, StefanS. Pastuszewski, Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, 1996, ISBN 83-85860-37-1 .
• Rajmund Kuczma Zieleń w dawnej Bydgoszczy, Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, Bydgoszcz 1995
• Janusz Umiński Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy”, Bydgoszcz 1996