Park historyczny Sukhothai

Dawne miasto Sukhotai i związane z nim zespoły zabytkowe[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Park historyczny Sukhothai
Państwo

 Tajlandia

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

I, III

Numer ref.

574

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1991
na 15. sesji

Położenie na mapie Tajlandii
Mapa konturowa Tajlandii, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Dawne miasto Sukhotai i związane z nim zespoły zabytkowe”
Ziemia17°01′16″N 99°42′13″E/17,021111 99,703611
  1. ↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

Park historyczny Sukhothai (taj. อุทยานประวัติศาสตร์ สุโขทัย) – jeden z 10 parków historycznych w Tajlandii, w prowincji Sukhothai, utworzony w 1988 roku dla ochrony ruin pierwszej stolicy Syjamu – Sukhothai.

W 1991 roku dawne miasto Sukhotai i związane z nim zespoły zabytkowe (Si Satchanalai i Kamphaeng Phet) zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Położenie

Ruiny Sukhothai znajdują się w dolinie rzeki Menam[1], ok. 450 km na północ od Bangkoku i ok. 13 km od współczesnego miasta Sukhothai w prowincji Sukhothai w północnej Tajlandii[2].

Historia

Sukhothai początkowo było niewielkim miastem Khmerów, które w XIII w. uzyskało niepodległość, stając się stolicą pierwszego zjednoczonego i niepodległego państwa Tajów – królestwa Sukhothai (1238–1438)[2]. Trzeci król Sukhothai, Pho Khun Ramkhamhaeng (taj. พ่อขุนรามคำแหงมหาราช) (1278–1298), rozciągnął wpływy królestwa na północ (teren obecnego Laosu), na zachód do Morza Andamańskiego i na południe na tereny Półwyspu Malajskiego[2]. Ramkhamhaeng przyczynił się również do rozwoju miasta Sukhothai, które w okresie swojej świetności miało liczyć 80 tys. mieszkańców[2]. Najbardziej intensywny rozwój architektoniczny miasta przypada na drugą połowę XIV w.[2] Wznoszono wówczas liczne klasztory[2]. Architekci Sukhotai połączyli elementy stylów z sąsiadujących królestw, m.in. Khmerów, w nowy styl, unikalny dla królestwa Sukhotai[3]. Architektura Sukhotai jest świadectwem złotego wieku tajskiej sztuki i architektury[3]. W Sukhotai stworzono również charakterystyczny styl przedstawiania Buddy w sztuce rzeźbiarskiej – model „kroczącego Buddy”[4]. Budda przedstawiany był z szerokimi ramionami, wąską talią, obleczony w przylegającą ściśle do ciała szatę[4]. Ukazywany był w pozie kroczącej – jego prawa pięta była oderwana od ziemi a lewa ręka uniesiona w geście „nie lękajcie się”[4]. Z czubka głowy wychodziły płomienie ognia, a twarz była owalna z ostrym nosem[4]. Prawa ręka zwisała swobodnie, jakby nie miała mięśni i stawów, niczym trąba słonia[4]. Całe ciało sprawiało wrażenie miękkiego i elastycznego[4]. Przedstawienie to miało oddawać nadnaturalność Buddy, jego piękno i perfekcję[4].

Po założeniu w 1351 roku miasta Ayutthaya, Sukhothai straciło na znaczeniu i w 1438 roku zostało podbite przez królestwo Ayutthaya (1350–1767)[2]. Sukhothai zostało najprawdopodobniej opuszczone w XV–XVI w.[2]

W 1833 roku, książę i przyszły król Syjamu Mongkut (taj. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว) (1851–1868) przybył do Sukhothai, by studiować buddyzm[5]. Podczas tego pobytu, jego świta odkryła pierwsze inskrypcje Ramkhamhaenga[5]. Książę powołał specjalną komisję do ich odczytania, która pracowała do początku XX w.[5] Inskrypcja Ramkhamhaenga z 1292 roku zawiera opis państwa Sukhothai oraz przekaz uniwersalnych wartości: dobrego rządzenia, praworządności, wolności gospodarczej i religii – buddyzmu[6]. W 2003 roku inskrypcja została wpisana przez UNESCO na listę obiektów Pamięci Świata[6].

W latach 70. XX w., rząd Tajlandii przy wsparciu UNESCO przeprowadził kompleksowe prace renowacyjne w Sukhothai[2]. W 1988 roku otwarto tu park historyczny o powierzchni 70 km²[7].

W 1991 roku dawne miasto Sukhotai i związane z nim zespoły zabytkowe (Si Satchanalai i Kamphaeng Phet) zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO[8].

Park historyczny

Miasto Sukhotai powstało na planie prostokąta[1]. Pośrodku znajdowała się część królewska wraz ze świątynią Wat Mahathat otoczona trzema pasami murów z fosami, za którymi rozwinęła się część plebejska[1]. Inskrypcja z 1293 roku opisywała miasto jako miasto-ogród, z wieloma terenami zielonymi oraz polami, na których uprawiano palmy, pieprz żuwny, kokosy, rosły tu również mango i tamaryndowiec indyjski[1].

Architektura sakralna miasta charakteryzowała się zastosowaniem stożkowatych stup w kształcie pąków lotosu ustawionych na trzypoziomowej kwadratowej podstawie[9]. Niektóre budowle mają również elementy w stylu syngaleskim (stupy w kształcie dzwonów) lub stylu Śriwidźaja[9].

Plan parku historycznego Sukhotai: 1. Pomnik Ramkhamhaenga, 2. Wat Mahāthāt, 3. Narodowe Muzeum im. Ramkhamhaenga, 4. Wat Traphang Ngoen, 5. Wat Sri Sawai (Wat Sri Svāya), 6. Wat Traphang Thong, 7. Wat Sra Sri (Wat Sa Si), 8. Wat Chana Songkhrām, 9. Wat Trakuan, 10. San Ta Pha Daeng (Ta Pha Daeng Shrine), 11. Wat Phra Phai Luang, 12. Turiang Kilns, 13. Wat Sangkhawat (Wat Sanghāvāsa), 14. Wat Si Chum, 15. Wat Chang Lom, 16. Wat Thraphang Thong Lang, 17. Wat Chedi Sung, 18. Wat Kon Laeng, 19. Wat Ton Chan, 20. Wat Chetuphon, 21. Wat Chedi Si Hong, 22. Wat Si Phichit Kirati Kanlayaram (Sri Vicitrakirtikanlyārāma), 23. Wat Wihan Thong, 24. Wat Asokaram, 25. Wat Mum Langka, 26. Wat Saphan Hin, 27. Wat Aranyik (Wat Arannika), 28. Wat Chang Rop, 29. Wat Chedi Ngam, 30. Wat Tham Hip, 31. Wat Mangkon, 32. Wat Phra Yuen, 33. Wat Pa Mamuang, 34. Wat Thuek, 35. Phra Ruang Dam

Na terenie parku znajduje się 21 obiektów historycznych wewnątrz murów Sukhotai oraz 70 poza murami[9].

Sukhotai – obiekty wewnątrz murów
Wat Mahathat
Wat Sri Sawai
Wat Sra Sri

Wewnątrz murów znajdują się m.in.:

  • Wat Mahathat (taj. วัดมหาธาตุ, pol. „Świątynia Wielkiej Relikwii”) – wzniesiona w centrum miasta w XIII w.[10][4], największa świątynia Sukhotai[10]. Jej centralną część stanowi stupa w kształcie pąka kwiatu lotosu w stylu Sukhotai, otoczona przez 198 mniejszych stup[10]. Całość otacza mur i fosa[10]. W świątyni miały znajdować się relikwie Buddy i wat był celem licznych pielgrzymek[4].
  • Wat Sri Sawai (taj. วัดศรีสวาย) – świątynia z trzema prangami w stylu Khmerów, wzniesiona w XII–XIII w. i otoczona fosą[10]. Początkowo była to świątynia hinduistyczna poświęcona Śiwie[10].
  • Wat Sra Sri (taj. วัดสระศรี)) – położona na wyspie na jeziorze świątynia w stylu Sukhotai z posągiem Buddy i stopą w kształcie dzwonu w stylu syngaleskim[10].
  • Muzeum Narodowe Ramkhamhaenga – muzeum archeologiczne z repliką steli z inskrypcją Ramkhamhaenga[9].
Sukhotai – obiekty poza murami
Wat Chedi Si Hong
Wat Phra Phai Luang – prang północny
Wat Saphan Hin – posąg Buddy w pozie abhajamudry
Wat Si Chum – posąg Buddy
Wat Chetupon

Poza murami znajdują się m.in.:

  • Wat Chedi Si Hong (taj. วัดเจดีย์สี่ห้อง) – dobrze zachowane ruiny świątyni, ze stupą na platformie zdobionej rzeźbami w stylu syngaleskim oraz reliefami przedstawiającymi słonie i lwy[10].
  • Wat Phra Phai Luang (taj. วัดพระพายหลวง) – położone na północ od murów, ruiny XII-wiecznej świątyni z trzema prangami zdobionymi stiukami, uznawanej za najstarszą świątynię Sukhotai[10]. Wzniesiona w stylu Bajon, do XIX w. jedynie prang północny zachował dekoracje stiukowe[10].
  • Wat Saphan Hin (taj. วัดสะพานหิน, pol. „Świątynia Skalistego Mostu”) – ruiny świątyni, jedynej wzniesionej na wzgórzu, do której prowadziła kamienna ścieżka[10]. Do XIX w. zachowała się stupa i pozostałości kolumn na platformie, gdzie stała świątynia[10]. Pośrodku znajduje się stiukowy posąg Buddy w pozie abhajamudry[10].
  • Wat Si Chum (taj. วัดศรีชุม) – świątynia bez dachu zbudowana w formie jaskini, gdzie współcześnie znajduje się olbrzymi posag Buddy z cegieł i stiuku[10].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Philip Pregill, Nancy Volkman: Landscapes in History: Design and Planning in the Eastern and Western Traditions. John Wiley & Sons, 1999, s. 329. ISBN 978-0-471-29328-6. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i Sukhothai, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2017-06-04] (ang.).
  3. ↑ a b Keat Gin Ooi: Southeast Asia: A Historical Encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor. ABC-CLIO, 2014, s. 180. ISBN 978-1-57607-770-2. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g h i Fred S. Kleiner: Gardner’s Art through the Ages. Cengage Learning, 2012, s. 984. ISBN 978-0-8400-3059-7. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
  5. ↑ a b c Sharon La Boda: International Dictionary of Historic Places: Asia and Oceania. Taylor & Francis,, 1994, s. 771–775. ISBN 978-1-884964-04-6. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
  6. ↑ a b UNESCO: The King Ram Khamhaeng Inscription. [dostęp 2017-06-03]. (ang.).
  7. ↑ UNESCO: Historic Town of Sukhothai and Associated Historic Towns. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
  8. ↑ UNESCO: Historic Town of Sukhothai and Associated Historic Towns. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
  9. ↑ a b c d Lonely Planet, Mark Beales, Tim Bewer, Joe Bindloss, Austin Bush, David Eimer, Bruce Evans, Damian Harper, Isabella Noble: Lonely Planet Thailand. Lonely Planet, 2016. ISBN 978-1-76034-164-0. [dostęp 2017-06-04].
  10. ↑ a b c d e f g h i j k l m n W. Vivian De Thabrew: Buddhist Monuments And Temples Of Myanmar And Thailand. AuthorHouse, 2014, s. 51. ISBN 978-1-4918-9622-8. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Obiekty z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO w Tajlandii

Flag of UNESCO.svg

Kulturowe
Przyrodnicze

Tajlandia

Media użyte na tej stronie

Flag of Thailand.svg
The national flag of Kingdom of Thailand since September 2017; there are total of 3 colours:
  • Red represents the blood spilt to protect Thailand’s independence and often more simply described as representing the nation.
  • White represents the religion of Buddhism, the predominant religion of the nation
  • Blue represents the monarchy of the nation, which is recognised as the centre of Thai hearts.
Flag of UNESCO.svg
Flag of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
Sukhothai historical park 21.jpg

อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย

Sukhothai historical park.Sukhothai ,Thailand.2006
งดงามโบราณสถานสุโขทัย.jpg
Autor: Pitchayawat, Licencja: CC BY-SA 3.0
This is a photo of a monument in Thailand identified by the ID
Wat srichum 03.jpg
Autor: Khunkay, Licencja: CC BY-SA 4.0
This is a photo of a monument in Thailand identified by the ID
วัดพระพายหลวง สุโขทัย.jpg
Autor: Masterpoy, Licencja: CC BY-SA 3.0
This is a photo of a monument in Thailand identified by the ID
Histparksukhothai.png
Autor: Heinrich Damm (User:Hdamm, Hdamm at de.wikipedia.org), Licencja: CC BY-SA 4.0
Map of Sukhothai Historical Park, Sukhothai Province, northern Thailand.
  1. King Ramkhamhaeng Monument
  2. Wat Mahāthāt
  3. Ramkhamhaeng National Museum
  4. Wat Traphang Ngoen
  5. Wat Sri Sawai (Wat Sri Svāya)
  6. Wat Traphang Thong
  7. Wat Sra Sri (Wat Sa Si)
  8. Wat Chana Songkhrām
  9. Wat Trakuan
  10. San Ta Pha Daeng (Ta Pha Daeng Shrine)
  11. Wat Phra Phai Luang
  12. Turiang Kilns
  13. Wat Sangkhawat (Wat Sanghāvāsa)
  14. Wat Si Chum
  15. Wat Chang Lom
  16. Wat Thraphang Thong Lang
  17. Wat Chedi Sung
  18. Wat Kon Laeng
  19. Wat Ton Chan
  20. Wat Chetuphon
  21. Wat Chedi Si Hong
  22. Wat Si Phichit Kirati Kanlayaram (Sri Vicitrakirtikanlyārāma)
  23. Wat Wihan Thong,
  24. Wat Asokaram
  25. Wat Mum Langka
  26. Wat Saphan Hin
  27. Wat Aranyik (Wat Arannika)
  28. Wat Chang Rop
  29. Wat Chedi Ngam
  30. Wat Tham Hip
  31. Wat Mangkon
  32. Wat Phra Yuen
  33. Wat Pa Mamuang
  34. Wat Thuek
  35. Phra Ruang Dam
Wat Sa Si EastView.jpg
Autor: Rennboot, Licencja: CC BY-SA 3.0
Blick auf Viharn und Chedi des Wat Sa Si vom Ubosot aus (im Geschichtspark Sukhothai, Thailand)
Wat Taphan Hin.jpg
Wat Taphan Hin ("Stone bridge monastery") lies in the mountains to the west of Sukhothai National Historical Park, Thailand.