Park im. Adama Mickiewicza w Łodzi
 nr rej. A/304[1] z 6 grudnia 1984 | |
 Amfiteatr w parku im. Adama Mickiewicza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Dzielnica | Bałuty |
| Powierzchnia | 49,4 ha |
Położenie na mapie Łodzi  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
 51°48′22,70″N 19°26′51,84″E/51,806306 19,447733 | |
Park im. Adama Mickiewicza (Park Julianowski) – zabytkowy łódzki park o powierzchni 49,4 ha, znajdujący się w osiedlu Julianów, obrębie ulic: Zgierskiej, Sowińskiego, Jaworowej, Folwarcznej, al. Róż, Karłowicza. Park znajduje się w obniżeniu, rozciąga się wzdłuż doliny rzeki Sokołówki.
Prawdopodobnie w średniowieczu był tu drewniany gródek obronny. Później wieś należała do niewielkich dóbr szlacheckich. Na początku XIX wieku teren obecnego parku przeszedł w posiadanie Stanisława Strzałkowskiego. W latach 80. XIX wieku majątek zlicytowano. Posiadłość nabył łódzki fabrykant Juliusz Heinzel (od jego imienia wywodzi się nazwa parku) i około 1890 roku wybudował tu za sumę 60 000 rubli pałac inspirowany formami włoskiego renesansu, z widokiem na stawy[2]. Pałac został zbudowany na wzniesieniu rozpościerającym się na końcu alei lipowej (lipy sprowadzono z Niemiec, z berlińskiej firmy L. Spätha – aleja przetrwała do dziś), wiodącej do pałacu od ulicy Biegańskiego. Schody z tarasu rezydencji wiodły wprost do brzegu stawu. Między pałacem i stawem znajdowała się fontanna. Ozdobą parku było rozlewisko wodne (zajmowały znacznie więcej miejsca niż obecne stawy). Obok pałacu mieścił się zwierzyniec i sad. Dokonano wtedy przebudowy parku, m.in. wybudowano liczne schody, fontanny, kaskady, mostki oraz dosadzono wiele egzotycznych drzew. Większość z tych okazów nie zachowała się do dnia dzisiejszego.
W 1897 roku pałac i park zostały odkupione od pozostałych spadkobierców przez syna Juliusza Teodora Heinzla. Założenie funkcjonowało do lat trzydziestych XX wieku. Jednak rozrzutność właścicieli spowodowała ruinę materialną rodziny i konieczność sprzedaży pałacu, który, w 1938 roku, kupił magistrat miasta Lodzi z przeznaczeniem na muzeum regionu[2]. W czasie II wojny światowej w pałacu znajdowała się siedziba sztabu Armii „Łódź”, co sprowadziło, 6 września 1939 roku, na pałac bombardowanie. Pałac został uszkodzony, a następnie rozebrany przez niemieckich okupantów. W parku znajduje się głaz upamiętniający poległych w tym miejscu żołnierzy. Niemcy znacznie przebudowali park. Wytyczyli alejki w leśnej części i zmniejszyli ich liczbę w części parkowej. Zasypali część stawów i przesadzili część drzew nadając w ten sposób parkowi plastyczny, pejzażowy charakter.
Po II wojnie światowej rozebrano ogrodzenie parku, a w północno-wschodniej jego części zlokalizowano urządzenia sportowe. Na terenie niezadrzewionym ustawiono wieżę spadochronową z miejscem do lądowania należącą do Ligi Lotniczej oraz tor modelarski. W latach 50. XX w. stawy przebudowano i wyregulowano, nadając im obecny wygląd. Ich oś stanowi rzeka Sokołówka. Z tego okresu pochodzi również muszla koncertowa wybudowana przez Wydział Kultury Miasta Łodzi. Teren parku został powiększony przez przyłączenie i zagospodarowanie terenów folwarcznych. W latach dziewięćdziesiątych park został dodatkowo powiększony o wykupiony przez miasto obszar dawnej hurtowni (teren zaznaczony na mapie na szaro). Utworzono tam nowe boiska do siatkówki, koszykówki i piłki nożnej oraz górkę dla saneczkarzy i rowerzystów górskich.
Park sąsiaduje z osiedlem willowym zwanym Julianów – od nieformalnej nazwy parku.
W parku Mickiewicza znajduje się dwadzieścia drzew wpisanych na listę pomników przyrody (np. dąb „Kosynier”). Od 1984 roku park jest wpisany do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[1].
Park i pałac w Julianowie (fot. Bronisław Wilkoszewski, 1896)
Pałac Juliusza Heinzla w parku Julianów
Pałac po bombardowaniu we wrześniu 1939
Głaz upamiętniający poległych w tym miejscu żołnierzy Armii „Łódź”
Przypisy
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 38 [dostęp 2012-01-18].
- ↑ a b Gdzie są Niemcy z tamtych lat – wspomnienia łódzkich Niemców. Sag mir, wo die Deutschen sind – Erinnerungen der lodzer Deutschen. Praca zbiorowa pod redakcją Krystyny Radziszewskiej. Wydawnictwo Literatura, Łódź 1999, s. 22–27, język polski i niemiecki, ISBN 83-87080-91-8.
Bibliografia
- Park im. A. Mickiewicza (dawniej: Park Julianowski). zielonalodz.info; web.archive. [dostęp 2019-10-27].
- Park im. A. Mickiewicza (Park Julianowski). [w:] Najstarsze łódzkie parki [on-line]. lodz.ap.gov.pl. [dostęp 2014-12-03].
Media użyte na tej stronie
Autor:
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 52.45 N
- S: 50.78 N
- W: 17.95 E
- E: 20.75 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Shiny green button/marker widget.
Autor: Zorro2212, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pamiątkowy kamień poświęcony żołnierzom Armii Łódź, Łódź Julianów Park
Julianów Palace in Łódź. The palace was built between 1885-1890 as a summer residence for Juliusz Heinzel. After the Heinzel family bankruptcy, the structure was purchased by the municipality of Łódź and intended for a Łódź region museum.[1] Burned down in September 1939 as a result of bombardment by the Germans and eventually pulled down by them the same year.[1]
Bomb crater in front of the Julianów Palace in Łódź. The palace was built between 1885-1890 as a summer residence for Juliusz Heinzel. After the Heinzel family bankruptcy, the structure was purchased by the municipality of Łódź and intended for a Łódź region museum.[1] Burned down in September 1939 as a result of bombardment by the Germans and eventually pulled down by them the same year.[1]
Fotografia przedstawia znajdujący się w parku Julianowskim (park im. Adama Mickiewicza) pałac Juliusza Heinzla. Park został założony w miejscu dawnego parku dworskiego na Radogoszczu. W 1890 roku w pobliżu ulicy Zgierskiej łódzki fabrykant Juliusz Heinzel zbudował na wzniesieniu w parku pałac inspirowany formami włoskiego renesansu. Schody z tarasu rezydencji wiodły wprost do brzegu stawu. Między pałacem i stawem znajdowała się fontanna. Obok mieścił się zwierzyniec i sad. Po śmierci Heinzla pałac przejął jego syn Teodor Heinzel. W 1938 roku władze Łodzi odkupiły budynek od właścicieli z zamiarem utworzenia w nim Muzeum Etnograficznego. Po wybuchy II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku stacjonował w nim sztab Armii Łódź, co doprowadziło do zbombardowania go przez Niemców i rozebrania wkrótce potem.
Fotografia pochodzi z wydanego w 1896 roku albumu Bronisława Wilkoszewskiego „Widoki m. Łodzi”. Saryusz Bronisław Paweł Wilkoszewski (1847-1901), zwany "łódzkim Canaletto" był mistrzem fotografii ilustracyjnej. Udokumentował zabudowę Łodzi z końca XIX wieku przede wszystkim wille, fabryki, budynki użyteczności publicznej, obiekty sakralne, ulicę Piotrkowską. Jego zakład fotograficzny znajdował się w willi "Trianon" w Pasażu Meyera 5 (obecnie ulica Moniuszki).