Park miejski w Siedlcach (Aleksandria)

Park miejski Aleksandria

nr rej. A-276 z 29.08.1980
Staw i fontanna w parku (2012)
Państwo	Polska
Miejscowość	Siedlce
Dzielnica	Śródmieście
Położenie na mapie Siedlec Park miejski Aleksandria
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Park miejski Aleksandria
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Park miejski Aleksandria
52°10′17,53″N 22°17′09,76″E/52,171536 22,286044

Park miejski w Siedlcach, dawniej zwany Aleksandrowem, obecnie Aleksandria – założony w I poł. XVIII w. w formie parku "włoskiego". Gdy właścicielami miasta stali się Czartoryscy, Aleksandra Ogińska zmieniła wygląd parku na sentymentalny według projektu Franciszka Salezego Sarnowskiego. Przed wizytą króla Stanisława Poniatowskiego w lipcu 1783 r., w parku powstały upiększające obiekty. Wyspy były otoczone kanałami, którymi pływano łodziami. Jedne z ważniejszych budowli (których było ponad trzydzieści) to:

• domki mieszkalne księżnej;
• altany;
• łazienki;
• domek rybacki;
• meczet turecki;
• oranżeria;
• stajenka;
• wiatrak;
• sztuczne groty;
• teatr letni.

Powiększony przez Aleksandrę Ogińską o część północno-zachodnią i wschodnią. W części wschodniej utworzyła ogród malowniczy zwany Aleksandrią. W XIX w. wprowadzono zmianę układu alei.

Park wydzierżawiono osobom prywatnym od ok. 1840 r. Następnie park przeszedł na własność miasta. W latach 1869–1909 południową i zachodnią część parku ograniczono żelaznym płotem, a od północnej – murowanym parkanem. Miejski Komitet Krzewienia Trzeźwości Publicznej organizował imprezy w parku, jak też opiekował się jadłodajnią i herbaciarnią.

Podczas II wojny światowej Niemcy rozebrali większość budowli w parku, m.in. teatr letni, restaurację i estradę. Obecnie park w niewielkim stopniu przypomina swoją świetność z przeszłości. Jest znacznie mniejszy, bez dawnego układu alejek i kanałów. O długiej historii parku przypominają ponad dwustuletnie drzewa, z których niektóre są uznane za pomniki przyrody.

Przez długi czas na południowym brzegu stawu zlokalizowane było mini-ZOO, prowadzone przez Akademię Podlaską, obecnie UPH. Parterowy budynek z białej cegły, o powierzchni ok. 30 m² został zburzony ok. 2009 roku.

Przed rokiem 2003 staw w parku został poddany gruntownej renowacji. Odmulono dno, zamontowano fontannę.

W okresie zimowym jest tradycyjnym miejscem, gdzie spotykają się okoliczni łyżwiarze.

Bibliografia

• Piotr Ługowski, Aleksandria (vel Aleksandrów) - sentymentalny ogród Aleksandry Ogińskiej w Siedlcach w świetle źródeł archiwalnych [w:] Residentiae tempore belli et pacis. Materiały do badań i ochrony założeń rezydencjonalnych i obronnych, red. P. Lasek, P. Sypczuk, Warszawa 2019, s. 180-197.