Parki i tereny zielone Torunia i okolicy

Parki i tereny zielone Torunia

Park Miejski, jesień 2018 rok
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Parki i tereny zielone Torunia
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Parki i tereny zielone Torunia
53°01′20″N 18°36′40″E/53,022222 18,611111

Park Miejski, wiosna

Ogród Muzyków, wiosna

Dolina Marzeń, wiosna

Ogród Muzyków, wiosna

Park Wojewodów Pomorskich, wiosna

Dolina Marzeń, lato

Park Miejski, lato

ul. Chopina, lato

Park Miejski, lato

Bulwar Filadelfijski, lato

Barbarka, jesień

Park Miejski, jesień

Alpinarium, jesień

Aleja Jana Pawła II, jesień

Park Miejski, jesień

Bulwar Filadelfijski, zima

Park Miejski, zima

Ogród Muzyków, zima

Park Miejski, zima

Alpinarium, zima

Parki i tereny zielone Torunia i okolicy - parki, skwery, ogrody, rezerwaty, planty i ścieżki zdrowia na terenie administracyjnym miasta.

Charakterystyka

Toruń jest jednym z tzw. zielonych miast Polski. Prawie 30% jego powierzchni stanowią tereny zielone^[1][2]. Są to:

• lasy
• zieleń urządzona, czyli:
  • parki
  • zieleńce
  • skwery
  • zieleń: cmentarna, forteczna, przydomowa i przyuliczna.
• ogródki działkowe

Najwięcej terenów zielonych występuje w dzielnicach: Barbarka, Bielany, Bydgoskie Przedmieście, Kaszczorek, Rudak, Winnica oraz w sąsiedztwie Zespołu Staromiejskiego^[3].

Przykłady terenów zielonych

• 

  Lasy (Las Barbarka)

• 

  Parki (Park Miejski)

• 

  Skwery (skwer im. Lucjana Broniewicza)

• 

  Zieleń cmentarna (Centralny Cmentarz Komunalny)

• 

  Zieleń forteczna (Park Tysiąclecia)

• 

  Zieleń przyuliczna (ul. Balonowa)

Statystyka

Tereny zielone według specyfiki w Toruniu (stan z 2017 roku)^[4][5]:

Lasy

Charakterystyka

Toruń prawie ze wszystkich stron otoczony jest lasami. Zajmują one łącznie 2755 ha, czyli 24% powierzchni miasta. Większość z nich to lasy państwowe, którymi zarządzają nadleśnictwa: Toruń (1373 ha), Dobrzejewice (396 ha), Gniewkowo (145 ha) i Cierpiszewo (3 ha), znajdujące się w strukturze administracyjnej Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu. Spośród całego zasobu leśnego Torunia tylko 480 ha stanowią lasy komunalne (miejskie), które mają status lasów chronionych^[6], a 276 ha to lasy prywatne.

Największe obszary leśne otaczające Toruń to:

• Las Barbarka
• Las Łysomicki
• Las Papowski
• Puszcza Bydgoska

Natomiast do lasów komunalnych należy zaliczyć:

• Las Bielawski
• Lasek Bielański
• Piekarskie Góry
• Kępę Bazarową
• Czerniewice

Drzewostan

Drzewostan w toruńskich lasach to głównie sosna zwyczajna, wyjątkiem jest Kępa Bazarowa, gdzie występuje las łęgowy oraz kompleks leśny w lewobrzeżnej części miasta ciągnący się od Czerniewic poprzez poligon artyleryjski do Glinek. W przeważającej większości są to monokultury sosnowe^[7].

Przykłady terenów leśnych

• 

  Kępa Bazarowa

• 

  Las Piwnicki

• 

  Las Papowski

• 

  Las Barbarka

• 

  Lasek Bielański

Zieleń urządzona

tzw. pas parkowy

Najwięcej parków, bo aż sześć, zlokalizowanych jest w sąsiedztwie Zespołu Staromiejskiego, tworząc tzw. pas parkowy, który został wytyczony w okresie 20-lecia międzywojennego, a jego twórcą był ówczesny architekt miejski Ignacy Tłoczek^[8].

Na tzw. pas parkowy składają się:

Zdjęcie	Nazwa	Ostatnia rewitalizacja	Źródło	Pomniki	Zabytek
	Alpinarium	2018	[9]
	Dolina Marzeń	2019	[10]
	Park 100-lecia Powrotu Torunia do Wolnej Polski	2016	[11]	Pomnik Józefa Piłsudskiego
	Jordanki	2019/2020	[12]	Pomnik Jana Pawła II
	Park Pamięci	2018	[13]	Pomnik Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939
	Park Glazja	2019/2020	[14]
	Skwer im. Lucjana Broniewicza	2008	[15]
	Skwer im. Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej	2012	[16]

Na osobną uwagę zasługują: Park Etnograficzny przy ulicy Uniwersyteckiej, kwietniki wzdłuż alei Solidarności, planty przy ulicy Wały gen. Sikorskiego i Park Pamięci przy dworcu autobusowym^[17].

Parki

Pozostałe parki na terenie miasta można sklasyfikować następująco:

Parki miejskie

Zdjęcie	Nazwa	Dzielnica	Uwagi	Ostatnia rewitalizacja	Zabytek	Źródło
	Park Miejski	Bydgoskie Przedmieście	największy i najstarszy kompleks zieleni urządzonej w Polsce, założony w 1816 roku	od 2004 roku sukcesywnie remontowany		[18]
	Park Tysiąclecia	Stawki		2019/2020		[19]
	Park na Jarze	Wrzosy		2019/2020		[20]
	Park Na Skarpie	Na Skarpie		2017		[21]

Parki dworskie

Zdjęcie	Nazwa	Dzielnica	Uwagi	Ostatnia rewitalizacja	Zabytek	Źródło
	Park na Bielawach	Bielawy	pochodzi z końca XVIII wieku			[22]
	Park na Bielanach	Bielany	pochodzi z przełomu XVII/XVIII wieku			[23]
	Park Wojewodów Pomorskich	Bydgoskie Przedmieście	pochodzi z 1914 roku	2017		[24]

Parki leśne

Zdjęcie	Nazwa	Dzielnica	Ostatnia rewitalizacja	Źródło
	Piekarskie Góry	Bydgoskie Przedmieście	2013	[25]
	Zajecze Góry tzw. Rudelka	Bielany	2019	[26]

Inne

Zdjęcie	Nazwa	Dzielnica	Uwagi	Ostatnia rewitalizacja	Zabytek	Źródło
	Ogród Muzyków	Rybaki		2018		[27]

Ponadto na Bydgoskim Przedmieściu istnieje Ogród Zoobotaniczny, założony w 1797 roku. Rośnie w nim 55 gatunków drzew (aż jedenaście z nich to pomniki przyrody) oraz 24 gatunki krzewów^[28].

Łącznie parki i skwery zajmują ponad 9% powierzchni miasta.

Zieleń cmentarna

Na terenie Torunia znajduje się osiemnaście cmentarzy - trzy z nich to nekropole komunalne, a piętnaście należy do toruńskich parafii. Do najstarszych z nich zaliczyć należy cmentarze: św. Jerzego przy ul. Gałczyńskiego i NMP przy ul. Wybickiego oraz Cmentarz Garnizonowy przy ul. Grudziądzkiej, zlokalizowane w prawobrzeżnej części miasta oraz cmentarz św. św. Piotra i Pawła przy ul. Poznańskiej na lewobrzeżu^[29].

Drzewostan

Wszystkie wyżej wymienione cmentarze charakteryzuje bogaty i różnorodny skład gatunkowy szaty roślinnej i liczny starodrzew. Rosną na nich głównie klony pospolite oraz rzadziej spotykane drzewa, takie jak: buk pospolity, brzoza brodawkowata, dąb szypułkowy, klon jesionolistny, kasztanowiec biały, lipa drobnolistna, wiąz szypułkowy, jesion wyniosły, jesion wyniosły odm. zwisająca, topola włoska, świerk pospolity, świerk kłujący odm. srebrna, sosna pospolita, daglezja zielona, modrzew europejski i inne^[30].

Przykłady zieleni cmentarnej

• 

  Cmentarz św. Jerzego

• 

  Cmentarz św. Barbary

• 

  Cmentarz na Kluczykach

• 

  Cmentarz św. św. Piotra i Pawła

• 

  Cmentarz Garnizonowy

• 

  Cmentarz św. Jakuba

Zieleń przyuliczna

Na zieleń przyuliczną w Toruniu składa się głównie drzewostan towarzyszący traktom komunikacyjnym (drogi, ścieżki rowerowe, chodniki) oraz rabaty kwiatowe na placach i rondach. Na szczególną uwagę zasługują^[31]:

• lipy w ciągu alei Jana Pawła II w sąsiedztwie Zespołu Staromiejskiego
• szpaler kasztanowców przy ul. św. Józefa i Balonowej na Bielanach
• drzewostan w ciągu ul. Chopina na Bydgoskim Przedmieściu
• lipy i klony w ciągu ul. Lubickiej na Jakubskiem Przedmieściu

Zieleń przyuliczna w Toruniu zalicza się do najlepiej zagodospodarowanych w Polsce^[32].

Przykłady zieleni przyulicznej

• 

  ul. Lubicka

• 

  ul. Grudziądzka

• 

  ul. Moniuszki

• 

  ul. Fredry

• 

  Chodnik i ścieżka rowerowa przy ul. Chopina

• 

  ul. Ligi Polskiej

Zieleń forteczna

Park Tysiąclecia

Dąb szypułkowy "Garnizonowy", na terenie Cmentarza Garnizonowego

Kępa Bazarowa

Spośród zieleni fortecznej Torunia na szczególną uwagę zasługują: Park Tysiąclecia powstały na tzw. stoku bojowym Fortu XVII oraz Parku Glazja, który jest częścią fortu św. Jakuba^[33].

Ogródki Działkowe

W skład terenów zielonych Torunia wchodzi ponad 60 ogródków działkowych. Największe z nich zlokalizowane są w dzielnicach: Rudak i Bydgoskie Przedmieście. Ogrodami zarządza Polski Związek Działkowców w Toruniu^[34].

Warto dodać, że znaczącą liczbę terenów zielonych stanowią ogródki przydomowe znajdujące się na toruńskich osiedlach domków jednorodzinnych, m.in. na osiedlach: św. Józefa, św. Klemensa, Brzezina, Wrzosy, Bielawy.

Pomniki przyrody

W Toruniu znajduje się ok. 28 obiektów uznanych za pomniki przyrody, w tym 22 pojedyncze drzewa, 5 grup drzew i 1 głaz narzutowy^[35].

Rezerwaty przyrody

Na terenie Torunia znajdują się trzy rezerwaty przyrody^[36]:

• rezerwat leśny Las Piwnicki utworzony w 1924 roku
• rezerwat na rzece Drwęcy z 1961 roku z ginącym minogiem rzecznym, najdłuższy rezerwat ichtiologiczny w Polsce
• leśny rezerwat przyrody Kępa Bazarowa ustanowiony w 1987 roku, o powierzchni 32,4 ha. na wiślanej wyspie, naprzeciwko Zespołu Staromiejskiego

Mała architektura

Na terenach zielonych Torunia występuje wiele ciekawych przykładów tzw. małej architektury. W Parku Miejskim jest to Ławka Schillera z 1909 roku^[37] i ambona z 1817 roku, w Ogrodzie Muzyków drewniany "Grzybek" pochodzący z 1843 rok^[38]. Na osobną uwagę zasługują fontanny^[39], z których warto wymienić:

• fontannę w Parku Miejskim
• fontannę przed gmachem Wydziału Matematyki i Informatyki UMK przy ul. Chopina
• fontannę przez gmachem Biblioteki Głównej UMK
• fontannę na Placu Rapackiego
• fontannę Cosmopolis na Skwerze im. Lucjana Broniewicza

Przykłady małej architektury

• 

  Fontanna w Parku Miejskim

• 

  Ławka Schillera w Parku Miejskim

• 

  Fontanna przed gmachem Wydziału Matematyki i Informatyki UMK

• 

  Fontanna "Cosmopolis" na Skwerze im. Lucjana Broniewicza

• 

  "Grzybek" w Ogrodzie Muzyków

• 

  Fontanna na Placu Rapackiego

Administracja

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu

Stacja Monitoringu Zanieczyszczeń Komunikacyjnych Inspektoratu Ochrony Środowiska w Toruniu

Leśna rolna i geodezyjna

W Toruniu siedzibę mają następujące instytucje:

• Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych – obejmuje swym zasięgiem lasy regionu kujawsko-pomorskiego i części województwa pomorskiego o powierzchni 432 658 ha na obszarze ogółem 456 717 ha^[40]
• Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – instytucja ta wspiera rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich z regionu kujawsko-pomorskiego^[41]
• Wydział produkcyjny Biura Urządzeń Lasu i Geodezji Leśnej^[42]

Ochrona środowiska

W Toruniu znajdują się również instytucje związane z ochroną środowiska, są to m.in.:

• Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej^[43] – wspiera przedsięwzięcia proekologiczne realizowane na terenie województwa
• Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
• Regionalna Agencja Poszanowania Energii i Środowiska
• Polski Klub Ekologiczny
• Miejski Ośrodek Edukacji Ekologicznej przy MPO – promuje wiedzę o środowisku
• Liga Ochrony Przyrody – zajmuje się edukacją ekologiczną
• Polskie Towarzystwo Leśne – popularyzuje wiedzy o lasach^[44]

Przypisy

Bibliografia

• Sienicka Antonina, Przewodnik dendrologiczny po Toruniu i okolicy, Łódź 1957 [1]