Parkogrzybek czerwonawy

Parkogrzybek czerwonawy
Ilustracja
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwogrzyby
Typpodstawczaki
Klasapieczarniaki
Rządborowikowce
Rodzinaborowikowate
Rodzajparkogrzybek
Gatunekparkogrzybek czerwonawy
Nazwa systematyczna
Hortiboletus rubellus (Krombh.) Simonini, Vizzini & Gelardi
Index Fungorum 244: 1 (2015)
Xerocomus rubellus (1).JPG
(c) Thomas Pruß, CC BY-SA 3.0
Vrbenské rybníky - Xerocomellus rubellus 01.jpg
2012-08-08 Boletus rubellus Krombh 246788.jpg

Parkogrzybek czerwonawy, podgrzybek czerwonawy (Hortiboletus rubellus (Krombh.) Simonini, Vizzini & Gelardi) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hortiboletus, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1836 r. Julius Vincenz von Krombholz nadając mu nazwę Boletus rubellus, później zaliczany on był do różnych innych rodzajów. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 2015 r. G. Simonini, A. Vizzini i M. Gelardi, przenosząc go do nowego rodzaju Hortiboletus[1].

Niektóre synonimy naukowe[2]:

  • Boletus rubellus Krombh. 1836
  • Boletus sanguineus With. 1801
  • Boletus versicolor Rostk. 1844
  • Boletus versicolor Kuntze 1898
  • Leucobolites rubellus (Krombh.) Beck 1923
  • Suillus rubellus (Krombh.) Henn. 1898
  • Tubiporus rubellus (Krombh.) S. Imai 1968
  • Versipellis versicolor (Rostk.) Quél. 1886
  • Viscipellis sanguinea (With.) Quél. 1886
  • Xerocomellus rubellus (Krombh.) Šutara 2008
  • Xerocomus rubellus (Krombh.) Quél. 1896
  • Xerocomus versicolor E.-J. Gilbert 1931

Nazwę podgrzybek czerwonawy nadał mu Władysław Wojewoda w 1999 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był wcześniej przez Alinę Skirgiełło jako podgrzybek wielobarwny[3]. W 2021 Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy parkogrzybek czerwonawy[4].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 3–10 cm, u młodych okazów półkulisty, później rozpostarty, w końcu płaski. Powierzchnia sucha, zamszowa, podczas suchej pogody bywa popękana. Barwa początkowo intensywnie karminowoczerwona, później czerwona, w końcu matoworóżowa. Skórki nie da się oddzielić od miąższu[5].

Rurki

O długości 6-15 mm, zielonkawożółte, przy trzonie wycięte lub nieco zbiegające. Pory początkowo o barwie od cytrynowożółtej do jasnożółtej, później oliwkowe. Po uciśnięciu zmieniają barwę na błękitną[5].

Trzon

Wysokość 3–12 cm, grubość 4–2,5 cm, kształt walcowaty, często wygięty. Powierzchnia jasnożółta, często czerwono nabiegła lub z czerwonymi plamami[5].

Miąższ

Żółtawy, tylko pod skórka kapelusza czerwonawy. Przekrojony błękitnieje. Bez wyraźnego smaku i zapachu[5].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników oliwkowobrązowy. Zarodniki o rozmiarach 10–13 × 4-5 μm i gładkiej powierzchni. W KOH barwią się na złoty kolor. Cystydy mniej lub bardziej liczne, o rozmiarach 60 × 12,5  μm[6]

Występowanie i siedlisko

Występuje w Europie i Ameryce Północnej, gdzie prawdopodobnie został zawleczony wraz z sadzonkami drzew z Europy. Wszędzie jest rzadki[6]. W Polsce niezbyt częsty[7].

Występuje od lipca do września w lasach liściastych pod dębami, lipami[7] i brzozami[8], nierzadko rośnie na trawnikach w parkach[8].

Znaczenie

Jest grzybem jadalnym[9], ale niskiej wartości z powodu niewielkich rozmiarów, miękkiego miąższu oraz szybkiego robaczywienia[10]. Często również pleśnieje porażony przez grzyby Hypomyces chrysospermus[11] (taki spleśniały grzyb nie nadaje się do spożycia).

Przypisy

  1. ↑ a b c Index Fungorum (ang.). [dostęp 2015-11-28].
  2. ↑ Species Fungorum (ang.). [dostęp 2013-04-15].
  3. ↑ Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego, Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021.
  5. ↑ a b c d Svrcek, M., Vancura, B., 1987, Grzyby środkowej Europy. ​ISBN 83-09-01181-4​
  6. ↑ a b Mushroom Expert. [dostęp 2015-11-25].
  7. ↑ a b Gumińska Barbara, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1988, s. 270-271. ISBN 83-09-00714-0.
  8. ↑ a b Till R. Lohmeyer, Ute Künkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: FK Osiejuk, 2006, s. 47. ISBN 1-40547-937-X.
  9. ↑ Hagara, Ladislav, 1944-., Ottova encyklopedie hub, wyd. 1. české vyd, Praha: Ottovo nakladatelství, 2015, s. 534-535, ISBN 978-80-7451-407-4, OCLC 903090511 [dostęp 2018-09-08].
  10. ↑ Marek Snowarski, Xerocomus rubellus (podgrzybek czerwonawy), www.grzyby.pl [dostęp 2018-09-08] (pol.).
  11. ↑ Hagara, Ladislav, 1944-., Ottova encyklopedie hub, wyd. 1. české vyd, Praha: Ottovo nakladatelství, 2015, s. 114-115, 534-535, ISBN 978-80-7451-407-4, OCLC 903090511 [dostęp 2018-09-08].

Media użyte na tej stronie

Blutrote Röhrlinge.jpg
Autor: Lebrac, Licencja: CC BY-SA 3.0
Blutrote Röhrlinge (Xerocomus rubellus)
2012-08-08 Boletus rubellus Krombh 246788.jpg
Autor: This image was created by user walt sturgeon (Mycowalt) at Mushroom Observer, a source for mycological images.
You can contact this user here., Licencja: CC BY-SA 3.0
Boletus rubellus Krombh.
Vrbenské rybníky - Xerocomellus rubellus 01.jpg
Autor: Xth-Floor, Licencja: CC BY-SA 3.0
Xerocomellus rubellus syn. Boletus rubellus syn Xerocomus rubellus, Vrbenské rybníky, Czech Republic
Xerocomus rubellus (1).JPG
(c) Thomas Pruß, CC BY-SA 3.0
Wikimedia Deutschland
The making of this document was supported by the Community-Budget of Wikimedia Germany.
To see other files made with the support of Wikimedia Germany, please see the category Supported by Wikimedia Deutschland.