Parnawa

Parnawa
Pärnu
ilustracja
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Estonia

Prowincja

Et-Pärnu maakond-coa.svg Parnawa

Burmistrz

Romek Kosenkranius

Powierzchnia

32,22 km²

Populacja (2012)
• liczba ludności
• gęstość


42 677
1324 os./km²

Położenie na mapie Estonii
Ziemia58°23′N 24°30′E/58,383333 24,500000
Strona internetowa
Portal Litwa, Łotwa i Estonia
Film z drona z Pärnu 2022

Parnawa (est. Pärnu, niem. Pernau, ros. Пярну – za czasów ZSRR i obecnie; za czasów Imperium Rosyjskiego Пернов, łot. Pērnava) – miasto w południowej Estonii, port morski nad Zatoką Parnawską (część Zatoki Ryskiej we wschodniej części Morza Bałtyckiego), stolica prowincji Pärnu. Liczba mieszkańców wynosi 44 tys. Przez Parnawę przepływa rzeka o tej samej nazwie.

Historia

Rysunek z 1554 r. przedstawiający Parnawę

Parnawa została założona w 1241 przez inflancką gałąź zakonu krzyżackiego. Należała do Hanzy. W 1560 ostatni komtur parnawski konwentu Rutger Wolf przekazał miasto i zamek reprezentantom Rzeczypospolitej. W 1578 roku Parnawa nie zdołała obronić się przed wojskami moskiewskimi Iwana Groźnego, który na cztery lata zajął zamek i miasto. Polska odzyskała Parnawę w 1582 roku i od 1598 roku było stolicą województwa parnawskiego (istniało formalnie do 1660). Było to obok województwa dorpackiego najbardziej na północ położone województwo Rzeczypospolitej. Pierwszym wojewodą został starosta sancelski Maciej Dembiński. Jedną z decyzji władz polskich było ostateczne zlikwidowanie w 1599 roku miasta po północnej stronie rzeki i przesiedlenie wszystkich mieszkańców na południową stronę rzeki. Podczas wojny ze Szwecją (1600-1611) wojska szwedzkie księcia Karola Sudermańskiego zajęły miasto 17 października 1600 roku. W 1609 roku hetman Jan Karol Chodkiewicz brawurowym nocnym atakiem zaatakował miasto i odbił je wraz z zamkiem (więcej: Oblężenie Parnawy). Następnie po zabraniu statków z portu w Parnawie odniósł zwycięstwo w morskiej bitwie pod Salis. W 1617 roku nominację na wojewodę otrzymał Teodor Denhoff. Podczas wojny ze Szwecją w latach 1617-1618 w dniu 14 sierpnia 1617 Parnawa została zdobyta przez Szwedów po trzydniowej obronie polskiego garnizonu. Panowanie Szwecji w Parnawie zostało usankcjonowane w oliwskim traktacie pokojowym.

Do Rosji miasto należało od czasu jej zwycięstwa w wojnie północnej (1721) do ogłoszenia niepodległości przez Estonię w 1918. W 1838 r. w Parnawie zostało otwarte pierwsze sanatorium, a w 1857 r. ukazała się tu pierwsza gazeta drukowana w języku estońskim, której wydawcą był Johann Voldemar Jannsen. Za czasów Estońskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej miasto było miejscem odpoczynku dla uprzywilejowanych grup społecznych. Od 1940 r. zamknięto dla żeglugi międzynarodowej znajdujący się tu port, a na początku lat pięćdziesiątych zaprojektowano centralny plac i prospekt imienia Lenina. Z ziemią zrównano zabudowania starego miasta i budynek kościoła św. Mikołaja, wybudowano natomiast największą w krajach bałtyckich fabrykę puszkowanych ryb. Po odzyskaniu przez Estonię niepodległości, Parnawę ogłoszono w 1996 r. letnią stolicą Estonii. W 2004 r. otwarty został tu największy w krajach bałtyckich park wodny, a dwa lata później oddano do użytku nadmorską promenadę.

Ludność

1881189719221934195919701979198920002009
12 96612 89818 49920 33422 36750 22454 05153 88546 47644 024

Kurort

Plaża w Parnawie

Miasto jest głównym ośrodkiem turystycznym w Estonii. Do wypoczynku zachęcają długie piaszczyste plaże i atrakcyjne położenie na brzegu zatoki morskiej. Turystyczne walory Parnawy zaczęto wykorzystywać już w pierwszej połowie XIX wieku. Obecnie kurort oferuje m.in. kąpiele borowinowe.

Zabytki

W mieście znajduje się szereg zabytków, m.in. fragmenty murów obronnych (XV-XVI w.), kościoły oraz cerkwie z XVIII i XIX w. i liczne budynki z XIX i początku XX w.

Osobistości

Miasta partnerskie

Galeria

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Hanseatenwimpel.svg
Hanseatic Flag
Haupthandelsroute Hanse.png
Main trading routes of the Hanseatic League in northern Europe.
Hansestadt Lubeck Tatiana Yagunova Watercolor painting 2014.jpg
Autor: Tatiana Yagunova / Татьяна Ягунова, Licencja: CC BY-SA 4.0
Lubeka (Akwarela Tatiany Yagunovej) — główne miejsce Ligi Hanzeatyckiej. Związek Hanzeatycki — organizację kupiecką pod kierownictwem doświadczonego racjonalnego ośrodka kupieckiego — Wolnego Miasta Lubeki. Opublikowano:
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodow.svg
Autor: Author: Olek Remesz (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów - ogólny wzorzec, nie związany z konkretnym przedziałem czasowym, szczególnie w odniesieniu do postaci orła
Pärnu coastal meadow hiking trail, beach and town in Estonia.webm
Autor: Sillerkiil, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pärnu coastal meadow hiking trail, beach and town in Estonia (June 2022)
Pärnu tütarlastegümnaasiumi hoone 2014.jpg
Autor: Laima Gūtmane, Licencja: CC BY-SA 3.0
This is a photo of cultural heritage monument of Estonia number
Parnu Town Gate.JPG
Autor: Ewa Dryjanska, Licencja: CC BY-SA 3.0
Brama miejska w Parnu (Estonia)
Pärnu Kuninga Tänava Põhikool.JPG
Autor: Heaporgand, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pärnu Kuninga Tänava Põhikool
Parnu02.jpg
Pärnu, Estonia, centrum
Kaubamajakas.jpg
Autor: Ave Maria Mõistlik, Licencja: CC BY-SA 2.5
Kaubamajakas, a big shopping centre of Pärnu town
Flag of et-Parnu.svg
flag of Pärnu, Estonia

PANTONE 300CV + white
Cafe Grand, Pärnu.JPG
Autor: Vesahjr, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cafe Grand in Pärnu
Rannapromenaad-rannahotell.jpg
Autor: Ave Maria Mõistlik, Licencja: CC BY-SA 2.5
Rannapromenaad rannahotellist nähtuna
"Villa Ammende" Pärnu.JPG
Autor: IvoFalk, Licencja: CC BY-SA 3.0 ee
This is a photo of cultural heritage monument of Estonia number
Pärnu Jekateriina õigeusu kirik, 2009, regnr 16716.jpg
Autor: TriinuR, Licencja: CC BY-SA 3.0
This is a photo of cultural heritage monument of Estonia number
Pärnu city hall.jpg
Autor: -jkb-, Licencja: CC BY-SA 3.0
This is a photo of cultural heritage monument of Estonia number
Pernau 1554.jpg
Drawing of the town of Pärnu (then Pernau)