Parteihochschule Karl Marx

Wyższa Szkoła Partyjna im. Karola Marksa przy KC SED
Parteihochschule Karl Marx beim ZK der SED
PHS Karl Marx
The Party Academy Karl Marx
Ilustracja
Budynek b. siedziby Wyższej Szkoły Partyjnej im. Karola Marksa w Berlinie przy Rungestraße (1955-1990)
Data założenia1946
Data likwidacji1990
Państwo NRD
AdresRungestraße 3-6,
Berlin
Liczba pracowników450 (1990)
Liczba studentów750 (1990)
RektorGötz Dieckmann
Położenie na mapie Berlina
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Wyższa Szkoła Partyjna im. Karola Marksa przy KC SED”
Ziemia52°30′44,7″N 13°24′52,1″E/52,512417 13,414472
B. siedziba Wyższej Szkoły Partyjnej im. Karola Marksa na zamku Hakeburg w Kleinmachnow (1948-1955)
(c) Bundesarchiv, Bild 183-50759-0001 / Zühlsdorf, Erich / CC-BY-SA 3.0
Spotkanie aktywu berlińskiego SED w b. siedzibie Szkoły (październik 1957)

Parteihochschule Karl Marx beim ZK der SED (z niem. Wyższa Szkoła Partyjna im. Karola Marksa przy KC SED, w skrócie: PHS Karl Marx) – uczelnia powołana w 1946 w Radzieckiej Strefie Okupacyjnej w Niemczech.

Przekazując treści z podstaw nauk społecznych w duchu marksistowsko-leninowskim wykładowcy przygotowywali kwalifikowane kadry dla centralnego aparatu partyjno-państwowego. Uczelnia, choć podlegała Komitetowi Centralnemu SED, formalnie była państwową szkołą wyższą, po powołaniu NRD z wpisem w 1953 do rejestru szkół wyższych tego kraju (Hochschulregister der DDR)[1], z prawem do przeprowadzania przewodów doktorskich i postępowań habilitacyjnych. Uczestnicy, w szczególności kurs rocznego, mieli od lat 60., zazwyczaj już wyższe wykształcenie. Minimalny wiek dla studentów wynosił zwykle 25 lat[1]. Absolwenci, po trzyletnich studiach, otrzymywali odpowiednik dyplomu licencjackiego w zakresie nauk społecznych (Diplom-Gesellschaftswissenschaftler) i wchodzili do kręgu, jeżeli już w nim wcześniej nie byli, nomenklatury partyjnej. Szkołę zamknięto z dniem 30 czerwca 1990, jednocześnie wykreślając z Rejestru[2].

W NRD funkcjonowały też krajowe (Landesparteischule)[a], a po reformie podziału administracyjnego państwa, okręgowe (Bezirksparteischulen) oraz powiatowe szkoły partyjne (Kreisparteischulen).

Szkoła była określana „czerwonym klasztorem” (Rotes Kloster), lub „wilczym kanionem” (Wolfsschlucht)[3].

Podział organizacyjny

  • Wydział Historyczny (Wissenschaftlicher Bereich Geschichte)[4]
    • Katedra Historii SED (Lehrstuhl Geschichte der SED)
    • Katedra Historii KPZR (Geschichte der KPdSU)
    • Katedra Historii Międzynarodowego Ruchu Robotniczego (Geschichte der internationalen Arbeiterbewegung)
  • Wydział Filozofii (Wissenschaftlicher Bereich Philosophie)
    • Katedra Filozofii Marksistowsko-Leninowskiej (Marxistisch-leninistische Philosophie)
    • Katedra Naukowego Komunizmu (Wissenschaftlicher Kommunismus)
    • Katedra Polityki Kulturalnej SED (Kulturpolitik der SED)
  • Wydział Ekonomii Politycznej i Gospodarki (Wissenschaftlicher Bereich Politische Ökonomie und Wirtschaftswissenschaften)
    • Katedra Ekonomii Politycznej Socjalizmu (Politische Ökonomie des Sozialismus)
    • Katedra Ekonomii Politycznej Kapitalizmu (Politische Ökonomie des Kapitalismus)
    • Katedra Ekonomii Przemysłu (Ökonomik der Industrie)
    • Katedra Gospodarki Rolnej (Ökonomik der Landwirtschaft)
    • Grupa Geografii Politycznej i Gospodarczej (Arbeitsgruppe Politische und ökonomische Geographie)
  • Wydział Nauczania Partii marksistowsko-leninowskiej (Wissenschaftlicher Bereich Lehre von der marxistisch-leninistischen Partei)
    • Katedra Nauczania partii marksistowsko-leninowskiej (Lehre von der marxistisch-leninistischen Partei)
    • Katedra Państwa i Prawa (Staat und Recht)
  • Instytut dla Cudzoziemców (Institut für Ausländerstudium)
  • Wydział Zaoczny (Abteilung Fernstudium), wraz z 15 oddziałami w poszczególnych okręgach NRD

Dyrektorzy/rektorzy uczelni

  • 1946–1947 – Willi Kropp i Carl Bose (reprezentujących równorzędnie KPD/SPD)
  • 1947–1950 – Rudolf Lindau i Paul Lenzner (KPD/SPD)
  • 1950–1983 – Hanna Wolf
  • 1983–1989 – Kurt Tiedke
  • 1989–1990 – Götz Dieckmann

Siedziba

W okresie od 1946 do 1948 siedziba uczelni znajdowała się w Liebenwalde koło Oranienburga, od 1948 do 1955 na zamku Hakeburg w Kleinmachnow (następnie mieścił się tu jeden z domów gościnnych KC SED). Od 1955 uczelnia miała swą siedzibę w Berlinie w Haus am Köllnischen Park, w obiekcie (proj. Alfred Gottheiner) wybudowanym w 1933 dla zarządu Kasy Chorych (AOK Berlin), przy Rungestraße 3-6. W połowie lat 70. dotychczasowy kompleks budynków został uzupełniony o nowy budynek przy Am Köllnischen Park. Około 1980 kilka katedr zostało przeniesionych do Kleinmachnow. Obecnie w kompleksie budynków przy Rungestraße prowadzone są prace rewitalizacyjne w wyniku których przewidziano pomieszczenie w grudniu 2018 158 mieszkań (Metropol-Park).

Zobacz też

  • Niemiecka Akademia Państwa i Prawa
  • Akademia Nauk Społecznych KC SED

Uwagi

  1. ↑ np. Berlina, Brandenburgii, Saksonii itd.

Przypisy

  1. ↑ a b Geschichtliche Einblicke, www.phs-karlmarx.info [dostęp 2018-01-31].
  2. ↑ Hans-Ulrich Derlien: Elitezirkulation zwischen Implosion und Integration. Abgang, Rekrutierung und Zusammensetzung ostdeutscher Funktionseliten 1989–1994, [w:] (praca zbiorowa) Transformation der politisch-administrativen Strukturen in Ostdeutschland, Springer-Verlag Berlin 2013, s. 339.
  3. ↑ Parteihochschule der SED, www.phs-karlmarx.info [dostęp 2018-01-31].
  4. ↑ Geschichtliche Einblicke, www.phs-karlmarx.info [dostęp 2020-10-11].

Bibliografia

  • Heike Amos: Politik und Organisation der SED-Zentrale 1949–1963: Struktur und Arbeitsweise von Politbüro, Sekretariat, Zentralkomitee und ZK-Apparat, LIT Verlag Münster 2003, 715 s., ​ISBN 3-8258-6187-2​.
  • Uwe Möller, Bernd Preußer (red.): Die Parteihochschule der SED – ein kritischer Rückblick, GNN-Verlag Schkeuditz 2006, 276 s., ​ISBN 3-89819-236-9​.
  • Hasło nt. uczelni

Media użyte na tej stronie

Germany location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Germany (Wp article: en:Germany)
Education - Grad Hat.svg
Autor: Krzysztof Szymański, Licencja: CC BY 2.5
Czapeczka studencka
Bundesarchiv Bild 183-50759-0001, Berlin, Parteiaktivtagung der SED-Bezirksleitung.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 183-50759-0001 / Zühlsdorf, Erich / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
Zentralbild Zühlsdorf-Vgt-Qu. 30.10.1957 - Parteiaktivtagung der Bezirksleitung Berlin der SED - Am 30.10.1957 fand im großen Lektionssaal der Parteihochschule, Berlin Rungestrasse, eine Bezirksparteiaktivtagung der SED statt. Gen. Kuhn, 2. Sekretär der Bezirksleitung der SED Groß Berlins, sprach über die Aufgaben der Berliner Parteiorganisation nach der 33. Tagung des ZK der SED. UBz.: Blick in den Lektionssaal während der Ausführungen von Willi Kuhn. [Positiv in G IV a CDU 1955 bis 59]
Kleinmachnow asv2021-03 img02 Hakeburg.jpg
Autor: A.Savin (Wikimedia Commons · WikiPhotoSpace), Licencja: FAL
Abandoned Hakeburg manor in Kleinmachnow, Brandenburg, Germany
Berlin, Mitte, Rungestrasse, Buerogebaeude der Allgemeinen Ortskrankenkasse.jpg
Autor: Jörg Zägel, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ehemaliges zentrales Verwaltungsgebäude der Allgemeinen Ortskrankenkasse Berlin in der Rungestraße 3-6 in Berlin-Mitte, erbaut 1930-1932 vom Architekten Albert Gottheiner. Der langgestreckte, sechsstöckige Stahlskelettbau besitzt drei rückwärtige Flügel; einer liegt an der Wassergasse, zwei weitere bilden einen Hof, der einst mit Glasdach überdeckt war und als Schalterhalle genutzt wurde. Die spätexpressionistische Fassade mit blau-rotem Klinker besitzt schlanke Vorlagen, die die monumentale Wirkung steigern. Sie sind in den mittleren Achsen, wo sich das Portal befindet, bis zum zurückgesetzten sechsten Stockwerk hochgezogen. Das Portal schmücken beidseitig je drei Terrakottafiguren. In der DDR-Zeit befanden sich hier die Parteihochschule des ZK der SED und die Parteischule der SED-Bezirksleitung. Das Gebäude ist als Baudenkmal gelistet.
Berlin location map.svg
(c) TUBS, CC BY-SA 3.0
Location map Berlin, Germany. Geographic limits of the map: