Partia Narodowa (Bułgaria)

Bułgaria Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Bułgarii Ustrój polityczny Ustrój polityczny Bułgarii Konstytucja Konstytucja Bułgarii Władza ustawodawcza Zgromadzenie Narodowe (Lista) Władza wykonawcza Prezydent: Wiceprezydent Premier Rząd Władza sądownicza Wymiar sprawiedliwości Sąd Konstytucyjny Naczelny Sąd Administracyjny Naczelny Sąd Kasacyjny Kontrola państwowa Kontrola państwowa Finanse Narodowy Bank Bułgarii Samorząd terytorialny Podział administracyjny Samorząd terytorialny Partie polityczne Partie polityczne Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii Bułgarska Partia Socjalistyczna Ruch na rzecz Praw i Wolności WMRO – Bułgarski Ruch Narodowy Ataka Polityka zagraniczna Polityka zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych Bułgarii Wikiprojekt Polityka

Partia Narodowa (bułg. Народна партия) – bułgarska partia polityczna założona w 1894 przez byłych działaczy Partii Konserwatywnej i Partii Narodowej wywodzącej się z Rumelii Wschodniej. Organizacji powstała jako zaplecze polityczne rządu Konstantina Stoiłowa i reprezentowała głównie interesy bankowców, handlowców i przemysłowców. Współtworzyła kilka rządów koalicyjnych (1894, 1911–1913, 1918–1920) oraz sformowała jeden gabinet samodzielny (1894–1899). W 1920 połączyła się z Partią Postępowo-Liberalną tworząc Zjednoczoną Partię Narodowo-Postępową.

Historia Partii Narodowej

Po upadku rządu Stefana Stambołowa w 1894 i objęciu funkcji premiera przez Konstantina Stoiłowa część działaczy Partii Konserwatywnej oraz Partii Narodowej, mającej swoje korzenie w istniejącej do 1885 Rumelii Wschodniej, sformowała nową, prorządową partię burżuazyjną, również nazwaną Partią Narodową. Liderem ugrupowania został szef rządu, Stoiłow, a po jego śmierci w 1901 funkcję tę objął Iwan Geszow. Od 31 maja 1894 Partia Narodowa współtworzyła koalicyjny gabinet z Partią Liberalną, a od 21 grudnia tego samego roku do 30 stycznia 1899 rządziła samodzielnie. Rząd Partii Narodowej przeprowadził szereg reform ekonomicznych, mających na celu stymulowanie rozwoju gospodarczego kraju. W 1896 Księstwo Bułgarii wznowiło stosunki dyplomatyczne z Rosją, zawieszone od 1886, a także rozpoczęło politykę budowy stosunków dobrosąsiedzkich z krajami bałkańskimi.

W latach 1911–1913 Partia Narodowa sformowała wraz z Partią Postępowo-Liberalną dwa kolejne gabinety koalicyjne, na czele których stanęli Geszow i Stojan Danew. W tym okresie działacze koalicji aktywnie popierali politykę zagraniczną prowadzoną przez cara Bułgarii, Ferdynanda I. Z tego powodu po klęsce kraju w II wojnie bałkańskiej i utracie przez niego południowej Dobrudży oraz części Macedonii, polityków Partii Narodowej uznano za współwinnych tzw. pierwszej katastrofy narodowej. W 1922 rząd Stambolijskiego podjął próbę ich osądzenia, ale przeszkodził mu zamach stanu.

Po raz trzeci Partia Narodowa sprawowała rządy w Carstwie Bułgarii w latach 1918–1920, współtworząc w tym okresie cztery kolejne rządy koalicyjne m.in. z Partią Demokratyczną, Partią Radykalno-Demokratyczną i Bułgarskim Ludowym Związkiem Chłopskim. Działaczom Partii Narodowej przypadły w tych gabinetach stanowiska: ministra spraw zagranicznych i wyznań religijnych (we wszystkich czterech rządach), premiera (funkcję tę sprawował od 28 listopada 1918 do 6 października 1919 Teodor Teodorow), ministra wojny (w drugim rządzie Teodorowa) i ministra handlu, przemysłu i pracy (w rządzie Stambolijskiego).

6 listopada 1920 członkowie Partii Narodowej zdecydowali o jej połączeniu z Partią Postępowo-Liberalną. W ten sposób powstała Zjednoczona Partia Narodowo-Postępowa, która dwa lata później weszła w skład Bloku Konstytucyjnego.

Wybitni działacze Partii Narodowej

• Stefan Bobczew (1853–1940) – przewodniczący Bułgarskiej Akademii Nauk, założyciel placówek oświatowych i naukowych, minister
• Atanas Burow (1875–1954) – bankowiec, działacz polityczny, minister
• Iwan Wazow (1850–1921) – pisarz, nazywany „ojcem literatury bułgarskiej”, minister
• Konstantin Weliczkow (1855–1907) – pisarz, polityk, minister
• Iwan Geszow (1849–1824) – przewodniczący Bułgarskiej Akademii Nauk i Bułgarskiego Czerwonego Krzyża, premier i minister
• Michaił Madżarow (1854–1944) – polityk, minister
• Konstantin Stoiłow (1853–1901) – premier i minister
• Teodor Teodorow (1859–1924) – premier i minister, publicysta

Organy prasowe Partii Narodowej

• gazeta Мир (w tłum. Pokój) (1894–1944)

Bibliografia

• Taszo Taszew: Министрите на България 1879-1999 (w tłum. Ministrowie Bułgarii 1879-1999). Sofia: Wydawnictwo Akademickie "Marin Drinow", 1999. ISBN 978-954-430-603-8 / ISBN 978-954-509-191-9.
• Dimityr Popow, Struktura partyjna w Bułgarii od 1879 do 1901 (bułg. Партийната структура в България от 1879 до 1901 година) (artykuł w portalu Partii Radykalno-Demokratycznej) (bułg.)
• Zarys historii Partii Narodowej w gazecie Нова добруджанска трибуна (w tłum. Nowa dobrudzańska trybuna) z dn. 09.02.2008. ndt1.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (bułg.)