Partia Nic Niewiedzących

Partia Nic Niewiedzących
Ilustracja
Państwo

 Stany Zjednoczone

Lider

John Neely Johnson
Nathaniel Prentice Banks
Jacob Broom
Millard Fillmore

Przewodniczący

Lewis Charles Levin

Data założenia

1844

Data rozwiązania

1860

Ideologia polityczna

nacjonalizm, ksenofobia, antykatolicyzm, republikanizm

Obywatel Know Nothing, personifikacja ideałów ruchu
Lewis Charles Levin, pierwszy lider partii
Millard Fillmore, kandydat w wyborach w 1860 roku

Partia Nic Niewiedzących[1] (ang. Know Nothing, Know Nothing movement, Native American Party, Ruch Nic Niewiedzących, spotyka się także wersję mniej poprawną językowo „Partia Nic Nie Wiedzących”[2][3]) – partia polityczna istniejąca i działająca w Stanach Zjednoczonych w latach 1844–1860.

Historia

W latach 40. XIX wieku nastąpił duży napływ imigrantów do Stanów Zjednoczonych, głównie z Prus, Skandynawii i Irlandii[4]. Znaczną część spośród nowo przybyłych stanowili katolicy, przeciwko którym buntowały się konserwatywnie nastawione koła protestanckie[4]. Wówczas to Charles Allen stworzył w Nowym Jorku organizację o nazwie Zakon Gwieździstego Sztandaru, która zaczerpnęła swoje zasady z lóż masońskich[4]. Członkowie przechodzili inicjacje oraz zaprzysiężenia i mieli różne stopnie wtajemniczenia, jednak gdy pytano ich o cele, odpowiadali „nic nie wiem” (ang. I know nothing), zgodnie z nazwą[4]. Partia została oficjalnie powołana w 1849 roku, a ich głównym celem było faworyzowanie rodowitych amerykańskich protestantów przy obsadzaniu stanowisk w administracji publicznej[5].

Działalność

W 1852 roku do partii dołączyła grupa pod przewodnictwem Jamesa Bakera, który wcześniej był liderem Order of the United Americans[6]. Głównym ośrodkiem partii był Nowy Jork, lecz w pierwszej połowie lat 50. jej struktury powstawały także w innych stanach[6]. Dwa lata później działacze przyjęli konstytucję stowarzyszenia i wystartowali w wyborach lokalnych, obsadzając niektóre stanowiska w legislaturach stanowych i zdobywając kilkadziesiąt mandatów w Kongresie[6]. Ich poparcie było zróżnicowane – na Zachodzie nic niewiedzący byli mniej antyimigranccy, stąd często współpracowali z dawnymi wigami[6]. Na Południu sprzyjali konserwatywnym demokratom[6]. Najsilniejsze poparcie mieli jednak w stanach pogranicza: Missouri, Kentucky i Tennessee oraz większości stanów Nowej Anglii[6][7]. Wobec aktywizacji wyborczej imigrantów, partia domagała się przedłużenia okresu naturalizacji z 5 do 21 lat[5]. Ponadto usiłowali nie dopuścić imigrantów do oddania głosu w wyborach, co spowodowało rozruchy m.in. w Baltimore, Cincinnati, Nowym Orleanie i Louisville[7].

W 1856 roku zmienili nazwę na „Partia Amerykańska”[6]. Na konwencji nominacyjnej w Filadelfii, delegatów podzieliła proniewolnicza platforma wyborcza forsowana przez działaczy z Południa[5]. Padały tam wówczas hasła nacjonalistyczne („Ameryka musi być rządzona przez Amerykanów”) i ksenofobiczne („wszyscy ludzie rodzą się równi, oprócz Murzynów, cudzoziemców i katolików”)[7]. Nominację prezydencką uzyskał Millard Fillmore, który w wyborach powszechnych uzyskał 21% poparcia, jednakże w Kolegium Elektorów uzyskał głosy tylko ze stanu Maryland[7][5]. Po tych wyborach poparcie dla nic niewiedzących zaczęło spadać, co było spowodowane podziałami w kwestii niewolnictwa[8]. Większość działaczy z Południa sprzyjało utrzymaniu niewolnictwa, więc dołączało do Partii Demokratycznej[8]. Politycy z Północy, prezentujący postawy abolicjonistyczne przechodziło do Partii Republikańskiej, włącznie z Henrym Millsem Fullerem i Natanielem Banksem[8]. Pozostali dołączyli do starych wigów i utworzyli Partię Unii Konstytucyjnej i w 1860 roku wystawili kandydaturę Johna Bella[5]. Liczebność Partii Nic Niewiedzących była znikoma, jednak wystawiła kandydaturę Williama Sewarda na prezydenta[8].

Wybory prezydenckieKandydatGłosy powszechneGłosy elektorskie
1852Jacob Broom2 566[9]0
1856Millard Fillmore873 053[10]8[11]
1860William H. Sewardb.d.0
Wybory do Izby ReprezentantówLiczba mandatów[12]
18446
18461
18481
185451
185614
18585
Wybory do SenatuLiczba mandatów[13]
18541
18565
18582

Wykorzystywanie terminu

Termin „Know Nothing” zachował się w pamięci Amerykanów znacznie lepiej niż sama partia. Pod koniec XIX wieku demokraci nazywali republikanów „Know Nothings”, gdy zabiegali o głosy katolików. Od początku XX wieku termin przybrał formę nieomal obraźliwą sugerując, że oponent jest „natywistą” i „ignorantem”. W roku 2006 artykuł redakcyjny w neokonserwatywnym piśmie The Weekly Standard pióra Williama Kristola oskarżył populistycznych republikanów o niedostrzeganie niebezpieczeństwa „przekształcenia GOP w antyimigracyjną partię Know Nothing”[14]. Artykuł redakcyjny w gazecie New York Times z niedzieli 20 maja 2007 roku, omawiając proponowaną ustawę imigracyjną, użył określenia „this generation's Know-Nothings…”[15].

Przypisy

  1. ↑ M. Jones: Historia USA. s. 233.
  2. ↑ A. Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. s. 14.
  3. ↑ Pisownia "nie" z imiesłowami przymiotnikowymi. Rada Języka Polskiego. [dostęp 2017-05-27]. (pol.).
  4. ↑ a b c d I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 67.
  5. ↑ a b c d e Know-Nothing party, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2018-04-04] (ang.).
  6. ↑ a b c d e f g I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 68.
  7. ↑ a b c d I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 69.
  8. ↑ a b c d I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 70.
  9. ↑ US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-05-23]. (ang.).
  10. ↑ US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-05-27]. (ang.).
  11. ↑ Electoral College Box – 1856. NARA. [dostęp 2017-05-27]. (ang.).
  12. ↑ Party Divisions of the House of Representatives. United States House of Representatives. [dostęp 2018-02-27]. (ang.).
  13. ↑ Party Division. United States Senate. [dostęp 2018-03-10]. (ang.).
  14. ↑ How the GOP Lost Its Way. „The Washington Post”, 2006. ISSN 0190-8286. (ang.). 
  15. ↑ The Immigration Deal. „The New York Times”, 2007. ISSN 0362-4331. (ang.). 

Bibliografia

  • Izabella Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. Warszawa: Egross, 1994. ISBN 83-85253-52-1. (pol.).
  • Maldwyn Jones: Historia USA. Gdańsk: Marabut, 2002. ISBN 83-916989-0-4. (pol.).
  • Andrzej Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. T. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11894-6. (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Millard Fillmore-Edit1.jpg
Millard Fillmore (13th president of the United States). Image by Mathew B. Brady circa 1855-1865, and forms part of the Library of Congress Brady-Handy photograph collection.
Citizen Know Nothing.jpg
Uncle Sam's youngest son, Citizen Know Nothing. "A bust portrait of a young man representing the nativist ideal of the Know Nothing party. He wears a bold tie and a fedora-type hat tilted at a rakish angle. The portrait is framed by intricate carving and scrollwork surmounted by an eagle with a shield, and is draped by an American flag. Behind the eagle is a gleaming star. The flag hangs from a staff at left which has a liberty cap on its end. The Citizen Know Nothing figure appears in several nativist prints of the period (for instance "The Young America Schottisch," no. 1855-5) and is probably an idealized type rather than an actual individual. The publishers, Williams, Stevens, Williams & Company, were art dealers with a gallery on Broadway."
Flag of the United States (1859–1861).svg
US Flag with 33 stars. In use 4 July 1859–3 July 1861. Created by jacobolus using Adobe Illustrator, and released into the public domain.
Knownothingflag.jpg
Flag of the Know Nothing or American party, c. 1850
LCLevin-small.jpg
Lewis C. Levin in his youth, from an 1834 portrait by Rembrandt Peale.