Partizione delle Alpi

Kolor czerwony: Alpi Occidentali (Alpy Zachodnie), kolor żółty: Alpi Centrali (Alpy Środkowe), kolor niebieski: Alpi Orientali (Alpy Wschodnie)

Partizione delle Alpi (z wł. „Podział Alp”; fr. Partition des Alpes, niem. Einteilung der Alpen) – klasyfikacja pasm górskich w Alpach używana przede wszystkim we Włoszech, ale także we Francji i Szwajcarii. Zgodnie z nim Alpy dzielą się na trzy główne części: Alpi Occidentali („Alpy Zachodnie”), Alpi Centrali („Alpy Środkowe”) i Alpi Orientali („Alpy Wschodnie”), które z kolei dzielą się na 26 sekcji i 112 grup[1].

Klasyfikację tę zaproponowano w 1924 roku na IX kongresie Congresso Geografico Italiano w Genui, została wprowadzona w 1926 roku[1].

Klasyfikacja Partizione delle Alpi została opublikowana i opisana w dokumencie pt. Nomi e limiti delle grandi parti del Sistema Alpino („Nazwy i granice dużych części systemu alpejskiego”).

Odbiór klasyfikacji

Klasyfikacja obejmuje całościowo cały łańcuch górski Alp. Pomimo że klasyfikacja obejmuje całe Alpy, uważana jest za typowy podział włoski, ponieważ nie uwzględnia w swoim zestawieniu dwustopniowego podziału Alp (Alpy Zachodnie i Alpy Wschodnie), który stosowany jest w innych państwach. Wśród wad klasyfikacji Partizione delle Alpi wymieniano również włączenie w jej struktury regionów, które nie stanowią części Alp.

Przykładowe braki i nieścisłości były przytaczane przez włoskiego naukowca Sergia Marazziego. Wskazywał on m.in. na takie błędy jak[1][2]:

  • włączenie południowej części Prowansji (np. pasma górskiego Massif des Maures), która nie jest położona na obszarze Alp;
  • włączenie niektórych północnych obszarów Prealpów Szwajcarskich do łańcucha alpejskiego, które według literatury szwajcarskiej należą do Wyżyny Szwajcarskiej;
  • Alpy Noryckie w klasyfikacji obejmują zbyt duży obszar w porównaniu z literaturą austriacką (dodatkowo w klasyfikacji przypisane zostały do Alp Noryckich pasma: Tuxer Alpen, Tauern oraz pasma górskie położone w Styrii i Karyntii);
  • stosowanie archaicznych terminów (np. Alpi bavaresi, Alpi salisburghesi i Alpi austriache), które stosowane są tylko w niemieckojęzycznych regionach;
  • włączenie płaskowyżu Kras w łańcuch górski Alp, który obecnie uważany jest za część Gór Dynarskich.

W 2005 roku Sergio Marazzi zaproponował i przedstawił nową klasyfikację Alp w celu ujednolicenia istniejących podziałów – Suddivisione Orografica Internazionale Unificata del Sistema Alpino (SOIUSA)[1]. Klasyfikacja Partizione delle Alpi została poprawiona i opublikowana w takich pracach jak: Dictionaire encyclopédie des Alpes (2006)[3] oraz Il Grande Dizionario Enciclopedico delle Alpi (2007)[4].

Klasyfikacja

Uwagi

  • W klasyfikacji zachowano włoskie nazewnictwo.
  • Pogrubioną czcionką wyróżniono sekcje oraz oznaczenie cyfrowe danej sekcji, np. Alpi Graie (3).
  • Normalną czcionką zapisano grupy oraz oznaczenie cyfrowe i literowe danej grupy, np. Gruppo del Gran Paradiso (3.a).

Alpi Occidentali (Alpy Zachodnie)

Alpy Zachodnie ciągną się od przełęczy Colle di Cadibona (Włochy) do przełęczy Col du Grand Ferret (pogranicze włosko-szwajcarskie), położony jest tu najwyższy szczyt Alp – Mont Blanc (4810 m n.p.m.) i dzielą się na:

Alpi Centrali (Alpy Środkowe)

Alpy Środkowe rozciągają się od przełęczy Col du Grand Ferret (pogranicze włosko-szwajcarskie) i ciągną się do przełęczy Brenner (pogranicze austriacko-włoskie). Najwyższym masywem górskim położonym w Alpach Środkowych jest Monte Rosa (4634 m n.p.m.). Alpy Środkowe dzielą się na:

Alpi Orientali (Alpy Wschodnie)

Alpy Wschodnie rozpoczynają swój bieg od przełęczy Brenner (pogranicze austriacko-włoskie) i ciągną się do miasta Rijeka (Chorwacja). Najwyższy szczyt Alp Wschodnich – Großglockner, mierzy 3798 m n.p.m. Alpy Wschodnie dzielą się na:

Przypisy

  1. ↑ a b c d Sergio Marazzi: La “Suddivisione orografica internazionale unificata del Sistema Alpino” (SOIUSA) (wł.). Fioridimontagna.it. [dostęp 2015-01-03].
  2. ↑ Raoul Blanchard: Les Alpes Occidentales (fr.). [dostęp 2015-01-11].
  3. ↑ Pascal Kober: Dictionaire encyclopédie des Alpes. Glénat, 2006. ISBN 978-2723454605.
  4. ↑ Enrico Camanni: Il Grande Dizionario Enciclopedico delle Alpi. Priuli & Verlucca, 2007. ISBN 978-88-8068-392-6.

Media użyte na tej stronie

Französisch-Italienische Alpengliederung 1924.svg
Autor: Jo Weber, Licencja: CC BY-SA 3.0
Italian/French division of the alps (System of IX Congresso Geografico Italiano 1924)