Parys (województwo warmińsko-mazurskie)

Artykuł

54°11′5″N 21°11′57″E

- błąd

38 m

WD

54°11'N, 21°12'E

- błąd

2269 m

Odległość

173 m

Parys
wieś
Ilustracja
Dawny dom pastora
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

kętrzyński

Gmina

Korsze

Sołectwo

Parys

Liczba ludności (2011)

193[1]

Strefa numeracyjna

89

Kod pocztowy

11-430[2]

Tablice rejestracyjne

NKE

SIMC

0478888

Położenie na mapie gminy Korsze
Mapa konturowa gminy Korsze, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Parys”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Parys”
Położenie na mapie powiatu kętrzyńskiego
Mapa konturowa powiatu kętrzyńskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Parys”
Ziemia54°11′05″N 21°11′57″E/54,184722 21,199167

Parys[3] (niem. Paaris[4]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Korsze. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś jest siedzibą sołectwa, w skład którego oprócz Parysa wchodzą jeszcze wsie: Pomnik, Wiklewo i przysiółek Wiklewko[5].

Położona jest przy trasie kolejowej KorszeSkandawa. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 590. Od 2015 roku wzdłuż tej drogi przez miejscowość przebiega szlak rowerowy Green Velo, łączący w tym miejscu Sępopol i Korsze z Barcianami.

Historia

Wieś lokowana była w 1370 r. na prawie chełmińskim. Obszar wsi wynosił 64 włóki, z których sześć przeznaczonych było dla sołtysa, a cztery na uposażenie parafii. Osadnicy byli zobowiązani do czynszu w wysokości pół grzywny i dwóch kur od włóki.

W roku 1913 w Parysie były dwa majątki ziemskie: Maxa Gemmela o powierzchni 162,5 ha i Julisa Köslinga o powierzchni 180 ha oraz trzeci majątek w przysiółku (niem. Paarishof) Paula Fehlauera, później przed 1945 Niemierskiego.

Budynek szkoły w Parysie wybudowany był w 1900 roku. Była to szkoła dwuklasowa w 1939 roku i czteroklasowa w 1970 roku.

Kościół

Kościół w Parysie

Parafia w Parysie przed reformacją należała do archiprezbiteratu w Sępopolu.

We wsi gotycki kościół z przełomu XIV i XV w., fasada wschodnia przebudowana w stylu barokowym w 1703, szczyty wolutowe. Barokowy ołtarz główny z roku 1703[6].

Kościół w Parysie jest kościołem filialnym parafii katolickiej w Korszach.

Demografia

W roku 1817 w Parysie było 38 domów.

Liczba mieszkańców: w roku 1817 - 288 osób, w 1925 - 504, w 1939459, w 1970 - 236, w 2016 - 183.

Bibliografia

  • Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, Pojezierze, Olsztyn, 1978 (s. 214-215 - opis wsi)
  • Rudolf Grenz, Der Kreis Rastenburg, Marburg/Lahn, 1976.

Przypisy

  1. Wieś Parys w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2019-10-28] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. Kod pocztowy Parys •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa, kodypocztowe.info [dostęp 2019-10-28].
  3. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
  4. RÖSSEL (RESZEL). Skala 1:100 000. Warszawa: Wojskowy Instytut Geograficzny, 1928.
  5. Obwieszczenie NR 1/2017 Rady Miejskiej w Korszach z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Statutu Gminy Korsze. 4 stycznia 2018. [dostęp 2022-04-30]. (pol.).
  6. Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 192

Zobacz też

Parysów

Media użyte na tej stronie

Korsze (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Warmian-Masurian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
Kętrzyn County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kętrzyn County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 54.37 N
  • S: 53.92 N
  • W: 21.00 E
  • E: 21.62 E
Kościół w Parysie (gmina Korsze).jpg
Autor: Sankoff64, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół filialny pod wezwaniem Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Parysie (gmina Korsze). Najstarsza część świątyni gotycka z XIV wieku. Najmłodsza część budynku jest barokowa i pochodzi z 1703 roku. Obiekt jest zarejestrowany jako zabytek.
2009-07 Parys 3.jpg
Autor: Ralf Lotys (Sicherlich), Licencja: CC BY 3.0
Parys